THEPOWERGAME
Μεγάλη είναι η ανησυχία για τις μεγάλες αυξήσεις που αναμένονται στις τιμές των καυσίμων, όταν αποτυπωθούν στο εμπορικό ισοζύγιο των καυσίμων -που σημείωσε τριπλάσιο έλλειμμα στην αρχή της χρονιάς- οι εκρηκτικές αυξήσεις που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σοβαρά προβλήματα όμως, δημιουργούνται και στις μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις που υποφέρουν από την πρωτοφανή αύξηση του ενεργειακού κόστους.
Παρόλο που από την περασμένη άνοιξη, η ενεργειακή κρίση είχε αρχίσει να «χτυπά» τις ευρωπαϊκές οικονομίες, η διαδικασίες λήψης έκτακτων μέτρων τηρούσαν στάση αναμονής μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Και σε αυτή την περίπτωση πάντως στην «φαρέτρα» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν θέση μόνο εθνικά μέτρα τα οποία λαμβάνονται με τη μορφή εκτάκτων παρεμβάσεων με την έγκριση των Βρυξελλών. Στην εργαλειοθήκη των κρατών βρίσκονται εισοδηματικές ενισχύσεις και μειώσεις φόρων, καθώς και ειδικά μέτρα που στηρίζουν τις επιχειρήσεις με ιδιαίτερη έμφαση στις ενεργοβόρες.
Κυβερνητικός αξιωματούχος επεσήμανε ότι ο βασικός προβληματισμός αφορά στη χρηματοδότηση αυτών των «εργαλείων», δηλαδή από πού θα διατεθούν οι πόροι που χρειάζονται, με δεδομένο ότι οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές από την περίοδο της πανδημίας όταν η αγορά ενισχύθηκε με 43 δισ. ευρώ. Ο ίδιος σημείωσε ότι οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις δεν έχουν αξιολογηθεί ακόμα.
Ο αξιωματούχος, «δείχνοντας» μία διευθέτηση ανάλογη με την Επιστρεπτέα Προκαταβολή, η οποία χρηματοδοτήθηκε επί της ουσίας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων διερωτήθηκε για το αν «Μπορούμε να αντλήσουμε πόρους από το Ταμείο Συνοχής;».
Σημειώνεται ότι τα νέα «εργαλεία» έχουν ως στόχο να ανακουφιστούν οι επιχειρήσεις από το δυσβάσταχτο κόστος της ενέργειας, ενώ στοχεύουν και στην ανακούφιση σε ό,τι αφορά την παροχή ρευστότητας.
Τα ποσά των ενισχύσεων είναι περιορισμένα
Για κάθε επιχείρηση που πλήττεται από την κρίση σε όλους τους άλλους τομείς τα κράτη- μέλη θα μπορούν θα έχουν τη δυνατότητα να θεσπίσουν μηχανισμούς για τη χορήγηση έως 35.000 ευρώ σε πληττόμενες από την κρίση επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και έως 400.000 ευρώ. Με δεδομένο ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας επηρεάζουν την οικονομία με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού η συγκεκριμένη ενίσχυση δεν είναι απαραίτητο να ,συνδέεται με τις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας, ενώ η στήριξη αυτή δύναται να χορηγηθεί υπό οποιαδήποτε μορφή, ακόμα και με άμεσες επιχορηγήσεις.
Αναφορικά με την στήριξη της ρευστότητας με τη μορφή κρατικών εγγυήσεων και επιδοτούμενων δανείων, τα κράτη- μέλη μπορούν να καταστήσουν εφικτή τη χορήγηση δημόσιων και ιδιωτικών δανείων προς επιχειρήσεις με επιδοτούμενα επιτόκια. Τα δάνεια αυτά πρέπει να χορηγούνται με επιτόκιο τουλάχιστον ίσο με το βασικό επιτόκιο μηδενικού κινδύνου συν ειδικά ασφάλιστρα πιστωτικού κινδύνου που εφαρμόζονται στις ΜΜΕ και τις άλλες επιχειρήσεις. Επιπλέον οι κυβερνήσεις έχουν τη δυνατότητα να χορηγήσουν κρατικές εγγυήσεις ή να θεσπίσουν καθεστώτα εγγυήσεων για τη στήριξη τραπεζικών δανείων επιχειρήσεων. Αυτά θα προβλέπουν επιδοτούμενες προμήθειες, με μειώσεις του εκτιμώμενου επιτοκίου της αγοράς όσον αφορά τις ετήσιες προμήθειες που εφαρμόζονται στα νέα δάνεια υπέρ των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και άλλων επιχειρήσεων.
Αντίβαρο στις εκρηκτικές τιμές της ενέργειας
Σημειώνεται δε ότι, για το πρόσθετο κόστος λόγω των έκτακτων αυξήσεων των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, τα κράτη- μέλη θα μπορούν να αποζημιώνουν εν μέρει τις επιχειρήσεις, ιδίως τις πλέον ενεργοβόρες, ενώ η συγκεκριμένη στήριξη θα είναι σε θέση να χορηγηθεί υπό οποιαδήποτε μορφή, συμπεριλαμβανομένων άμεσων επιχορηγήσεων. Ωστόσο το σύνολο της ενίσχυσης ανά δικαιούχο δεν δύναται να ξεπερνά το 30% των επιλέξιμων δαπανών, με ανώτατο όριο τα 2 εκατ. ευρώ σε δεδομένη χρονική στιγμή.
Περαιτέρω ενίσχυση, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχιση μιας οικονομικής δραστηριότητας, ενδέχεται να χρειαστεί όταν η επιχείρηση υφίσταται ζημίες εκμετάλλευσης. Για την παραπάνω περίπτωση λοιπόν τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν ενισχύσεις που υπερβαίνουν τα εν λόγω ανώτατα όρια, έως 25 εκατ. ευρώ για ενεργοβόρους χρήστες και έως 50 εκατ. ευρώ για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η παραγωγή αλουμινίου και άλλων μετάλλων, ινών γυαλιού, χαρτοπολτού, λιπασμάτων ή υδρογόνου και πολλών βασικών χημικών προϊόντων.
Όταν η αγορά ενεργειακών προϊόντων αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 3% της αξίας παραγωγής της τότε μία επιχείρηση χαρακτηρίζεται ως ενεργοβόρα, ενώ αναφορικά με το χρονικό περιθώριο των έκτακτων μέτρων, καλύπτει τους μήνες ως το τέλος του έτους.