Κατά τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, παρατηρήθηκαν στην ελληνική αγορά τέχνης κάποιες προσπάθειες αποπροσανατολισμού από συγκεκριμένους Έλληνες ζωγράφους, καθώς τα έργα τους, όπως διέρρεε μερίδα εμπόρων τέχνης, δεν ανταποκρίνονταν στις νέες τάσεις που αφορούσαν κυρίως στα έργα σύγχρονης τέχνης.
Αυτό δεν είχε περιοριστεί μόνο σε μια προφορική κατεύθυνση, αλλά και σε ένα επιθετικό market making στη δευτερογενή αγορά όπως για παράδειγμα με το να ανεβάζουν μεταξύ τους οι έμποροι και οι art brokers τις τιμές συγκεκριμένων υπογραφών.
Το να διαμορφώνεται μια αγορά κακό δεν είναι. Θα πρέπει όμως να γίνεται με επαγγελματικό τρόπο και όχι εφήμερα κερδοσκοπικό.
Το αποτέλεσμα ήταν οι τιμές να εκτοξεύονται, οι εκπρόσωποι των οίκων δημοπρασιών – κυρίως του εξωτερικού – να κάνουν λόγο για ρεκόρ και υπεραξίες, ενώ στην ουσία επρόκειτο για πλασματικές τιμές πώλησης, που θα χρησίμευαν ως όχημα για να στηθούν νέες αγορές.
Ειδικότερα, την ώρα που αιφνιδίως οι τιμές πώλησης ανέβαιναν για Κοντόπουλο, Παύλο, Φασιανό, Κόττη, Σπυρόπουλο, Βασιλείου, Φιλοπούλου, Χαδούλη, Θεοφυλακτόπουλο, Ζούνη, Δασκαλάκη, Ρόρρη, Μποκόρο, κ.α., οι θαμώνες έμποροι και γκαλερίστες των δημοπρασιών Greek Sale απέδιδαν την άνοδο σε μια μετατόπιση του επενδυτικού και συλλεκτικού ενδιαφέροντος από την κλασική ελληνική τέχνη, το πορτρέτο και τις σκηνές από τα βουκολικά τοπία. Συνεπώς, όπως έλεγαν, το αγοραστικό ενδιαφέρον για Γεραλή, Φερμανή, Πωπ, Θωμόπουλο, Κουνελάκη, Γιολδάση, Ιθακήσιο, Σκαρβέλη, Γιαλλινά, Πούλακα, κ.α. έχει μειωθεί και για αυτό τον λόγο δεν συστήνονταν ως ιδανική επιλογή, καθώς δεν υπόσχονταν περιθώριο ανόδου.
Outsiders ή διαχρονικές αξίες;
Σήμερα, Ιούνιος του 2022, τα αποτελέσματα από την κίνηση της δευτερογενούς ελληνικής αγοράς τέχνης, διαψεύδουν τις εκτιμήσεις και το market making του παρελθόντος.
Κατά την οικονομική κρίση, οι μεν προωθούμενες υπογραφές όχι μόνο δεν κράτησαν τις τιμές τους, αλλά κατέγραψαν δραματική ανισορροπία με συχνά limit-down. Έφτασαν δε, στο σημείο να μένουν τα έργα απούλητα ή να αγγίζουν τιμές χαμηλότερα από το low estimate.
Αντιθέτως, όσοι έμποροι προστάτευσαν κάποιους ζωγράφους, κατάφεραν σήμερα να τους διατηρήσουν εντός αγοράς.
Όσο για τα τότε outsiders, σήμερα, κάνουν την έκπληξη, δείχνοντας ότι αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής τέχνης χαμηλού ρίσκου, αλλά και μια σταθερή αξία, με ανοδική αξία μεταπώλησης.
Παράδειγμα αποτελεί ο πίνακας του Βασίλη Γερμενή με τίτλο «Λαϊκή αγορά στο Κουκάκι» (λάδι σε μουσαμά, 56×74εκ.) που εμφανίστηκε στην τελευταία δημοπρασία της Vergos Auctions. Από τα 2.000 ευρώ που ήταν η αρχική τιμή εκτίμησης του πίνακα, η τελική του αξία κατάφερε να αγγίξει τα 8.000 ευρώ.
Το έργο του Βασίλη Γερμενή «Λαϊκή Αγορά στο Κουκάκι» © Vergos Auctions
Ένα άλλο παράδειγμα είναι το έργο με τίτλο «Παραλία Βόλου» του Ιωάννη Πούλακα (λάδι σε μουσαμά επικολλημένο σε hardboard, 99×67εκ.) υπογεγραμμένο κάτω δεξιά ως «Ι. Πούλακας». Είχε εκτιμηθεί μεταξύ 7.000 και 9.000 ευρώ και άλλαξε χέρια στην υψηλή τιμή εκτίμησης προς 9.786 ευρώ.
Το έργο του Ιωάννη Πουλάκα «Παραλία του Βόλου»
Πολύ καλό ήταν το αποτέλεσμα για το έργο «Χαρτορίχτρα» (λάδι σε καμβά, 93×122εκ.) του Απόστολου Γεραλή, υπογεγραμμένο κάτω αριστερά ως «Α. Γεραλής». Πωλήθηκε προς 10.924 ευρώ , μέσα στις εκτιμήσεις των 8.000-12.000 ευρώ.
Το έργο του Απόστολου Γεραλή «Χαρτορίχτρα»
