THEPOWERGAME
Άνδρας, ηλικίας 25-34 ετών, με μεταπτυχιακές σπουδές, 4-10 έτη εργασιακής προϋπηρεσίας και καμία προηγούμενη εμπειρία στη διαχείριση μιας εταιρείας, είναι ο μέσος Έλληνας startupper. Στο μεταξύ, οι περισσότερες νεοφυείς εταιρείες στην Ελλάδα ιδρύθηκαν μεταξύ 2013 και 2020, έχουν έδρα την Αθήνα, δραστηριοποιούνται στον τουρισμό και την τεχνολογία, απασχολούν έως 10 εργαζόμενους και ξεκίνησαν με κεφάλαιο μικρότερο των 10.000 ευρώ.
Εξαιρετικά ενδιαφέροντα ευρήματα για το προφίλ των ιδρυτών startups στην Ελλάδα, αλλά και για το who is who των νεοφυών εταιρειών αποκαλύπτει έρευνα της διαΝΕΟσις, που χαρτογραφεί το εγχώριο οικοσύστημα καινοτομίας. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, η Αθήνα, η Ευρώπη, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και οι ΗΠΑ είναι, κατά σειρά, οι πιο δημοφιλείς προορισμοί που επιλέγουν οι Έλληνες startuppers για να ιδρύσουν μια νεοφυή εταιρεία.
Την Αθήνα ψηφίζουν φανατικά περισσότεροι από τους μισούς ιδρυτές startups (το 51,7%), ενώ αμέσως επόμενη επιλογή είναι κάποια ευρωπαϊκή πόλη (15,4%), αφού όλες οι υπόλοιπες ελληνικές πόλεις έπονται. Τρίτος πιο δημοφιλής προορισμός, που προτιμούν οι Έλληνες founders είναι η Θεσσαλονίκη (με 12,7%) και ακολουθεί η Πάτρα (με 4,5%).
Την πέμπτη θέση μεταξύ των περιοχών, που επιλέγουν οι ιδρυτές νεοφυών εταιρειών για να εγκαταστήσουν τη startup τους, είναι οι ΗΠΑ και το Ηράκλειο Κρήτης (με ποσοστό 3% έκαστη). Τη λίστα ολοκληρώνουν η Λάρισα (0,7%) και τα Ιωάννινα (0,4%).
Το who is who των ιδρυτών
Οκτώ στους 10 ιδρυτές startup στην Ελλάδα είναι άνδρες, με μόλις το 19% των νεοφυών εταιρειών να είναι γένους θηλυκού. Στο μεταξύ, σχεδόν το 90% των ιδρυτών είναι μέχρι 44 ετών. Πιο αναλυτικά, οι περισσότεροι δημιούργησαν την εταιρεία τους μεταξύ 25-34 ετών (43,8%), ενώ το 35,6% μεταξύ 35-44 ετών.
Οι ιδρυτές νεοφυών εταιρειών στην Ελλάδα έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο: σε ποσοστό 23,6% έχουν ολοκληρώσει προπτυχιακές σπουδές, σχεδόν οι μισοί (48,7%) έχουν στην κατοχή τους και μεταπτυχιακό, ενώ το 17,2% έχει και διδακτορικό.
Ένας στους τρεις ιδρυτές (33%) έχει εργασιακή εμπειρία 4-10 ετών, ένα ποσοστό έχει εμπειρία έως 3 χρόνια (24%), υπάρχει ένα 22,8% με εμπειρία 15+ έτη, ενώ ακολουθούν οι ιδρυτές που έχουν εργασιακή εμπειρία 11-15 έτη (20,2%).
Και μπορεί οι ιδρυτές startups στην Ελλάδα να διαθέτουν εργασιακή εμπειρία, ωστόσο, στην πλειοψηφία τους δεν έχουν καμία σχέση με το επιχειρείν: Τα 2/3 των Ελλήνων startuppers (το 62,5%) δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία στη διαχείριση μίας εταιρείας, νεοφυούς είτε όχι.
Ένα εξίσου ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι ποσοστό μεγαλύτερο από το 20% των ιδρυτών startups στην Ελλάδα είχε στο παρελθόν τουλάχιστον μία ή και περισσότερες αποτυχημένες απόπειρες σε μία άλλη νεοφυή εταιρεία. Στον αντίποδα, η πλειοψηφία (77,5%) απαντά πως δεν είχε καμία προηγούμενη αποτυχία στο ενεργητικό του.
Ρεκόρ το 2018
Η χρονιά κατά την οποία ιδρύθηκαν οι περισσότερες ελληνικές startups, σχεδόν 2 στις 10, ήταν το 2018. Συνολικά, η μεγάλη πλειοψηφία των ελληνικών νεοφυών εταιρειών, το 93%, ιδρύθηκε την περίοδο 2013-2020.
Στο μεταξύ, από το 2016 μέχρι το 2019 ιδρύθηκε περίπου το 60% του δείγματος της έρευνας της διαΝΕΟσις με τίτλο: «Οι Νεοφυείς Επιχειρήσεις Στην Ελλάδα». Το 2019διαπιστώνεται μία μικρή πτώση στον ρυθμό δημιουργίας νέων startups, ενώ το 2020, εξαιτίας και των συνθηκών της πανδημίας, σημειώθηκε μεγαλύτερη πτώση στον αριθμό των νέων εταιρειών.
Στη μεγάλη πλειοψηφία τους οι ελληνικές startups(76,4%) είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις με έως 10 εργαζόμενους. Λιγότερο από 3% απασχολεί περισσότερους από 50 εργαζόμενους.
Παρά το μικρό τους μέγεθος, οι startups φαίνεται να αποτελούν συνεργατικά σχήματα. Το 48,3% των εταιρειών είχε δύο ιδρυτές, το 19,9% τρεις, ενώ το 13,9% περισσότερους από τρεις. Μόνο το 18% είχε έναν ιδρυτή.
Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι σχεδόν οι μισές από τις startups άρχισαν τη δραστηριότητά τους με πολύ χαμηλό κεφάλαιο, από μηδέν έως 10.000 ευρώ. Μόνο μία στις πέντε (21,7%) άρχισαν με κεφάλαιο άνω των 50.000 ευρώ.
Δημοφιλής ο τουρισμός
Ο τομέας στον οποίο δραστηριοποιούνται οι περισσότερες ελληνικές startups είναι ο τουρισμός. Επιπλέον, σχεδόν 1 στις 10, δραστηριοποιείται στην πληροφορική και τις επικοινωνίες (ΤΠΕ), ενώ αντίστοιχο είναι και το ποσοστό που ασχολείται με την αγροδιατροφή και με τις επιστήμες ζωής και υγείας (8,6%).
Είναι αρκετά ενδιαφέρον το ότι η σειρά των τομέων για τις startups του εξωτερικού είναι λίγο διαφορετική: προηγούνται οι ΤΠΕ και έπονται ο τουρισμός και η αγροδιατροφή.
Τι μορφή έχει όμως το προϊόν των ελληνικών startups; Tο 87,5% των εταιρειών περιλαμβάνει τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας στην αρχική ιδέα, ενώ 38,6% έχει μια καθαρά ψηφιακή ιδέα. Λιγότεροι έχουν μια «φυσική» ιδέα, που χρησιμοποιεί όμως ψηφιακή τεχνολογία (26,6%) ή, αντίστροφα, μια ψηφιακή ιδέα με μερική φυσική παρουσία (22,5%).
Μόνο 12,4% ακολουθούν το παραδοσιακό, αμιγώς φυσικό μοντέλο. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι η μεγάλη πλειοψηφία των startups της έρευνας, περίπου 7 στις 10, χρειάστηκε να αναπροσαρμόσει την αρχική ιδέα, μία ή περισσότερες φορές. Μάλιστα το 19,5% το έκανε περισσότερες από δυο φορές.
Επιπλέον, οι startups αποτελούν, κατά πλειοψηφία, μια εξωστρεφή δραστηριότητα: 63,7% δηλώνουν ότι στοχεύουν σε διεθνείς πελάτες και μόνο 36,3% σε εγχώριους. Ωστόσο, 1 στους 3 δηλώνει ότι το μεγαλύτερό του πρόβλημα είναι η έλλειψη εμπειρίας στην προσέλκυση διεθνών πελατών.
Η έρευνα
Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις με επιστημονική υπεύθυνη την ομότιμη καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωάννα-Σαπφώ Πεπελάση, πραγματοποιήθηκε από τη συμβουλευτική εταιρεία Octane με τη συμμετοχή 267 ιδρυτών νεοφυών επιχειρήσεων.