THEPOWERGAME
Στους οργανισμούς που προειδοποιούν για παγκόσμια ύφεση το 2023 προστέθηκε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αφού πρώτα η επικεφαλής του, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, δήλωσε ότι τις προσεχείς εβδομάδες θα γίνει νέα υποβάθμιση των προβλέψεων για την ανάπτυξη. Η Goldman Sachs τοποθέτησε τις πιθανότητες ύφεσης στην Ευρώπη στο 40% και στις ΗΠΑ στο 30% το επόμενο 12μηνο, ενώ η HSBC κάνει λόγο για μεγάλο κίνδυνο ύφεσης ή/και επίμονου πληθωρισμού.
Δεν είναι ούτε η πρώτη αλλά ούτε και η τελευταία φορά που η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με «ταραγμένα νερά» όπως χαρακτήρισε η Γκεοργκίεβα την κατάσταση που βιώνουν οι μεγαλύτερες ανεπτυγμένες και μη οικονομίες. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, τα τελευταία 150 χρόνια έχουν καταγραφεί 14 παγκόσμιες μεγάλες και μικρότερες υφέσεις, τα έτη 1876, 1885, 1893, 1908, 1914, 1917-21, 1930-32, 1938, 1945-46, 1975, 1982, 1991, 2009 και 2020.
Στη σύγχρονη περίοδο μετά τους Παγκόσμιους Πολέμους, πέντε ήταν οι πιο επικίνδυνες. Το 1975, το 1982, το 1991, το 2009 και το 2020, προκαλώντας μία σειρά αρνητικών εξελίξεων. Η ύφεση που προκάλεσε η πανδημία ήταν δύο φορές βαθύτερη από την οικονομική συρρίκνωση του 2008-09. Όμως η παγκόσμια ύφεση του 2009, την οποία πυροδότησε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008, ήταν με διαφορά η πιο συγχρονισμένη.
Τις περισσότερες φορές οι παγκόσμιες υφέσεις είναι συγχρονισμένες σε διεθνές επίπεδο και χαρακτηρίζονται από σφοδρές οικονομικές και χρηματοπιστωτικές διαταράξεις σε πολλές χώρες του κόσμου, αύξηση της φτώχειας και ντόμινο χρεοκοπιών σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Αν και ο ορισμός της ύφεσης σε μια εθνική οικονομία προβλέπει δύο συνεχόμενα τρίμηνα συρρίκνωσης του ΑΕΠ, για την παγκόσμια οικονομία δεν ισχύει το ίδιο. Παγκόσμια ύφεση έχουμε όταν ο ρυθμός ανάπτυξης είναι χαμηλότερος από ένα επίπεδο, για άλλους του 3% και για άλλους του 2%.
Αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης σε ολόκληρο τον κόσμο ταυτόχρονα δεν έχει καταγραφεί ούτε μία χρονιά μετά το τέλος των παγκοσμίων πολέμων.
1973-75: Το πετρελαϊκό εμπάργκο
Το αραβικό εμπάργκο, τετραπλασιάζοντας τις τιμές του αργού πετρελαίου, προκάλεσε μία μακρά και βαθιά ύφεση που διήρκεσε 16 μήνες. Η κατάρρευση τoυ Bretton Woods επίσης συνέβαλε στην άνοδο του πληθωρισμού από το 2,4% τον Αύγουστο του 1972 στο 7,4% το 1973, αναγκάζοντας τη Fed να αυξήσει τα επιτόκια στο 10% στα μέσα του 1973 και στο 13% στο πρώτο εξάμηνο του 1974. Αμέσως μετά, η Fed μείωσε τα επιτόκια στο 5,25% σε ένα χρόνο. Αφού τελείως η ύφεση το 1975, υπήρξε μια περίοδος στασιμοπληθωρισμού με την ανεργία στο 9%..
1981-82: Η εποχή του Βόλκερ
Στα τέλη του 1980 η πληθωρισμός έφτασε στο 11,1% υποχρεώνοντας τη Fed να αυξήσει τα επιτόκια στο 19% τον Ιούλιο του 1981. Ο διοικητής της Fed Πολ Βόλκερ αντιστάθηκε στις πιέσεις για αλλαγή πολιτικής και τον Οκτώβριο του 1982 ο πληθωρισμός είχε υποχωρήσει στο 5% αλλά η ανεργία παρέμεινε άνω του 10% έως το 1983.
1991: Ο πόλεμος του Κόλπου
Μία σχετικά ήπια ύφεση ξεκίνησε ένα μήνα πριν το Ιράκ εισβάλει στο Κουβέιτ και το επακόλουθο πετρελαϊκό σοκ συνέβαλε στην παρεμπόδιση της ανάκαμψης. Η Fed αύξησε τα επιτόκια από το 6,5% στο 9,75% για να περιορίσει τον πληθωρισμό, ο οποίος έφτασε έως το 3,9% το 1990.
2009: Η Lehman και η παγκόσμια κρίση
Η παγκόσμια ύφεση διήρκεσε 18 μήνες μετά την κατάρρευση των τιμών ακινήτων στις ΗΠΑ και ήταν η χειρότερη σε αγορές (πτώση 57% για τον S&P 500) και οικονομία από το 1937-38.
2020: Το σοκ της πανδημίας
Σε μόλις δύο μήνες το παγκόσμιο ΑΕΠ δέχθηκε τρομακτικό πλήγμα εξαιτίας των περιορισμών στις μετακινήσεις και στην εργασία. Οι μεταβολές ήταν πραγματικά εντυπωσιακές. Η ανεργία αυξήθηκε από το 3,5% τον Φεβρουάριο του 2020 στο 14,7% τον Απρίλιο και επέστρεψε χαμηλότερα του 4% στο τέλος του 2021.