THEPOWERGAME
Σκεφτείτε τα καλοκαίρια δύο ομάδων νέων στο Βίμποργκ. Εκείνοι από την ομώνυμη πόλη της Δανίας, τη γοητευτική ιστορική πρωτεύουσα της χερσονήσου της Γιουτλάνδης, έχουν περάσει τρεις εβδομάδες από τις διακοπές τους στο τέλος του έτους και θα επιστρέψουν στο σχολείο στις αρχές Αυγούστου, σε τρεις εβδομάδες δηλαδή. Αυτό πρέπει να φαντάζει σκληρό στα μακρινά τους ξαδέλφια στο Βίμποργκ της Νότιας Ντακότα που δημιουργήθηκε από Σκανδιναβούς τη δεκαετία του 1860.
Οι μαθητές του Λυκείου Viborg-Hurley, έδρας των Cougars, θα αρχίσουν να σκέφτονται τα βιβλία και τις τιμωρίες τον Σεπτέμβριο, δηλαδή 13 ολόκληρες εβδομάδες από τότε που το σχολείο τους σταμάτησε, στα τέλη Μαΐου.
Οι Ευρωπαίοι υποφέρουν από -ή απολαμβάνουν- τη φήμη του ελεύθερου χρόνου και των άφθονων διακοπών, κάτι που αφορά κυρίως τους ενήλικες, πολλοί από τους οποίους σύντομα θα ενεργοποιήσουν τα μηνύματά τους ότι θα βρίσκονται εκτός γραφείου για εβδομάδες ολόκληρες. Θεωρητικά μιλώντας, τα παιδιά δεν είναι πάντοτε τόσο τυχερά. Κάποιες χώρες της Ευρώπης, όπως η Δανία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και τμήματα της Ελβετίας, έχουν μερικές από τις συντομότερες σχολικές διακοπές στον πλούσιο κόσμο. Άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Πορτογαλία και η Σουηδία, έχουν διακοπές που συναγωνίζονται τις αμερικανικές. Οι μαθητές μπορεί να μην τρελαίνονται, αλλά όσο περισσότερο χρόνο περνούν στην τάξη τόσο το καλύτερο γι’ αυτούς, γεγονός που επίσης έχει επιθυμητά αποτελέσματα για τους γονείς τους και την κοινωνία στο σύνολό της.
Κάθε σχολικό σύστημα προσφέρει ανάπαυλα από το άχθος της μάθησης, έστω και μόνο για να δώσει μια ανάσα στους εξαντλημένους εκπαιδευτικούς. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος χρειάζεται ξεκούραση. Παλαιότερα, ο αρχικός λόγος για μεγαλύτερη ανάπαυλα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού λέγεται ότι ήταν η ανάγκη για νεανικά χέρια που βοηθηθούσαν στη συγκομιδή. Στην πραγματικότητα, μάλλον ευθύνονται οι εύποροι κάτοικοι των πόλεων που δεν ήθελαν να περνούν τα καλοκαίρια τους στις καυτές. Όπως και να έχει, το διάλειμμα είναι πλέον ένα βασικό χαρακτηριστικό του σχολικού ημερολογίου. Είτε ορίζονται σε εθνικό, περιφερειακό ή σχολικό επίπεδο, η διάρκεια των διακοπών σπάνια αλλάζει. Τα παιδιά τις περιμένουν με ανυπομονησία για μήνες, ενώ οι γονείς αναρωτιούνται πώς να κρατήσουν τα παιδιά τους απασχολημένα, καθώς οι ίδιοι πρέπει συχνά να εργάζονται.
Ο βασικός λόγος για τον οποίο πρέπει να προτιμάμε τις μικρότερες διακοπές είναι ο αντίκτυπος τους στη μάθηση. Η απομάκρυνση από το σχολείο για μεγάλο χρονικό διάστημα έχει ως αποτέλεσμα αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν “θερινή ολίσθηση”. Οι υπό διαμόρφωση εγκέφαλοι έχουν την ικανότητα να ξεχνούν αυτά που μόλις διδάχθηκαν. Η ανάγνωση, η γραφή και ιδιαίτερα η αριθμητική υποφέρουν καθώς οι εβδομάδες μακριά από το σχολείο γίνονται μήνες. Τα μικρότερα διαλείμματα μεταφράζονται επίσης σε μεγαλύτερο χρόνο μάθησης.
Οι Δανοί μαθητές περνούν περίπου 200 ημέρες το χρόνο στο σχολείο, συνήθως 20 περισσότερες από τους συνομηλίκους τους στην Αμερική, τη Γαλλία ή τη Σουηδία (αν και λιγότερες από εκείνους στην Ιαπωνία ή την Κίνα). Στην ανατροφή ενός παιδιού, το χρονικό αυτό διάστημα ισοδυναμεί περίπου με ένα επιπλέον έτος διδασκαλίας. Οι υπερβολικά μεγάλες καλοκαιρινές διακοπές διαμορφώνουν επίσης το σχολικό πρόγραμμα με μη ενδεδειγμένους τρόπους. Στις περισσότερες χώρες οι εξετάσεις γίνονται την άνοιξη, έτσι ώστε οι νέοι να μπορούν να αναμασούν τις γνώσεις τους πριν αποχωρήσουν πνευματικά. Όμως, οι μαθητές θα ήταν καλύτερο να εξετάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους παρά σε μια κατάσταση ομαδικών πυρών που είναι άκρως αγχωτική.
Οι μεγάλες σχολικές διακοπές έχουν αντίκτυπο και εκτός της σχολικής αίθουσας. Όποιος και αν είναι ο λόγος για την ετήσια καλοκαιρινή «άδεια», επινοήθηκε σε μια εποχή που οι μονογονεϊκές οικογένειες ήταν σπάνιες και οι μητέρες έπρεπε να μένουν στο σπίτι όσο τα παιδιά ήταν μικρά. Αυτό έχει αλλάξει. Όμως, το πρόγραμμα των σχολικών διακοπών δεν έχει. Όσο περισσότερο χρόνο περνούν τα παιδιά στο σχολείο, τόσο πιο εύκολα είναι τα πράγματα για τους εργαζόμενους γονείς: το μάθημα της ιστορίας είναι κάλλιστα μια μορφή παιδικής φροντίδας, όσο κι αν οι εκπαιδευτικοί δυσανασχετούν με αυτή τη σκέψη. Έχει διαπιστωθεί ότι η επέκταση της σχολικής χρονιάς αυξάνει τις ευκαιρίες όλων των γονέων να εργαστούν, γεγονός που στην πράξη ωφελεί ιδιαίτερα τις γυναίκες.
Πέραν της τιμωρίας των μαθητών και των γονέων, οι μεγάλες διακοπές επιτείνουν την ανισότητα. Οι επιπτώσεις της απώλειας μάθησης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι χειρότερη για τους φτωχότερους μαθητές και συμβάλλει στην εξήγηση ενός μέρους της υστέρησής τους στους βαθμούς έναντι των καλύτερων συμμαθητών τους. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι εύποροι γονείς μπορούν να πληρώνουν για εβδομάδες στην κατασκήνωση, μαθήματα προγραμματισμού και άλλες δραστηριότητες που εμπλουτίζουν τις γνώσεις κατά τη διάρκεια των διακοπών – στην Αμερική αυτή τη στιγμή υπάρχει μια πραγματική βιομηχανία «εξωραϊσμού» των βιογραφικών των νέων που ετοιμάζονται να κάνουν αίτηση σε κάποιο κολέγιο. Εν τω μεταξύ, τα φτωχότερα παιδιά μένουν στο σπίτι και δεν κάνουν τίποτα (ή και χειρότερα).
Τα σχολεία στην Ευρώπη είναι πιθανότερο να θεωρούν ότι δεν εκπαιδεύουν απλώς τους νέους, αλλά τους μετατρέπουν σε πολίτες. Αυτό είναι ευκολότερο αν όλοι έχουν περισσότερες ίσες ευκαιρίες τόσο μέσα όσο και έξω από την τάξη. Κάποια έχουν μεγάλα διαλείμματα, αλλά βρίσκουν τρόπους να μετριάσουν τις παρενέργειές τους. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι οικογένειες που δεν έχουν την πολυτέλεια να απομακρυνθούν από το σπίτι τους μπορούν να στείλουν τα παιδιά τους σε οικονομικά κρατικά κέντρα δραστηριοτήτων, συχνά στις εγκαταστάσεις του σχολείου. Δεν μαθαίνουν πολλά, αλλά, από την άλλη, δεν ταλαιπωρούν τους εργαζόμενους γονείς τους.
Οι περισσότερες χώρες θα έπρεπε να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ολλανδίας ή της Δανίας: να μειώσουν τις διακοπές τους σε έξι εβδομάδες το καλοκαίρι, και ανάλογα, κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου έτους. Οι μαθητές θα χαρούν βέβαια να ακούσουν ότι κάτι τέτοιο δεν βρίσκεται πουθενά στην πολιτική ατζέντα, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Η διάρκεια των σχολικών διακοπών είναι ουσιαστικά καθορισμένη, πέρα από την περίεργη συζήτηση για τη μετατόπιση μιας εβδομάδας διακοπών από τη μια εποχή στην άλλη ή την κλιμάκωσή τους ώστε να μην καταλήγουν όλες οι οικογένειες να διεκδικούν την ίδια ξαπλώστρα στην παραλία την ίδια ώρα.
Τα ισχυρά συνδικάτα των εκπαιδευτικών επιμένουν ότι τα μεγάλα διαλείμματα είναι απαραίτητα τόσο για να τους δοθεί χρόνος να επιμορφωθούν όσο και για να προσελκύσουν υποψηφίους για τις συχνά κακοπληρωμένες θέσεις τους. Αλλά χρειάζεται να είναι έτσι; Αναμφίβολα, οι μήνες άδειας το καλοκαίρι αποτελούν προνόμιο, αλλά οι εκπαιδευτικοί καταλήγουν να πληρώνουν το αντίτιμο. Οι εκπαιδευτικοί στη Γερμανία, για παράδειγμα, έχουν μικρές διακοπές αλλά κερδίζουν περίπου τα ίδια με τους επαγγελματίες με παρόμοιο επίπεδο εκπαίδευσης. Στην Αμερική, οι εκπαιδευτικοί έχουν περισσότερες διακοπές αλλά πληρώνονται σχετικά λιγότερο.
Καλοκαιρινή ραστώνη
Και η ανάγκη ενός εφήβου να απενεργοποιηθεί, να κατεβάσει διακόπτες, ακόμη και να βαρεθεί; Μια καλοκαιρινή περίοδος με λίγη δουλειά και τους γονείς πολύ απασχολημένους για να γκρινιάζουν έχει αποδειχθεί καταλυτική εμπειρία για πολλούς. Αυτό είναι ένα καλό επιχείρημα. Αλλά ένας νέος δεν χρειάζεται ατελείωτες εβδομάδες μακριά από το σχολείο για να διεκδικήσει το δικαίωμά του στην πλήξη: μερικές ώρες χωρίς οθόνη συνήθως αρκούν, σύμφωνα με την εμπειρία του Καρλομάγνου ως γονέα. Ένα αξιοπρεπές καλοκαιρινό διάλειμμα είναι ανθρώπινη ανάγκη, που όλοι πρέπει να απολαμβάνουν. Όμως, ας μην ξεχνάμε: “οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ”.
© 2022 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
