THEPOWERGAME
Η Ταϊβάν, εκτός από διαφιλονικούμενο έδαφος της Κίνας, είναι και κάτι ακόμη πολύ σημαντικό για την παγκόσμια οικονομία, και μάλιστα σε καιρό πανδημίας: Είναι το χρυσό δισκοπότηρο της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών (ή μικροτσίπ), απαραίτητων από τους υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα, μέχρι τα παραϊατρικά μηχανήματα και τον αμυντικό εξοπλισμό.
Το 92% της παγκόσμιας παραγωγής εξελιγμένων ημιαγωγών 10 νανομέτρων ή και μικρότερων, προέρχεται από την πανίσχυρη βιομηχανία TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company), η ίδρυση της οποίας ξεκίνησε από μία ιδέα που αναπτύχθηκε την ώρα που έτρωγαν το πρωινό τους στην πρωτεύουσα Ταϊπέι, εν έτει 1974, ένας κινεζικής καταγωγής Αμερικανός με Ταϊβανέζους αξιωματούχους.
Οι ΗΠΑ, που μεταλαμπάδευσαν την τεχνολογία στη χώρα προκειμένου να γίνει παγκόσμιο κέντρο κατασκευής ημιαγωγών (η τεράστια σημασία των οποίων δεν ήταν εκείνο τον καιρό, ακόμη έκδηλη), προσπαθούν τώρα να επαναφέρουν την παραγωγή σε αμερικανικό έδαφος, προκειμένου να περιορίσουν την τεράστια εξάρτησή τους από το ασιατικό νησί. Από την άλλη και η Κίνα βασίζεται στην Ταϊβάν για την προμήθεια ημιαγωγών (η χώρα καταναλώνει άλλωστε πάνω από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής των μικροτσίπ).
Αυτή η λεπτή αλληλεξάρτηση κινδυνεύει να ανατραπεί από το θερμό γεωπολιτικό σκηνικό. Τα τελευταία χρόνια, έχουν αυξηθεί οι επιθετικές ενέργειες του Πεκίνου, που προχωρά σε συνεχείς υπερπτήσεις – οι οποίες αναχαιτίζονται από το ταϊβανέζικο υπουργείο Άμυνας- ενώ τα εργοστάσια της TSMC βρίσκονται στις λεγόμενες «κόκκινες παραλίες». Εκείνες που βλέπουν προς την ηπειρωτική Κίνα και για τις οποίες η Ταϊπέι πιστεύει πως θα είναι ο υπ’ αριθμόν ένα προτιμητέος προορισμός μίας πιθανής απόβασης του κινεζικού στρατού στο νησί με το περίεργο νομικό καθεστώς.
Ήδη το αμερικανικό Πεντάγωνο συντάσσει εκθέσεις, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο μιας τέτοιας επιθετικής ενέργειας, που απειλεί να παραλύσει την τροφοδοσία με ημιαγωγούς ολόκληρης της αμερικανικής οικονομίας. Και, βεβαίως, του ίδιου του στρατού.
Μία ακόμη «Δημοκρατία της Κίνας»
Θα πραγματοποιούσε η Κίνα μία τέτοια ενέργεια; Η περίεργη σχέση του Πεκίνου με την Ταϊπέι χρονολογείται από τον κινεζικό εμφύλιο της δεκαετίας του 1920 για τον έλεγχο της χώρας, ανάμεσα στους Κομμουνιστές του Μάο και την Εθνικιστική Κουομιτάνγκ.
Οι δύο πλευρές προχώρησαν σε εκεχειρία το 1936, για να αντιμετωπίσουν την κοινή απειλή της Ιαπωνίας στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1948, η διαμάχη επανήλθε με την ήττα της Κουομιτάνγκ, η οποία κατέφυγε στην Ταϊβάν και ανακήρυξε εκεί τη δική της «Δημοκρατία της Κίνας», μία ονομασία που η Ταϊβάν διατηρεί μέχρι σήμερα.
Ουσιαστικά παραμένει σε καθεστώς αυτόνομης διοίκησης (de jure τμήμα της Κίνας), εντελώς αποσπασμένης διοικητικά από το Πεκίνο, ενώ αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητη χώρα μόνο από 14 κράτη, μεταξύ αυτών και οι ΗΠΑ. Και αν το 1992, Κίνα και Ταϊβάν κατέληξαν στη λεγόμενη «γενική συναίνεση», αποδεχόμενες την «πολιτική της μίας Κίνας», σήμερα πληθαίνουν στην Ταϊβάν οι φωνές που επιθυμούν ανεξαρτοποίηση όχι πλέον ως Κίνα (με βάση την πολιτική της Κουομιτάνγκ) αλλά ως ανεξάρτητο ταϊβανέζικο κράτος (με βάση όσα ευαγγελίζεται το κόμμα DDP).
Από την άλλη και η Κίνα πληθαίνει τις επιθετικές ενέργειες, με τον πρόεδρο Σι να έχει θέσει στο επίκεντρο της πολιτικής του, αφ’ ενός την επανάκτηση του ελέγχου στην Ταϊβάν, αφ’ ετέρου την απόκτηση αυτονομίας στο κομμάτι της παραγωγής των ημιαγωγών. Και κάπου εδώ, η ιδιότυπη ιστορία της Ταϊβάν τέμνεται με το παγκόσμιο μονοπώλιο των ημιαγωγών σε καιρό πανδημίας.
Ένα πρωινό με γάλα σόγιας και ψωμάκια ατμού
Η ιλιγγιώδης άνοδος της Ταϊπέι ως παγκόσμιας πρωτεύουσας των μικροτσίπ ξεκίνησε (όπως το θέλει η ιστορία) εκείνο το πρωινό του 1974, όταν ένα κινεζικής καταγωγής στέλεχος της αμερικανικής τεχνολογικής εταιρείας Radio Corporation America πρότεινε σε Ταϊβανέζους αξιωματούχους να μεταφέρει τεχνογνωσία στο νησί, προκειμένου να δημιουργηθεί εκ του μηδενός, μία μονάδα παραγωγής ημιαγωγών.
«Εκείνη την εποχή, κανείς δεν ήξερε πως αυτές οι τεχνολογίες θα γίνουν τόσο σημαντικές» λέει στο Ρόιτερς ο Τσεν Λιανγκ-Γκι, πρώην υπουργός Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ταϊβάν.
Το 1985, ένας ακόμη κινεζικής καταγωγής Αμερικανός, ο Μόρις Τσανγκ της Texas Instruments Inc. τίθεται επικεφαλής τεχνολογικής ανάπτυξης του πρότζεκτ στην Ταϊβάν. Το 1987, είναι ο άνθρωπος που ιδρύει την TSMC με βασικό επενδυτή την κυβέρνηση της Ταϊπέι.
Τότε είναι που παίρνει μία απόφαση, η οποία θα καθορίσει, εν ολίγοις, το μέλλον της χώρας. Αποφασίσει πως η βιομηχανία θα επικεντρωθεί στο να γίνει ένα τεράστιο χυτήριο που θα παρασκευάζει μικροτσίπ για όλο τον πλανήτη. Προκειμένου να επικεντρωθούν στον σχεδιασμό και να περιορίσουν τα κόστη, οι δυτικές πολυεθνικές είναι περισσότερο από πρόθυμες να προμηθεύονται μικροτσίπ από την Ταϊβάν.
Η 11η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση εισηγμένη εταιρεία σε όλο τον πλανήτη
Σήμερα, η TSMC είναι η 11η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση εισηγμένη εταιρεία σε όλο τον πλανήτη. Μόνο φέτος, οι επενδύσεις κεφαλαίου που σχεδιάζει ανέρχονται σε 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Η κυβέρνηση της Ταϊβάν χαρακτηρίζει τη βιομηχανία μία «ασπίδα από σιλικόνη» (υλικό των μικροτσιπ), που προστατεύει τη χώρα από την Κίνα και συντηρεί την αμερικανική εξάρτηση. Θα μείνουν όμως έτσι τα πράγματα;
Οι ανησυχίες των ΗΠΑ και το τεχνολογικό μπλοκάρισμα προς το Πεκίνο
«Η μεγάλη ανησυχία της Ουάσινγκτον είναι η πιθανότητα το Πεκίνο να αποκτήσει τον έλεγχο της παραγωγής ημιαγωγών της Ταϊβάν», αναφέρει ο Μάρτιν Ρέισερ, πρώην αναλυτής της CIA, μιλώντας στο πρακτορείο Ρόιτερς. «Θα ήταν ένα καθορισιτκό πλήγμα στην αμερικανική οικονομία και την ικανότητα του αμερικανικού στρατού να προμηθεύεται τις τεχνολογικές πλατφόρμες της».
Στις 8 Δεκεμβρίου, ανώτατος αξιωματούχος του Πενταγώνου που μιλούσε σε σχετική ακρόαση της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας ανέφερε πως η παραγωγή ημιαγωγών στην Ταϊβάν, είναι ο υπ’ αριθμόν ένα λόγος για τη σημασία που δίνει η Ουάσινγκτον στην ασφάλειά της.
Ήδη από τον Μάρτιο, η διακομματική Επιτροπή Εθνικής Ασφαλείας για την Τεχνητή Νοημοσύνη προειδοποίησε πως η θέση των χυτηρίων της TSMC, σε κοντινή απόσταση από τον «κύριο στρατηγικό ανταγωνιστή» των ΗΠΑ, δηλαδή την Κίνα, αποτελεί μία τεράστια αδυναμία. Σε περίπτωση που απειληθεί η συγκεκριμένη βιομηχανία, οι ΗΠΑ θα υποστούν σοβαρές συνέπειες και στον στρατιωτικό τομέα.
Σε βάθος χρόνου, η Ταϊπέι και η Ουάσινγκτον έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν, προκειμένου να κρατήσουν την Κίνα όσο το δυνατόν πιο μακριά από την τεχνογνωσία και τις πρώτες ύλες που θα της επέτρεπαν να εξελιχθεί στον τομέα των μικροτσίπ. Έτσι στη δεκαετία του ’90, ο τότε πρόεδρος της Ταϊβάν, Λι Τενγκ-χουί επέβαλε περιορισμούς στις επιχειρηματικές συναλλαγές των επιχειρηματιών της Ταϊβάν με την κινεζική ενδοχώρα. Ακόμη και σήμερα, δεν επιτρέπεται η κατασκευή χυτηρίων της TSMC στην Κίνα.
Από πλευράς τους οι ΗΠΑ, έχουν μία συγκεκριμένη λίστα τεχνολογιών στον τομέα των μικροτσίπ για την εξαγωγή και διαμοιρασμό των οποίων απαιτείται ειδική άδεια. Ιδιαίτερα αυστηροί είναι οι περιορισμοί στη λίστα όσον αφορά την SMIC (Semiconductor Manufacturing International Corporation), της μεγαλύτερης κινεζικής εταιρείας παραγωγής ημιαγωγών.
Το Πεκίνο, που βασίζεται σε ποσοστό 90% σε εισαγόμενους ημιαγωγούς (ή κατασκευασμένους στη χώρα, αλλά από ξένους παραγωγούς) επιδιώκει να αποκτήσει τη δική του παραγωγή. Είναι ενδεικτικό πως σχεδόν οι μισές εισαγωγές της από την Ταϊβάν είναι ημιαγωγοί, ενώ σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, οι συγκεκριμένες εισαγωγές αυξήθηκαν φέτος σε ποσοστό 33%.
Όμως παρά το γεγονός πως η κινεζική κυβέρνηση ενίσχυσε με επιχορηγήσεις 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων την οικεία βιομηχανία ημιαγωγών, προκειμένου να αναπτύξει ως και 60 νέες μονάδες, στερείται πρώτων υλών, τεχνογνωσίας αλλά και επιστημονικής κατάρτισης με αποτέλεσμα, σύμφωνα με αμερικανική ανάλυση που παραδόθηκε στη διοίκηση Μπάιντεν τον Ιούνιο, να βρίσκεται αντιμετώπη με αλλεπάλληλες χρεοκοπίες, ζημίες και πρότζεκτ που ποτέ δεν υλοποιούνται.
Περιορισμοί στη διάδοση της τεχνολογίας
Το ρόλο του σε αυτό έχει παίξει και μία συνθήκη μεταξύ 42 κρατών, γνωστή ως οι Διευθετήσεις Βασενάρ, η οποία επιβάλλει περιορισμούς στην διάδοση τεχνολογιών διπλής χρήσης (με άλλα λόγια, εκείνες που έχουν εμπορικές και στρατιωτικές εφαρμογές).
Στα πλαίσια αυτών των περιορισμών, το Πεκίνο αντιμετωπίζει δυσκολίες να προμηθευτεί εξοπλισμό που επιτρέπει την παραγωγή Ακραίας Υπεριώδους Ακτινοβολίας (EUV). Εκείνης δηλαδή που, μέσω λέιζερ επιτρέπει στις πλακέτες σιλικόνης των μικροτσίπ να επενδύονται με πολύ μικρά κυκλώματα.
Το αποτέλεσμα είναι να μπλοκάρεται κάθε προσπάθεια της Κίνας να αναπτύξει μικροτσίπ πέντε νανομέτρων, την ώρα που η ταϊβανέζικη TSMC έχει ξεκινήσει τη δοκιμαστική παραγωγή μικροτσιπ τριών νανομέτρων, ενώ βρίσκεται στο στάδιο έρευνας και ανάπτυξης για μικροτσίπ των δύο νανομέτρων.
Παράλληλα και οι ΗΠΑ επιθυμούν να επαναφέρουν στα εδάφη τους την κατασκευή μικροτσιπ. Η επιτροπή Τεχνητής Νοημοσύνης της Γερουσίας κάλεσε την αμερικανική κυβέρνηση να επενδύσει 35 δισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να δημιουργήσει κίνητρα για την επαναδημιουργία μίας αμερικανικής βιομηχανίας.
Ωστόσο, επενδύσεις κάνει και η Ταϊβάν. Σύμφωνα με το Εθνικό Συμβούλιο Ανάπτυξης της χώρας, μέχρι το 2025 υπάρχει σχεδιασμός για επενδύσεις άνω των 108 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη βιομηχανία των ημιαγωγών.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
