THEPOWERGAME
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προετοιμάζει το έδαφος για την επόμενη ημέρα που θα ακολουθήσει την αύξηση του κόστους δανεισμού στην ευρωζώνη, την πρώτη ύστερα από την πάροδο τουλάχιστον μιας δεκαετίας. Καθώς πορεύεται σε μια σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής αργότερα αυτόν τον μήνα, η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης λαμβάνει επίσης μέτρα για να αποφύγει τον κατακερματισμό των αγορών κρατικών ομολόγων και να αποτρέψει τις τράπεζες από το να «παρκάρουν» κεφάλαια του προγράμματος φθηνών πιστώσεων TLTROs, με σκοπό να καρπωθούν οφέλη από τα υψηλότερα επιτόκια.
Πηγές των Financial Times είπαν πως είναι πολιτικά ανάρμοστο για την ΕKΤ να παρέχει κέρδη στις τράπεζες όσο αυξάνει το κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά ενώ, μάλιστα, καταβάλλονται μπόνους σε στελέχη και κατανέμονται μερίσματα στους μετόχους. Το όφελος των τράπεζων προκύπτει από τη διαφορά ενός υψηλότερου επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων από την ΕΚΤ και των φθηνών δανείων στο πλαίσιο των πακέτων TLTROs, τα οποία δρομολογήθηκαν από την αρχή της πανδημίας.
Έως και 24 δισ. ευρώ τα πρόσθετα κέρδη των τράπεζων από τα υψηλότερα επιτόκια
Σύμφωνα με υπολογισμούς της Morgan Stanley, οι τράπεζες της ευρωζώνης μπορεί να εξασφαλίσουν επιπλέον κέρδη από 4 έως 24 δισ. ευρώ εάν καταθέσουν τα κεφάλαια από τα φθηνά δάνεια που έλαβαν μέσω του προγράμματος των TLTROs για να επωφεληθούν από την αύξηση των επιτοκίων. Τον Ιούλιο αναμένεται αύξηση των επιτοκίων στην ευρωζώνη κατά 25 μονάδες βάσης, συμπεριλαμβανομένου του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων στην ΕΚΤ που σήμερα κινείται στο -0,50%. Δεδομένης της αύξησης του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αναλυτές της αγοράς εκτιμούν πως η ΕΚΤ θα προχωρήσει μετά τον Ιούλιο σε περαιτέρω αναπροσαρμογή των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο κατά 50 μονάδες βάσης και ακόμη τόσο τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο.
Τη Δευτέρα, οι μετοχές του χρηματοπιστωτικού κλάδου και οι τιμές των τίτλων δημοσίου χρέους υποχωρούσαν από την υποψία των αγορών πως πιθανά μέτρα της ΕΚΤ μπορεί να οδηγήσουν σε πτώση της ζήτησης για τις πιστώσεις της και κατά συνέπεια να αποθαρρύνουν τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα που χρησιμοποιούν οι τράπεζες ως εξασφάλιση (collateral). Εν μέσω της συνεδρίασης, οι μετοχές των μεγαλύτερων ιταλικών τραπεζών υποχωρούσαν από 1,2% έως 2,9%. Παράλληλα οι αποδόσεις των 10ετών γερμανικών και ιταλικών ομολόγων κινήθηκαν στο 1,32% και 3,32%, αντίστοιχα.
«Η ΕΚΤ δρομολογεί μέτρα για να αποτρέψει την απόκλιση των αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης νωρίτερα απ’ ότι αναμέναμε» είχαν γράψει οικονομολόγοι της Deutsche Bank από τα μέσα Ιουνίου. Έτσι αναμένεται περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, εικάζουν όλο και περισσότεροι αναλυτές. Τον Ιούνιο του 2020, όταν είχε ξεσπάσει το πρώτο κύμα της πανδημίας, πάνω από 740 ευρωπαϊκές τράπεζες υπέβαλαν αίτηση για το πρόγραμμα φθηνών δανείων της ΕΚΤ, όπου το επιτόκιο εξυπηρέτησής τους ήταν αρνητικό προκειμένου να μην διακοπούν οι ροές πίστωσης στην πραγματική οικονομία. Αν και στο πρόγραμμα αυτό δίνεται η επιλογή της πρόωρης αποπληρωμής των TLTROs -γνωστών και ως Targeted Longer-term Refinancing Operations- οι τράπεζες δεν ανταποκρίνονται σε αυτήν τη δυνατότητα τόσο πολύ όσο μέχρι πρότινος.
Όπως δήλωσε ο Φάμπιο Ιανό, υψηλόβαθμο στέλεχος της Moody’s, στους Financial Times, «αναμένουμε οι ευρωπαϊκές τράπεζες να διατηρήσουν τα TLTROs όσο πιο πολύ μπορούν διότι είναι δωρεάν χρήματα». Πρόβλεψε, μάλιστα, πως το μέγιστο της ρευστότητας που έχει προσφέρει η ΕΚΤ στον τραπεζικό κλάδο δεν θα χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση των δανείων αλλά θα κατατεθεί στην κεντρική τράπεζα καθώς τα επιτόκια αποφέρουν υψηλότερο αντίτιμο.
Σε μέγιστη ευελιξία της επανεπένδυσης των ομολόγων στοχεύει η ΕΚΤ
Αφενός η Κριστίν Λαγκάρντ, επικεφαλής της ΕΚΤ, και οι ομόλογοι της στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), Τζερόμ Πάουελ, και στην Τράπεζα της Αγγλίας, Άντριου Μπέιλι, ήταν σύμφωνοι πως προτεραιότητα τους είναι να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός. Αυτό ήταν το κοινό συμπέρασμα τους όταν συναντήθηκαν στη Σίντρα της Πορτογαλίας την περασμένη εβδομάδα στο οικονομικό φόρουμ της ΕΚΤ. Αφετέρου είναι απαραίτητο να αναπροσαρμοστούν όλοι οι μηχανισμοί που υιοθετήθηκαν εν μέσω της πανδημίας για να αποφευχθούν όσο είναι εφικτό ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Αλλά είναι δύσκολο να διατηρηθούν αυτές οι ισορροπίες.
Χαρακτηριστικό είναι, επίσης, πως προκειμένου να αποφευχθεί μεγαλύτερο χάσμα στο κόστος δανεισμού των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, η ΕΚΤ έχει δεσμευτεί πως θα είναι ευέλικτη με την επανατοποθέτηση των κεφαλαίων από τη λήξη των ομολόγων στο ΡΕΡΡ, το έκτακτο πρόγραμμα που δρομολόγησε εν μέσω της πανδημίας. Δεδομένου πως ομόλογα 17 δισ. ευρώ λήγουν κάθε μήνα, η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να αξιοποιεί 12 δισ. ευρώ που προέρχονται από τις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης για να στηρίξει τις πιο ευάλωτες. Τόσο η επανεπένδυση των κεφαλαίων από το ΡΕΡΡ, όσο και το πρόγραμμα των TLTROs θα «τρέχουν» μέχρι το 2024.