THEPOWERGAME
«Ελάτε μαζί μου», λέει ο Aleksandar Vucic, ο πρόεδρος της Σερβίας. «Και τώρα θα δείτε ένα χαμόγελο να διαγράφεται στο πρόσωπό μου!» Από τη βεράντα του κτιρίου της προεδρίας στο Βελιγράδι δείχνει τους ουρανοξύστες που ξεφυτρώνουν εδώ κι εκεί και δηλώνει θριαμβολογώντας: «Σαν φοίνικας που αναγεννιέται από τις στάχτες!»
Όμως, άλλα πρώην γιουγκοσλαβικά κράτη ανησυχούν για το γεγονός ότι ο στρατός της Σερβίας επίσης αναγεννάται από τις στάχτες. Κατά τη διάρκεια μιας ασήμαντης διαμάχης με το Κοσσυφοπέδιο για τις πινακίδες κυκλοφορίας των αυτοκινήτων τον Σεπτέμβριο, η Σερβία πέταξε πολεμικά αεροπλάνα κοντά στα σύνορα και ανέπτυξε τεθωρακισμένα οχήματα για εκφοβίσει τον μικρότερο γείτονά της.
Μεταξύ 2015 και 2021 οι αμυντικές δαπάνες της Σερβίας αυξήθηκαν κατά 70% περίπου, σε 1,4 δισ. δολάρια ετησίως. Η Ρωσία και η Λευκορωσία της έδωσαν δέκα αεροσκάφη MIG-29.
Η Ρωσία της έδωσε 30 άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και της πούλησε ένα σύστημα αεράμυνας. Παράλληλα, αγόρασε κινεζικά εξοπλισμένα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ρωσικά ελικόπτερα και ένα γαλλικό σύστημα πυραύλων εδάφους-αέρος.
Αυτόν τον μήνα ο υπουργός Άμυνας ανακοίνωσε ότι η Σερβία διαπραγματεύεται την αγορά μεταφορικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων από την Airbus. Τον περασμένο μήνα ήρθε η είδηση ότι συζητούσε για αντιαρματικούς πυραύλους με το Ισραήλ.
Τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν με καταστροφικά αποτελέσματα στην περσινή ήττα των αρμενικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν, ενδέχεται να βρίσκονται στη λίστα αγορών.
Αλλά και η αμυντική βιομηχανία της Σερβίας παράγει νέο εξοπλισμό, αντί απλώς να παράγει διαρκώς πράγματα της γιουγκοσλαβικής περιόδου.
Μετά τους γιουγκοσλαβικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990, η στρατιωτική μηχανή της Σερβίας κατέρρευσε. Όμως, το 2014, η κυβέρνηση αποφάσισε να επανεξοπλιστεί. Η επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία έδειξε ότι η εποχή του συμβατικού πολέμου στην Ευρώπη δεν είχε τελειώσει, ενώ οι πλημμύρες στη Σερβία εκείνο το έτος μας αφύπνισαν, λέει ο Daniel Sunter της ομάδας προβληματισμού Balkan Security Network.
Αποκάλυψαν ότι η χώρα δεν διέθετε σχεδόν καθόλου ελικόπτερα για αποστολές έρευνας και διάσωσης. Το 2015 η Κροατία, η οποία επίσης αποκαθιστούσε τις ένοπλες δυνάμεις της, ζήτησε από την Αμερική να προμηθευτεί ρουκέτες οι οποίες, αν εκτοξευόταν εναντίον της Σερβίας, θα μπορούσαν να φτάσουν βαθιά στο εσωτερικό της χώρας.
Ένα σύγχρονο κράτος χρειάζεται σύγχρονο στρατό, λέει ο κ. Vucic. Η Σερβία ξοδεύει περισσότερα σε απόλυτους αριθμούς από ότι στο παρελθόν, αλλά, από το 2005, οι αμυντικές της δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ κυμαίνονται γύρω στο 2%. Σε σύγκριση με τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία ή τη Ρουμανία, είναι «ψίχουλα», λέει ο κ. Vucic.
Αλλά, τη δεκαετία του 1990, οι Σέρβοι δεν βρίσκονταν σε πόλεμο με τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία ή τη Ρουμανία. Ήταν σε πόλεμο με γείτονες που σήμερα έχουν μικρότερους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς.
Η Σερβία δαπανά περισσότερα από την Αλβανία, τη Βοσνία, το Μαυροβούνιο, το Κοσσυφοπέδιο και τη Βόρεια Μακεδονία μαζί. Υπερτερεί επίσης της Κροατίας, η οποία αγοράζει γαλλικά αεροσκάφη για να αποκαταστήσει τη σχεδόν ανύπαρκτη αεροπορική της ικανότητα.
Αν η Σερβία απλώς εκσυγχρόνιζε τις ένοπλες δυνάμεις της, κανείς δεν θα είχε πρόβλημα. Είναι το πλαίσιο που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η Βοσνία βρίσκεται και πάλι σε πολιτική αναταραχή και ο Milorad Dodik, ο ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας, πρότεινε στις 14 Οκτωβρίου ότι αν το τμήμα του της Βοσνίας αποσχιστεί και ακολουθήσει βία, η Ρωσία θα παρέμβει για να το υπερασπιστεί.
Οι ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Σερβίας φυλλάδες αναφέρουν συνεχώς ότι επίκειται πόλεμος με τους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου ή τους Κροάτες. Τον Οκτώβριο, μετά από μια σύγκρουση μεταξύ Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου και της αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου, οι ευφάνταστες ταμπλόιντ της Σερβίας συνέδεσαν την παρουσία βρετανικών στρατευμάτων Gurkha με τη βία.
Ταυτόχρονα, οι εθνικιστές, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Άμυνας της Σερβίας, μιλούν για τη δημιουργία ενός «Σερβικού Κόσμου», κάτι που πολλοί στο Κοσσυφοπέδιο, το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία φοβούνται ότι πρόκειται για κωδική ονομασία μιας Μεγαλύτερης Σερβίας που μπορεί να τους καταπιεί.
Ο κ. Vucic απορρίπτει κάτι τέτοιο ως «προπαγάνδα». Δηλώνει ότι όλοι οι γείτονες γνωρίζουν ότι ο επανεξοπλισμός «δεν στρέφεται εναντίον τους».
Ο Vuk Vuksanovic, ερευνητής στο Κέντρο Πολιτικής Ασφάλειας του Βελιγραδίου, λέει ότι η πραγματική σημασία του επανεξοπλισμού της χώρας είναι μάλλον πολιτική παρά στρατιωτική. Οι επιδεικτικές συμφωνίες όπλων εντυπωσιάζουν τους υποστηρικτές του κ. Vucic, οι οποίοι έχουν τις ένοπλες δυνάμεις σε μεγάλη εκτίμηση.
Η Σερβία, ούτως ή άλλως, είναι ουσιαστικά περικυκλωμένη από το ΝΑΤΟ. Με μια μεγάλη συμμαχία να προστατεύει τους μικρούς γείτονές της, η Σερβία είναι εξαιρετικά απίθανο να στείλει τους στρατιώτες της σε μάχη στο ορατό μέλλον.
Πράγματι, η Σερβία έχει άριστες (αν και διακριτικές) σχέσεις με το ΝΑΤΟ και η Αμερική εκπαιδεύει σερβικά στρατεύματα. Το να έχεις ισχυρό στρατό σημαίνει ότι οι μεγάλες δυνάμεις σε αντιμετωπίζουν με σεβασμό, λέει ο κ. Vuksanovic.
Και αν, «Θεός φυλάξοι», το περιφερειακό status quo καταρρεύσει, τότε «η δυνατότητα να προκαλέσουμε ζημιά στους υποθετικούς μας αντιπάλους, ίσως τους κάνει πιο διαλλακτικούς μαζί μας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
