THEPOWERGAME
Μολονότι έχουν διατυπωθεί εκτιμήσεις που θέλουν τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να έχει χάσει την επαφή του με την πραγματικότητα έπειτα από μια μακρά περίοδο στην εξουσία, εξακολουθεί να «σκέπτεται στρατηγικά» και να εξετάζει «προσεκτικά τις πράξεις του», σχολιάζει ο Alasdair Ross, επικεφαλής του Economist Intelligence Unit, υπεύθυνος του τομέα Countries Editor – The World Ahead του Economist και κεντρικός ομιλητής και συντονιστής του gala dinner που συνδιοργάνωσε ο Economist με το powergame.gr, στη διάρκεια του οποίου δόθηκαν τα πρώτα βραβεία Τεχνολογίας και Καινοτομίας. Απευθυνόμενος στο powergame.gr, εκφράζει την πεποίθηση πως ο τραγικός πόλεμος στην Ουκρανία θα ανοίξει το δρόμο σε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση όσο συντελούνται αλλαγές στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Σε αυτό το σκηνικό, o κ. Ross αναφέρει πως η Ελλάδα αποτελεί μια «καλή είδηση», σημειώνοντας πρόοδο όχι μόνον στους παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας π.χ. τη ναυτιλία, τη γεωργία ή τον τουρισμό.
Η συνάντηση με τον Alasdair Ross έλαβε χώρα στον απόηχο της τηλεφωνικής συνδιάλεξης του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και την κατάληψη του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια από τους Ρώσους. Το Παρίσι δεν άφησε την παραμικρή αμφιβολία πως το Κρεμλίνο είναι αποφασισμένο να αναλάβει τον έλεγχο όλης της Ουκρανίας, με τον πρόεδρο της σφυροκοπημένης χώρας Βολοντιμίρ Ζελένσκι, να μιλά για «πυρηνική τρομοκρατία».
Ο κ. Ross εξηγεί πως ο Πούτιν ναι μεν έχει αποξενωθεί από τον πληθυσμό της χώρας του, πλην όμως παραμένει ένας «προσεκτικός στρατηγικός παίκτης», που δεν αποκαλύπτει τους στόχους του. Θέλει απλά να διασφαλίσει τη σφαίρα επιρροής του στην περιοχή, θέλει να καταλάβει την Ουκρανία ή στοχεύει στην αναβίωση της ρωσικής αυτοκρατορίας; Σκοπεύει να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη περιοχή, ανοίγοντας μεμονωμένα ψυχροπολεμικά μέτωπα; Έχει κάνει λανθασμένους υπολογισμούς και μέχρι ποιο σημείο;
Όλα είναι πιθανά. Ο κ. Ross τονίζει πως δεν γνωρίζουμε ακόμη τις προθέσεις του Ρώσου προέδρου, αλλά μέρα με την ημέρα απαντώνται ορισμένα από τα ερωτήματα αυτά. Σήμερα, πάντως, είναι σαφές πως δεν επιθυμεί να στείλει απλά ένα μήνυμα. Οι εδαφικές διεκδικήσεις του δεν περιορίζονται στην περιοχή Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας. Αναμφισβήτητα στοχεύει να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας είτε με την κατάληψη της χώρας, είτε με την απορρόφησή της σε ένα μεγαλύτερο ρωσικό κράτος.
Η Δύση προσαρμόστηκε με γρήγορα αντανακλαστικά, αλλά η Ρωσία είναι ισχυρή
Η Ευρώπη και οι σύμμαχοι της στη Δύση αιφνιδιάστηκαν από το μέγεθος των ρωσικών επιθέσεων στην Ουκρανία. Εντούτοις τα ευρωπαϊκά κράτη, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους αντέδρασαν μεμονωμένα και συντονισμένα, άμεσα και με πυγμή. Βοήθησε η αντίδραση των Ευρωπαίων πολιτών στις ενέργειες του Πούτιν, δίνοντας το πράσινο φως στις κυβερνήσεις να δράσουν και να επιβάλουν σκληρές κυρώσεις. Μολονότι, όμως, ο Πούτιν μπορεί να αιφνιδιάστηκε από την αντίσταση των Ουκρανών ή τα γρήγορα ανταλλακτικά της Δύσης, ο κ. Ross υπενθυμίζει πως η Ρωσία έχει ακόμη τεράστια ισχύ. «Βραχυπρόθεσμα ο Πούτιν έχει αρκετά πλεονεκτήματα με το μέρος του» τονίζει ο ίδιος. Προσθέτει πως η κατάληψη μιας χώρας από μια τόσο μεγάλη στρατιωτική δύναμη είναι εφικτή όπως διαπιστώθηκε στην περίπτωση του Ιράκ που τελικά όμως είχε μεγάλο κόστος σε βάθος χρόνου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα οδηγήσει στην εμβάθυνση της ΕΕ
Κάτω από αυτήν την τραγική συγκυρία, το έδαφος είναι γόνιμο για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης επειδή η κοινή γνώμη στην Ε.Ε έχει στραφεί από εσωτερικά θέματα σε μια εξωτερική απειλή, εξηγεί ο κ. Ross. Υπάρχει διάθεση για μεγαλύτερη συνεργασία που θα καλλιεργηθεί περαιτέρω καθώς ο κόσμος συνειδητοποιεί τα οφέλη της ισχύος εν τη ενώσει απέναντι σε έναν κοινό εχθρό. «Αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι η αρχή μιας μεγάλης αναδιαμόρφωσης της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων που θα είναι μακροχρόνια». Σε μια περίοδο που η χώρα του δεν είναι μέλος της Ε.Ε, ο κ. Ross αναφέρεται στην εκ διαμέτρου διαφορά της Ουκρανίας σε σχέση με γειτονικά κράτη-μέλη που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα των Βρυξελλών και του ΝΑΤΟ. Τονίζοντας πως έχει εξασθενίσει το κλίμα υπέρ του Brexit, δεν αποκλείει μια αναθεώρηση της υφιστάμενης σχέσης της Βρετανίας με την Ε.Ε κάποια στιγμή στο μέλλον.
Η ΕΕ έχει εναλλακτικές για να περιορίσει την ενεργειακή εξάρτησή της στη Ρωσία
Η Ευρώπη θα μειώσει την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας στον βαθμό που είναι αποφασισμένη να υποστεί τις επιπτώσεις. Ο κ. Ross υπογραμμίζει πως υπάρχουν επιλογές. Η Ε.Ε μπορεί να αναζητήσει μεγαλύτερες προμήθειες από άλλες αγορές και να επιταχύνει τις προσπάθειες για την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα. Η Γερμανία έχει τη δυνατότητα να αυξήσει τις μονάδες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. «Αλλά είναι οι Ευρωπαίοι διατεθειμένοι να επωμισθούν ένα μεγαλύτερο κόστος στους λογαριασμούς θέρμανσης ή να διοχετεύσουν περισσότερα κεφάλαια σε ΑΠΕ απ΄ό,τι σε άλλους τομείς της οικονομίας;»
Αλλά κάθε εκτίμηση είναι πρώιμη. Ίσως να μην είναι προς το συμφέρον της Ε.Ε να αποκλείσει ολοσχερώς το ρωσικό φυσικό αέριο από την ενεργειακή τροφοδοσία της. Μπορεί η Ευρώπη να περιορίσει τις ροές από τη Ρωσία σε βαθμό που να διατηρεί σε επάρκεια τα αποθέματά της. Ακόμη και στον Ψυχρό Πόλεμο, οι δυο πλευρές είχαν εμπορικές σχέσεις παρά το εχθρικό κλίμα μεταξύ τους.
Μια πιο μετριοπαθής εκδοχή της παγκοσμιοποίησης
Προ 40ετίας, η κατάρριψη των εμποδίων στο διεθνές εμπόριο είχε νόημα διότι ενίσχυε την παγκόσμια ανάπτυξη. Υπήρξε μεγάλη εξειδίκευση στην παραγωγή και πολλαπλασιάστηκαν οι εργολαβίες σε τρίτες χώρες, οδηγώντας σε ένα θετικό αθροιστικό αποτέλεσμα. Σταδιακά, όμως, δημιουργήθηκε μεγάλη εξάρτηση. «Οι εφοδιαστικές αλυσίδες έγιναν τόσο εύθραυστες που τελικά επισκιάστηκαν τα οικονομικά οφέλη», εξηγεί ο κ. Ross. Προσθέτει πως ανέκυψαν, επίσης, ζητήματα ίσης μεταχείρισης σε τοπικό επίπεδο αλλά ακόμη και στις διακρατικές σχέσεις. Τα γεγονότα στην Ουκρανία θα ενισχύσουν αυτήν την κριτική σκέψη για την παγκοσμιοποίηση καθώς ο κόσμος αντιλαμβάνεται τη δύναμη που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος να προκαλέσει χάος. «Οπότε θα πρέπει να δημιουργηθούν παραγωγικά συστήματα σε όλον τον κόσμο που να είναι πιο αξιόπιστα αν και λιγότερο αποτελεσματικά σε απόλυτα οικονομικούς όρους».
Η Ελλάδα ανοικτή στην εξέλιξη ενός ψηφιακού κόσμου υπεράνω συνόρων
Σε έναν κόσμο που επεκτείνεται ο ρόλος των κρυπτονομισμάτων, η απειλή των κυβερνοεπιθέσεων και το μετα-σύμπαν αποκτά περισσότερες εφαρμογές, ο κ. Ross χαρακτηρίζει την ψηφιακή τεχνολογία ως μια δύναμη που αλλάζει τα δεδομένα σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ο ψηφιακός κόσμος δεν έχει «συναίσθηση» συνόρων και ορίων ανάμεσα σε διαφορετικά κράτη. Βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την έννοια της εθνικής δικαιοδοσίας. Από πολλές απόψεις είναι μια θετική εξέλιξη, αλλά είναι δύσκολο να υπάρξει ένα ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο. Συν τοις άλλοις, η τεχνητή νοημοσύνη κινείται σε ρυθμούς που δεν μπορεί να παρακολουθήσει ο ανθρώπινος νους. «Εγείρεται ζήτημα ηθικής και κανόνων. Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι παίρνουμε το καλύτερο από τις μηχανές που εφευρίσκουμε;».
Η Ελλάδα, πάντως, έχει κάνει αλματώδη πρόοδο στην ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας. Ο κ. Ross θεωρεί πως έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί περισσότερο καθώς υπάρχει το κατάλληλο επιχειρηματικό περιβάλλον και η πολιτική βούληση. «Αυτή η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια ρεαλιστική στάση ως προς την τεχνολογική πρόοδο της χώρας σε μια περίοδο που οι επιχειρήσεις χρειάζονται στήριξη». Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα έχει σημειώσει μεγάλη ανάπτυξη από την χρηματοπιστωτική κρίση και τα πράγματα έχουν επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
