THEPOWERGAME
Με λιγότερα φορολογικά έσοδα από τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στα πρώτα κύματα της πανδημίας της νόσου Covid-19, οι κυβερνήσεις θα πρέπει αργά ή γρήγορα να επαναφέρουν σε μια τάξη τη δημοσιονομική τους κατάσταση αλλά και να τονώσουν τις δημόσιες επενδύσεις σε κλάδους όπως η ενέργεια και το κράτος πρόνοιας. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει αύξηση των φόρων σε μια εποχή που οι μεγάλες ανατιμήσεις στο κόστος παραγωγής και διαβίωσης εντείνουν τις οικονομικές πιέσεις στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Αυτή είναι η εικόνα που διαμορφώνεται από την υποχώρηση των φορολογικών εσόδων της κυβέρνησης Τζόνσον στη Βρετανία, οδηγώντας τον υπουργό Οικονομικών, Ρίσι Σούνακ, να δρομολογήσει αυξήσεις στη φορολογία. Μελέτη της PwC έδειξε πως οι 100 μεγαλύτερες εταιρείες της Βρετανίας πλήρωσαν το πρώτο 12μήνο της πανδημίας της νόσου Covid-19, δηλαδή μέχρι τον Μάρτιο του 2021, κατά 7,8% λιγότερους φόρους.
Είτε λόγω της χαμηλότερης κερδοφορίας, είτε λόγω των μέτρων στήριξης, το βρετανικό δημόσιο εισέπραξε 77 δισ. στερλίνες εκείνο το 12μήνο αντί 84 δισ στερλινών έναν χρόνο πριν. Αυτός είναι ο λόγος, εξάλλου, που η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε την αύξηση των φόρων κατά 12 δισ στερλίνες.
Αυξήσεις στις τιμές δρομολογούν οι επιχειρήσεις
Την ίδια ώρα, οι επιχειρήσεις στη Βρετανία και άλλες χώρες του κόσμου δρομολογούν ανατιμήσεις στα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους για να αντισταθμίσουν το αυξανόμενο κόστος εργασίας και τα προβλήματα στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. Σύμφωνα με έρευνα της Lloyds Bank, οι μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό -κυρίως- αναγκάζουν τις εταιρείες να προσφέρουν υψηλότερους μισθούς, μεταθέτοντας αυτήν την πρόσθετη δαπάνη στους πελάτες τους μέσα από την αύξηση των τιμών.
Πάνω από το ήμισυ των εταιρειών που ερωτήθηκαν από την Lloyds Bank θεωρούν πως οι τιμές θα αυξηθούν διότι ούτε υπάρχει επάρκεια εργαζομένων, ούτε έχουν διορθωθεί τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Το ένα τέταρτο των εταιρειών εικάζουν πως οι μισθοί θα έχουν αυξηθεί κατά 3% μέσα στον επόμενο χρόνο προκειμένου οι εργοδότες να μην χάσουν πολύτιμο εργατικό δυναμικό.
Οπότε οι πιέσεις στα νοικοκυριά αναμένεται να ενταθούν περαιτέρω. Ο πληθωρισμός στη Βρετανία διαμορφώθηκε στο 4,2% τον Οκτώβριο, αντανακλώντας το υψηλότερο επίπεδο από τον Δεκέμβριο του 2011.
Ανάλογες πιέσεις αν και μικρότερο βαθμό δέχονται επί του παρόντος οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καθώς έχουν ανασταλεί προσωρινά οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Θετικό ρόλο διαδραματίζει επίσης το γεγονός πως το Ταμείο Ανάκαμψης καλύπτει ένα μεγάλο κομμάτι του κόστους για την ενεργειακή μετάβαση των κρατών-μελών της Ε.Ε.
Κάποια στιγμή, όμως, θα ανοίξει η συζήτηση για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Η άνοδος του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη τον Νοέμβριο στο ιστορικό υψηλό του 4,9% περιορίζει την ευελιξία κινήσεων στη χάραξη δημοσιονομικής πολιτικής. Αν και οι κεντρικοί τραπεζίτες επιμένουν πως οι τρέχουσες ανατιμήσεις είναι προσωρινές, οι πολιτικές πιέσεις που ασκούνται από την πανδημία και όλα τα συνεπακόλουθά της δημιουργούν μια πολύπλοκη εξίσωση για τις κυβερνήσεις. Ιδιαίτερα εάν οι κεντρικές τράπεζες περιορίσουν τα δικά τους μέτρα στήριξης και αναθεωρήσουν προς τα πάνω το κόστος δανεισμού για τις οικονομίες.