THEPOWERGAME
Οι διαμάχες για τα εργατικά θέματα στο Χόλιγουντ έχουν μια κάποια θεατρικότητα. Τον Ιούλιο, όταν η Scarlett Johansson μήνυσε τη Disney, ισχυριζόμενη ότι δεν είχε αμειφθεί όσο θα έπρεπε για το ρόλο της στην ταινία «Black Widow», το στούντιο εξαπέλυσε μια οσκαρικού επιπέδου αντεπίθεση κατά της «ανάλγητης αδιαφορίας της ηθοποιού για τις φρικτές και παρατεταμένες παγκόσμιες επιπτώσεις της πανδημίας της Covid-19».
Τον Σεπτέμβριο τα κινηματογραφικά συνεργεία διαδήλωσαν διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες, κρατώντας πλακάτ σχεδιασμένα από τους καλύτερους κατασκευαστές της βιομηχανίας του κινηματογράφου της Αμερικής.
Και όταν η Warner Media αποφάσισε να κυκλοφορήσει το «Dune» στην υπηρεσία streaming την ίδια μέρα που βγήκε στους κινηματογράφους, στις 21 Οκτωβρίου, ο σκηνοθέτης της ταινίας, Denis Villeneuve, εξέφρασε τις αντιρρήσεις του δηλώνοντας δηκτικά ότι «το να βλέπεις το «Dune» στην τηλεόραση… είναι σαν να οδηγείς ταχύπλοο στην μπανιέρα σου».
Η επανάσταση του streaming έχει διοχετεύσει πακτωλό χρημάτων στο Χόλιγουντ, καθώς τα στούντιο ανταγωνίζονται για να προσελκύσουν συνδρομητές. Το Netflix μπορεί να υπερηφανεύεται ότι η λίστα περιεχομένου του το τέταρτο τρίμηνο θα είναι η πιο δυνατή μέχρι τώρα, με νέους τίτλους όπως το «Don’t Look Up», με πρωταγωνιστή τον Leonardo Di Caprio, και την τελευταία σεζόν της «Της Τέλειας Ληστείας», ένα ισπανικό έπος με επίκεντρο ληστείες τραπεζών.
Στις 12 Νοεμβρίου η Disney θα ανακοινώσει την τελευταία της έκρηξη αναθέσεων, με νέες σειρές που αναμένεται να περιλαμβάνουν το «Star Wars» και spin-offs της Marvel. Σύμφωνα με το Bloomberg, οι συνολικές δαπάνες των εταιρειών για streaming περιεχόμενο ενδέχεται να αγγίξουν φέτος τα 50 δισ. δολάρια.
Όμως, παρά την εισροή κονδυλίων, η βιομηχανία του κινηματογράφου βρίσκεται σε περίοδο αναταραχής, καθώς όλοι, από τους αστέρες πρώτης κατηγορίας έως τα συνεργεία που επιμελούνται την κόμμωση τους, βρίσκονται σε πόλεμο με τα κινηματογραφικά στούντιο.
Ορισμένες από τις διαμάχες προέκυψαν από την πανδημία, η οποία έχει ανατρέψει τα χρονοδιαγράμματα τόσο της παραγωγής όσο και της κυκλοφορίας. Αλλά τα αίτια της έντασης είναι βαθύτερα.
Καθώς το streaming φέρνει ανατροπές στις τηλεοπτικές και κινηματογραφικές επιχειρήσεις, ο τρόπος αμοιβής των ταλέντων αλλάζει. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι σε καλύτερη θέση, αλλά η δύναμη των μέγα σταρ φυλλορροεί.
Όλα ξεκίνησαν με την πανδημία. Καθώς οι κινηματογράφοι έκλειναν, τα στούντιο προσπαθούσαν να βρουν οθόνες για τις ταινίες τους. Ορισμένες, όπως η τελευταία ταινία του James Bond της MGM, καθυστέρησαν περισσότερο από ένα χρόνο.
Άλλες στάλθηκαν σε πλατφόρμες streaming – μερικές φορές χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των ηθοποιών ή των σκηνοθετών. Εκείνοι των οποίων η αμοιβή συνδεόταν με τα εισπρακτικά έσοδα αποζημιώθηκαν, είτε παρασκηνιακά (όπως έκανε η WarnerMedia στην περίπτωση του «Dune») είτε μετά από έντονες δημόσιες διαμάχες (όπως με την Disney και την κ. Johansson).
Ακόμη και πριν από την πανδημία, το streaming άλλαζε την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ στούντιο και καλλιτεχνών. Πρώτον, υπάρχει περισσότερη δουλειά. «Υπάρχει μεγάλη ζήτηση και ανάγκη για ταλέντα, η οποία άγεται από τις πλατφόρμες streaming και τα χρήματα που ξοδεύουν», λέει ο Patrick Whitesell, αφεντικό της Endeavour, της οποίας το πρακτορείο ταλέντων WME συμπεριλάμβανε μεταξύ των πελατών του τον Charlie Chaplin.
Πριν από τρία χρόνια υπήρχαν έξι βασικοί παίκτες για νέα κινηματογραφικά έργα, καθώς το Netflix συναγωνιζόταν με πέντε μεγάλα στούντιο του Χόλιγουντ. Τώρα, με την άφιξη της Amazon, της Apple και άλλων, υπάρχουν σχεδόν δώδεκα. Οι streamers πληρώνουν 10-50% περισσότερο από τους υπόλοιπους, εκτιμά ένας άλλος πράκτορας.
Οι εργαζόμενοι των κινηματογραφικών συνεργείων, όπως οι εικονολήπτες και οι ηχολήπτες, έχουν επίσης περισσότερη δουλειά. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των στούντιο έχει δημιουργήσει μια «αγορά πωλητών», λέει ο Spencer MacDonald του Bectu, ενός συνδικάτου στη Βρετανία, όπου το Netflix γυρίζει περισσότερες σειρές από οπουδήποτε αλλού εκτός της Βόρειας Αμερικής.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Στατιστικών Εργασίας, στις Ηνωμένες Πολιτείες ο αριθμός των θέσεων εργασίας στον τομέα της υποκριτικής, της κινηματογράφησης και του μοντάζ θα αυξηθεί κατά ένα τρίτο τα επόμενα δέκα χρόνια έως το 2030, τέσσερις φορές πάνω από το συνολικό ρυθμό αύξησης των θέσεων εργασίας στη χώρα.
Η δίψα των streamers για ποικιλία σημαίνει ότι οι σεζόν τους έχουν τα μισά επεισόδια σε σχέση με τις σειρές που μεταδίδονται και ανανεώνονται λιγότερο συχνά. Αυτό σημαίνει ότι «οι άνθρωποι πρέπει να δουλεύουν όλο και συχνότερα με πολύ γρήγορους ρυθμούς ρυθμούς», λέει ένας επιμελητής σεναρίων.
Ένα θανατηφόρο ατύχημα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Rust» με πρωταγωνιστή τον Alec Baldwin, άνοιξε τη συζήτηση για τον ξέφρενο ρυθμό της παραγωγής. Όμως οι σύντομες, καλά αμειβόμενες σεζόν των streamers αφήνουν περισσότερο χρόνο στους εμπλεκόμενους για παράπλευρη απασχόληση που βελτιώνει την ποιότητα του βιογραφικού, ενώ η δουλειά είναι δημιουργικά πιο αξιόλογη.
Το IATSE, ένα συνδικάτο που εκπροσωπεί 60.000 εργαζόμενους κινηματογραφικών συνεργείων στην Αμερική, κατέληξε σε συμφωνία με τα στούντιο για καλύτερες αμοιβές και συνθήκες- τα μέλη του θα αρχίσουν να ψηφίζουν για τη συμφωνία στις 12 Νοεμβρίου.
Πιο αμφιλεγόμενο είναι το μοντέλο πληρωμών των streamers, το οποίο δημιουργεί νέους νικητές και ηττημένους. Οι δημοφιλείς αστέρες συνήθιζαν να εισπράττουν μια προκαταβολή και μια συμφωνία «back-end» που υποσχόταν μερίδιο από τα μελλοντικά κέρδη του project.
Για τους streamers, η αξία μιας εκπομπής είναι πιο δύσκολο να υπολογιστεί, καθώς έγκειται στην ικανότητά της να προσελκύει και να διατηρεί συνδρομητές και όχι να προσελκύει πελάτες στο box office.
Τα στούντιο επιθυμούν παράλληλα, να έχουν την ελευθερία να διοχετεύουν το περιεχόμενό τους απευθείας στο streaming χωρίς να συγκρούονται με μια σταρ όπως η κ. Johansson, η αμοιβή της οποίας συνδέεται με τις εισπράξεις στο box-office. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα στούντιο ακολουθούν το παράδειγμα του Netflix και «εξαγοράζουν» τα ταλέντα με μεγάλες προκαταβολές, οι οποίες ακολουθούνται από ελάχιστα ή και καθόλου κέρδη αν το project πάει καλά.
Αυτό βολεύει τους περισσότερους καλλιτέχνες μια χαρά. «Οι εξαγορές είναι πολύ καλές για τα ταλέντα», λέει ο κ. Whitesell. «Διαπραγματεύεσαι ποια θα είναι η επιτυχία… για αυτό το κομμάτι του περιεχομένου, και στη συνέχεια αμείβεσαι εγγυημένα».
Επιπλέον, αντί να περιμένεις έως και δέκα χρόνια για τα χρήματά σου, «τα παίρνεις την ημέρα που προβάλλεται». Οι 50.000 ηθοποιοί της Αμερικής έβγαζαν κατά μέσο όρο μόλις 22 δολάρια την ώρα πέρυσι, όταν δεν πάρκαραν αυτοκίνητα και δεν έβαζαν βενζίνη, οπότε οι περισσότεροι είναι ευτυχείς που αμοίβονται προκαταβολικά και αφήσουν το ρίσκο στο στούντιο.
Ένας άλλος ατζέντης εκμυστηρεύεται ότι ορισμένοι διάσημοι πελάτες προτιμούν τη μυστικότητα των streamers γύρω από την τηλεθέαση από την κοινοποίηση των εισπρακτικών αποτυχιών.
Για τους κορυφαίους ηθοποιούς και συγγραφείς, ωστόσο, το νέο σύστημα αποδεικνύεται ακριβό. «Υπαμείβονται για την επιτυχία και υπεραμείβονται για την αποτυχία», λέει ο John Berlinski, δικηγόρος της Kasowitz Benson Torres που εκπροσωπεί διάσημους καλλιτέχνες.
Τα παλιά συμβόλαια ήταν σαν «λαχείο», λέει. Αν δημιουργούσες μια επιτυχημένη σειρά που διαρκούσε έξι ή επτά σεζόν, μπορεί να κέρδιζες 100 εκατομμύρια δολάρια- αν δημιουργούσες ένα φαινόμενο όπως το «Seinfeld», μπορούσες να καθαρίσεις έως και 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Μερικοί αστέρες οι οποίοι ασχολούνται με τα πάντα, από το σενάριο έως την παραγωγή, όπως η Shonda Rhimes, παραγωγός αμέτρητων τηλεοπτικών επιτυχιών που σήμερα εργάζεται στο Netflix, μπορούν ακόμη να κλείσουν και εννιαψήφιες συμφωνίες.
Αλλά οι δημιουργοί επιτυχημένων εκπομπών είναι πιο πιθανό να καταλήξουν σε μπόνους μερικών εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Και παρόλο που οι ηθοποιοί λαμβάνουν πληρωμές που ακούγονται τεράστιες για τις ταινίες των streamers – ο Dwayne Johnson φέρεται να εισέπραξε 50 εκατομμύρια δολάρια από την Amazon για το «Red One», για παράδειγμα- στο παρελθόν μπορούσαν να βγάλουν τα διπλάσια από μια συμφωνία για συμμετοχή στα κέρδη.
Κάποιοι καλλιτέχνες γκρινιάζουν ότι οι νεοεισερχόμενοι απλώς δεν καταλαβαίνουν τη βιομηχανία του θεάματος. Με τη «νοοτροπία της τηλεφωνικής εταιρείας», η ΑΤ&Τ, ο γίγαντας της καλωδιακής τηλεόρασης που εξαγόρασε τη WarnerMedia το 2018, μετέτρεψε το πιο ιστορικό στούντιο του Χόλιγουντ σε «μία από τις τελευταίες επιλογές που θα έκανες», παραπονιέται ένας ατζέντης.
Το νέο αφεντικό της Disney, ο Bob Chapek, προήλθε από το τμήμα θεματικών πάρκων της εταιρείας. Οι υπεύθυνοι της Silicon Valley νιώθουν πιο άνετα με τα λογιστικά φύλλα παρά με την αστερόσκονη.
Αλλά η απροθυμία τους να «σέβονται» τους διάσημους αστέρες έχει και μια οικονομική λογική. Το σύστημα δημιουργίας αστέρων, το οποίο μεταμόρφωσε ηθοποιούς όπως ο Archibald Leach σε Cary Grant, δημιουργήθηκε από τα στούντιο για να μειώσουν το ρίσκο της οικονομικά επισφαλούς επιχείρησης της κινηματογραφικής παραγωγής.
Μια κινηματογραφική επιτυχία, η οποία σήμερα μπορεί να κοστίζει 200 εκατομμύρια δολάρια για να γυριστεί συν το ίδιο ποσό για το μάρκετινγκ, έχει μια φευγαλέα ευκαιρία να βγάλει τα έξοδά της στο box office. Το ρίσκο είναι λιγότερο αν ο σταρ εγγυάται το κοινό.
Σήμερα, τα στούντιο μειώνουν τους κινδύνους για τις ταινίες τους όχι μέσω των αστέρων αλλά μέσω της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η Disney, η οποία κυριαρχεί στο box office, βασίζεται σε franchises όπως η Marvel, η επιτυχία των οποίων δεν εξαρτάται από το ποίοι ηθοποιοί στριμώχνονται στα κορμάκια από spandex.
Το πιο ακριβό έργο της Amazon μέχρι στιγμής είναι ένα spin-off του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» αξίας 465 εκατ. δολαρίων, χωρίς κάποιος μεγάλος σταρ να έχει συνδέσει το όνομά του με το project. Η μεγαλύτερη εξαγορά του Netflix είναι ο παλιός κατάλογος του Roald Dahl, ενός συγγραφέα παιδικών βιβλίων, τον οποίο αγόρασε τον Σεπτέμβριο για περίπου 700 εκατ. δολάρια.
Επιπλέον, η προσέγγιση του streaming αναφορικά με τη δημιουργία επιτυχιών είναι διαφορετική. Ενώ η νίκη στο box office απαιτούσε «επένδυση» μεγάλου ρίσκου σε μερικά έργα-μαμούθ, η μέθοδος του Netflix «μοιάζει περισσότερο με έναν τυχαίο περίπατο, όπου οι «επιτυχίες» ανακαλύπτονται πρώτα από τους θεατές τους και στη συνέχεια ενισχύονται από… αλγορίθμους», σημειώνει η εταιρεία αναλυτών MoffettNathanson.
Το Netflix πρόσφερε 824 νέα επεισόδια το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, πάνω από τέσσερις φορές περισσότερα από το Amazon Prime ή το Disney+. Η μεγαλύτερη επιτυχία του, το «Παιγνίδι του Καλαμαριού», έχει ένα καστ που είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστο εκτός Νότιας Κορέας.
«Ο ανταγωνισμός δεν περιορίζεται στο ποιος έχει το καλύτερο περιεχόμενο. Εξαρτάται και από το ποιος έχει την καλύτερη τεχνολογία» να το ανακαλύψει, λέει η Moffett Nathanson. Στο νέο Χόλιγουντ, τα αστέρια ούτε φτιάχνονται ούτε γεννιούνται: παράγονται από αλγόριθμους.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
