THEPOWERGAME
Νέα, ευέλικτα, διόδια ανάλογα με τη ρύπανση που προκαλεί ένα όχημα ή ανάλογα με την κυκλοφοριακή συμφόρηση σε τμήμα ενός αυτοκινητοδρόμου φέρνει η κοινοτική οδηγία για την επικαιροποίηση των οδικών τελών που ενέκρινε χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η οδηγία αφορά στα τέλη διοδίων που μπορούν να επιβάλλουν τα κράτη μέλη στα φορτηγά αλλά και στα λεωφορεία, τα ημιφορτηγά και τα επιβατικά αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (ΔΕΔ-Μ).
Η οδηγία αναμένεται να ενσωματωθεί το εθνικό δίκαιο των κρατών – μελών εντός διετίας, χωρίς να είναι υποχρεωτική η εφαρμογή όλων των νέων μοντέλων διοδίων. Για παράδειγμα, είναι υποχρεωτική, εντός τετραετίας από την ψήφιση της οδηγίας, η εφαρμογή τελών διοδίων στα βαριά οχήματα (φορτηγά, κ.λπ.) ανάλογα με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Για τα ημιφορτηγά και τα μικρά λεωφορεία θα μπορούν επίσης να επιβληθούν περιβαλλοντικά διόδια, «αν είναι τεχνικά εφικτό» από τα συστήματα των παραχωρησιούχων από το 2026. Για τα Ι.Χ. δεν είναι υποχρεωτική η εφαρμογή, αλλά τα κράτη – μέλη μπορούν να επιβάλλουν χαμηλότερα διόδια σε οχήματα που είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον.
Στην ουσία παρέχεται ένα εργαλείο ώστε να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των μεταφορών. Οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν στην απόφασή τους πως πρέπει να ληφθεί υπόψη και η βιωσιμότητα των υφιστάμενων συμβάσεων παραχώρησης στους οδικούς άξονες.
Στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρεται πως τα ελαφρά οχήματα ευθύνονται για τα δύο τρίτα των αρνητικών επιπτώσεων των οδικών μεταφορών στο περιβάλλον και την υγεία. Είναι επομένως σημαντικό «να προωθηθεί η χρήση των πλέον καθαρών και αποδοτικών από πλευράς καυσίμου οχημάτων μέσω της διαφοροποίησης των τελών χρήσης οδικού δικτύου ανάλογα με τις ειδικές εκπομπές CO2 και τις εκπομπές ρύπων τις οποίες παράγουν…». Έτσι δύο Ι.Χ. με διαφορετική επιβάρυνση στο περιβάλλον μπορεί να χρεώνονται με διαφορετικά διόδια για την ίδια απόσταση του διευρωπαϊκού δικτύου.
Επιτρέπεται, επίσης, στα κράτη – μέλη «να λαμβάνουν υπόψη τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του οχήματος, ως αποτέλεσμα της μετατροπής του για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων. Μέσω συνδρομών (με χρήση των σημερινών πομποδεκτών ή «ηλεκτρονικού πορτοφολιού» οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων που τα μετατρέπουν ώστε να λειτουργούν με καύσιμα που επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον θα μπορούν να έχουν εκπτώσεις στα διόδια.
Η κυκλοφοριακή συμφόρηση, στην οποία συμβάλλουν όλα τα μηχανοκίνητα οχήματα σε διαφορετικό βαθμό, «αντιπροσωπεύει κόστος που ανέρχεται σε περίπου 1 % του ΑΕΠ» στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου, «σημαντικό μέρος του κόστους αυτού μπορεί να αποδοθεί στην υπεραστική κυκλοφοριακή συμφόρηση». Γι’ αυτό το λόγο η νέα οδηγία επιτρέπει στα κράτη μέλη να επιβάλλουν «ειδικό τέλος κυκλοφοριακής συμφόρησης», υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόζεται στις κατηγορίες τόσο βαρέων όσο και ελαφρών οχημάτων. Θα εξαιρούνται, όμως, τα συλλογικά μέσα μεταφοράς, δηλαδή τα λεωφορεία. Τα συγκεκριμένα τέλη θα μπορούν να επιβληθούν σε τμήματα του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου στα οποία ο κυκλοφοριακός φόρτος προσεγγίζει την κυκλοφοριακή ικανότητα.
Υπενθυμίζεται πως η κοινοτική νομοθεσία για την ενεργειακή μετάβαση («Fit for 55») που βρίσκεται υπό επεξεργασία προβλέπει και την επέκταση του μηχανισμού δικαιωμάτων ρύπων στις μεταφορές και στην θέρμανση κτιρίων.
Τα κράτη – μέλη πρέπει κάθε πέντε χρόνια να καταθέτουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναλυτική έκθεση για τα έσοδα από τα διόδια καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούν αυτές τις εισπράξεις. Η πρώτη έκθεση θα κατατεθεί τρία χρόνια μετά την εφαρμογή της οδηγίας.
Στην Ελλάδα δεν εφαρμόζονται οι «βινιέτες», δηλαδή η χρονοχρέωση στα διόδια, όπως συμβαίνει σε κάποια άλλα κράτη – μέλη. Στόχος της νέας οδηγίας είναι και «η μετάβαση των οδικών τελών από ένα μοντέλο χρονοεξαρτώμενων χρεώσεων («βινιέτες»), σε ένα σύστημα με βάση την απόσταση ή τα χιλιόμετρα», ώστε να αντικατοπτρίζονται καλύτερα οι αρχές «ο ρυπαίνων πληρώνει» και «ο χρήστης πληρώνει». Η οδηγία προβλέπει πως τα κράτη – μέλη θα καταργήσουν σταδιακά τις βινιέτες για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα (φορτηγά και λεωφορεία) σε ολόκληρο το κεντρικό δίκτυο ΔΕΔ-Μ εντός οκτώ ετών από την έναρξη ισχύος των νέων κανόνων, και θα αρχίσουν να εφαρμόζουν διόδια (τέλη βάσει απόστασης). Ωστόσο, «θα εξακολουθούν να είναι σε θέση να διατηρούν βινιέτες για συγκεκριμένα τμήματα αυτού του δικτύου, εάν μπορούν να αποδείξουν ότι ένας νέος τρόπος χρέωσης θα ήταν δυσανάλογος προς τα αναμενόμενα έσοδα».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
