Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση: Οι 4 άξονες του ν/σ για απολιγνιτοποίηση και επενδύσεις

Τη δημιουργία μιας νέας δημόσιας υπηρεσίας που θα αναλάβει τη διαχείριση των σχετικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ και τριών ανώνυμων εταιρειών προβλέπει το σχέδιο νόμου για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (ΔΑΜ) που κατατέθηκε το βράδυ της Παρασκευής στη Βουλή. Το σχέδιο νόμου κατέθεσε η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΥΠΑΝΕ) και δημιουργεί τον μηχανισμό υλοποίησης του Προγράμματος ΔΑΜ που περιλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).

Ουσιαστικός στόχος του σχεδίου νόμου, είναι η ανάπτυξη των ζωνών απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ) της χώρας (Δυτ. Μακεδονία, Μεγαλόπολη κ.λπ.). Συγκεκριμένα, σκοπός του σχεδίου νόμου είναι η δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση των περιοχών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Μεγαλόπολης που εξαρτώνται από την εξόρυξη και χρήση του λιγνίτη και των Περιφερειών Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης που εξαρτώνται από τη χρήση πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως οι περιοχές αυτές αναφέρονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ), που συνοδεύουν το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ ΔΑΜ 2021-2027.

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου ο προτεινόμενος μηχανισμός υλοποίησης του Προγράμματος ΔΑΜ, προβλέπει τη δημιουργία της:

1. Ειδικής Υπηρεσίας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΥ ΔΑΜ), η οποία συνιστά αυτοτελή δημόσια υπηρεσία που υπάγεται στο ΥΠΑΝΕ και συγκεκριμένα στον αρμόδιο για θέματα ΔΑΜ υπουργό, εν προκειμένω τον αν. ΥΠΑΝΕ κ. Νίκο Παπαθανάση. Επικεφαλής της ΕΥ ΔΑΜ θα οριστεί ο σημερινός επικεφαλής της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου ΔΑΜ Κωστής Μουσουρούλης. Σημειώνεται ότι η ΕΥ ΔΑΜ έχει ημερομηνία λήξης στις 31.12.2032.
2. Ελληνικής Εταιρείας Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Α.Ε. (ΕΛΕΔΑΜ), γνωστή και ως Μετάβαση Α.Ε., συνιστά ΝΠΙΔ και εποπτεύεται από τον αρμόδιο ΥΠΑΝΕ (Ν. Παπαθανάση). Στην επιχείρηση αυτή θα περιέλθουν όλα τα ακίνητα των ΖΑΠ της ΔΕΗ.
3. Της εταιρείας Κλάδος Μεταλιγνιτικής Αξιοποίησης Πυρήνων ΖΑΠ ΔΕΗΑ.Ε., η οποία θα αποτελέσει το όχημα μεταφοράς των ακινήτων των ΖΑΠ από την ΔΕΗ στην ΕΛΕΔΑΜ. Στην εταιρεία αυτή η ΔΕΗ θα εισφέρει όλα τα ακίνητα (εκτάσεις και κατασκευές) επί των ΖΑΠ που περιέχονται στα λιγνιτορυγχεία Αμυνταίου, Κλειδιού, Πτολεμαΐδας και Μεγαλόπολης.
4. Της Διαδημοτικής Επιχείρησης Τηλεθέρμανσης Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. ως Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.) με μετόχους τους Δήμους Κοζάνης, Εορδαίας και Αμυνταίου. Η εταιρεία έχει μορφή νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου ΝΠΙΔ, με κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα αλλά διέπεται από τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Στόχος της εταιρείας να είναι να λύσει, μαζί με τη ΔΕΗ, το πρόβλημα της τηλεθέρμανσης στις πόλεις της Δυτ. Μακεδονίας.

Από τις παραπάνω δομές, οι πιο σημαντικές είναι η ΕΥ ΔΑΜ και τη Μετάβαση ΑΕ. Η πρώτη που θα πραγματοποιήσει όλο το σχεδιασμό του Προγράμματος ΔΑΜ αποτελεί το διάδοχο σχήμα της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου ΔΑΜ που σήμερα λειτουργεί στο υπουργείο Ανάπτυξης, κάτω από τον Κωστή Μουσουρούλη. Ο ίδιος και η ομάδα του θα μεταφερθούν οργανικά στο ΥΠΑΝΕ.

Ταυτόχρονα η δομή αυτή θα ενδυναμωθεί με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ΕΣΠΑ ΔΑΜ 2021-2027. Η τελευταία θα είναι αρμόδια να διαχειριστεί το 1,6 δισ. ευρώ πόρων του Τομεακού Προγράμματος του ΕΣΠΑ, με τίτλο Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση. Εκτιμάται ότι η νέα μονάδα θα απαιτήσει 40 απασχολούμενους, εκ των οποίων οι μισοί θα απασχολούνται στην ΕΥ ΔΑΜ και άλλοι μισοί στην ΕΥΔ ΕΣΠΑ ΔΑΜ 2021-2027.

Ο δεύτερος μοχλός υλοποίησης του Προγράμματος ΔΑΜ θεωρείται η εταιρεία Μετάβαση Α.Ε. Στην επιχείρηση αυτή θα περιέλθει όλη η ακίνητη περιουσία των ΖΑΠ που θα επιστρέψει η ΔΕΗ στο Ελληνικό Δημόσιο.

Αναφορικά με το πρώτο, η ΔΕΗ αναμένεται να μεταβιβάσει στη Μετάβαση Α.Ε. 160.000 στρέμματα λιγνιτικών περιοχών. Οι περιοχές αυτές θα περιέλθουν στην εταιρεία Μετάβαση Α.Ε., η οποία και θα αναλάβει με χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης (περίπου 260 εκατ. ευρώ) να αποκαταστήσει τα εδάφη στα οποία η ΔΕΗ έκανε την εξόρυξη και παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη. Ειδικότερα, σκοπός της ΕΛΕΔΑΜ, είναι:

• η αναβάθμιση και αξιοποίηση των εδαφών που περιλαμβάνονται στις ΖΑΠ,
• ο ανασχεδιασμός των επιχειρηματικών προοπτικών ανάπτυξής τους,
• η προσέλκυση και προώθηση επενδύσεων καιεπενδυτικών συνεργασιών και η «end-to-end» υποστήριξη τωνεπενδυτών,
• η εκτέλεση και διαχείριση έργων υποδομής καιανάπτυξης και τέλος
• η ωρίμανση, ανάθεση και παρακολούθηση έργων,υπό τη μορφή Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), ως βασικός τελικός δικαιούχος και ενδιάμεσος φορέαςδιαχείρισης του Προγράμματος ΔΑΜ και ως επισπεύδων φορέας για τη σύνταξη των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ), καθώς και ως αναθέτουσα αρχή διαχείρισης και εκμετάλλευσης ακινήτων.

Η εταιρεία θα λειτουργεί με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια, ουσιαστικά θα αποτελέσει ένα μηχανισμό προσέλκυσης και διευκόλυνσης των επενδυτών που θέλουν να επενδύσουν στις ΖΑΠ. Θα έχει πενταμελές Δ.Σ. και ο διευθύνων σύμβουλος της θα αποζημιώνεται με τις αμοιβές του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου. Μέσω όμως προαιρετικής αμοιβής, εφόσον πετυχαίνει στοχοθετημένες επιδόσειςοι αμοιβές του μπορεί να εξομοιώνονται με εκείνες του Προέδρου του Αρείου Πάγου (+80% μπόνους). Με τον ίδιο τρόπο θα αποζημιώνεται και ο επικεφαλής της ΕΥ ΔΑΜ.

Παράλληλα, στο νέο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπονται τροποποιήσεις παλαιότερων νόμων και κυρίως του νόμου για την απολιγνιτοποίηση (ν.4759/2020). Συγκεκριμένα προβλέπεται η σύμπραξη του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, καθώς και της εταιρείας «Μετάβαση Α.Ε.», κατά περίπτωση, στις προγραμματικές συμβάσεις που συνάπτονται κατ’ εφαρμογή του άρθρου 155, για την υλοποίηση των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) εντός των ΖΑΠ καθώς και για τηνυλοποίηση των νέων χρήσεων γης και την αναβάθμιση των εκτάσεων, πουείχαν περιέλθει στην κυριότητα ή τη χρήση της ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη και περιλαμβάνονται στις εν λόγω περιοχές.

Επίσης, εντός των ΖΑΠ διευρύνεται ο συντελεστής συντελεστών δόμησης, κάλυψης, ύψους και όγκου, ο οποίος μπορεί να ανέρχεται κατ’ εξαίρεση έως 30% εντός των Πυρήνων ΖΑΠ και έως 20% εκτός Πυρήνων ΖΑΠ, αλλά εντός των ΖΑΠ. Η παρέκκλιση εγκρίνεται στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης του Ε.Π.Σ.».

Ακόμη, τροποποιείται το καθεστώς αδειοδότησης των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού – Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) που εγκαθίστανται εντός των Πυρήνων των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.), ιδίως όσον αφορά:

• στη διεκπεραίωση διοικητικών πράξεων, δηλώσεων ή δικαιοπραξιών αδειοδότησης, κατασκευής και θέσης σε λειτουργία των ανωτέρω έργων, ιδίως, Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), υπαγωγή σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ), σύναψη Συμβάσεων Λειτουργικής Ενίσχυσης και η έκδοση αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας κ.λπ.,
• στη χορήγηση οριστικών προσφορών σύνδεσης από τους αρμόδιους Διαχειριστές και
• στη μεταφορά των μνημονευόμενων σταθμών αποθήκευσης ή τμήματος αυτών σε άλλη θέση του πυρήνα ΖΑΠ κ.λπ.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!