THEPOWERGAME
Δύσκολο διαφαίνεται το μέλλον των ενεργειακών κολοσσών που στηρίζονταν στις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη, καθώς ελλοχεύει κίνδυνος μιας κρίσης ρευστότητας. Αντιμέτωπες με την αλματώδη αύξηση των τιμών στις αγορές spot, οι γερμανικές εταιρείες φυσικού αερίου ζήτησαν αυτήν την εβδομάδα να μεταφερθεί το κόστος στους καταναλωτές, θέτοντας σε δύσκολη θέση το Βερολίνο. Όλες οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη έχουν υιοθετήσει μέτρα για να περιορίσουν έστω και λίγο τις επιβαρύνσεις στα νοικοκυριά από το υψηλό κόστος ενέργειας.
Τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια μιας κρίσης ρευστότητας ήρθαν την περασμένη Πέμπτη από την Uniper, που είναι ο μεγαλύτερος πάροχος φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Ο διευθύνων σύμβουλος της Uniper, Κλάους-Ντίτερ Μάουμπαχ, δήλωσε πως βρίσκεται σε συνομιλίες με τη γερμανική κυβέρνηση για τη λήψη μέτρων σταθεροποίησης. Πρόσθεσε πως εξετάζονται διάφορα εργαλεία όπως η χορήγηση εγγυήσεων από το κράτος ή μια επέκταση υφιστάμενης πιστωτικής γραμμής ή επενδύσεις με την αγορά μετοχών της.
Η διοίκηση της Uniper πρόσθεσε πως θα αξιοποιήσει ή ακόμη και θα επιδιώξει να επεκτείνει γραμμή πίστωσης 2 δισ. ευρώ που είχε συμφωνηθεί με την κρατική τράπεζα KfW προ μηνών, με τη μετοχή να χάνει το ένα πέμπτο της αξίας της την ίδια ημέρα. Από τις αρχές του έτους, η Uniper έχει χάσει το 66% της χρηματιστηριακής αξίας της, ενώ κραδασμούς δέχεται επίσης η φιλανδική Fortum που κατέχει το 78% του γερμανικού κολοσσού.
Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, ισχυροί όμιλοι στην εμπορία και διαπραγμάτευση ενέργειας μέσω της European Federation of Energy Traders (ΕFET) τόνισαν την ανάγκη δημιουργίας «έκτακτων μηχανισμών χρηματοδότησης» προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα ρευστότητας που ενδεχομένως να προκαλέσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Πρόσφατα, μάλιστα, ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ προειδοποίησε για τον κίνδυνο νέας κρίσης τύπου «Lehman Brothers».
Όσο οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις εντείνουν τις επιθέσεις στα εδάφη της Ουκρανίας, η Μόσχα κλείνει δραματικά τις στρόφιγγες φυσικού αερίου στην Ευρώπη ως αντίποινα στη συμπαράσταση του ανεπτυγμένου κόσμου στο Κίεβο. Οι πιέσεις αυτές από το Κρεμλίνο κλιμακώθηκαν από τα μέσα Ιουνίου, με την Gazprom να περιορίζει τις ροές κατά 60% στη Γερμανία. Το Βερολίνο δεν είχε άλλη επιλογή από το να αναγγείλει τη φάση 2 των σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Έτσι, έχει εκτροχιαστεί πλήρως το κόστος ενέργειας, με αποτέλεσμα να οδηγείται στα ύψη ο πληθωρισμός, να αυξάνεται ο κίνδυνος ύφεσης στον κόσμο και να συμπιέζεται ασφυκτικά η ρευστότητα των ενεργειακών κολοσσών στη Γηραιά Ήπειρο. Με το επίπεδο των αποθεμάτων στη Γερμανία, την ισχυρότερη οικονομία στην Ευρωζώνη με τη μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση στη Ρωσία, να βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2017, οι όμιλοι φυσικού αερίου αναγκάζονται να πληρώσουν υψηλό τίμημα στις αγορές spot. Μέσα στον Ιούνιο, η τιμή του φυσικού αερίου στην ολλανδική αγορά TTF έχει αναρριχηθεί πάνω από 50%, φλερτάροντας με τα 150 ευρώ τη μεγαβατώρα την Παρασκευή. Σε ετήσια βάση, το κόστος του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί πάνω από 300%.
Κερδοφορία ρεκόρ για την Gazprom – Χωρίς μέρισμα οι μέτοχοι
Αν και η Gazprom επωφελείται από αυτές τις πρωτάκουστες ανατιμήσεις στην ενέργεια, οι μέτοχοι και ειδικότερα το ρωσικό κράτος, το οποίο κρατά την πλειοψηφία, καταψήφισαν πρόταση για την παραχώρηση μερισμάτων, συνολικού ύψους 21,8 δισ. δολαρίων, για το περσινό έτος. Θα είναι η πρώτη φορά από το 1998, τότε που το ρωσικό κράτος οδηγήθηκε σε χρεοκοπία, που η Gazprom δεν καταβάλει μέρισμα παρά την αύξηση των καθαρών κερδών στο ρεκόρ των 36,4 δισ. δολαρίων πέρσι.
Η υψηλή κερδοφορία της Gazprom αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου. Έστω και σταδιακά, η κατανάλωση μειώνεται από την Ευρώπη, η οποία αποστασιοποιείται από το Κρεμλίνο λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η ματαίωση μερίσματος οδήγησε σε πτώση 25% τη μετοχή της Gazprom στη Μόσχα την Πέμπτη και επίσης σε μεγάλες απώλειες τις μετοχές των υπολοίπων εταιρειών ενέργειας. Η διοίκηση του χρηματιστηρίου έφθασε στο σημείο να αναστείλει τη διαπραγμάτευση της μετοχής του κρατικού μονοπωλίου.
Αν και η ΕΕ δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στο φυσικό αέριο από τη Ρωσία λόγω της μεγάλης εξάρτησης σε αυτό, η ζήτηση μειώθηκε σχεδόν 30% εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022. Είναι μια ανησυχητική ένδειξη για την πορεία της Gazprom στο μέλλον όσο και εάν επωφελείται σήμερα από τον ενεργειακό πόλεμο που έχει κηρύξει η Ρωσία στην Ευρώπη