THEPOWERGAME
Η πρωθυπουργός της Μολδαβίας, Νατάλια Γκαβριλίτα, ζήτησε τη συμπαράσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς οι άκαρπες διαπραγματεύσεις με την Gazprom, το κρατικό μονοπώλιο φυσικού αερίου της Ρωσίας, επιδεινώνουν την ενεργειακή και κατ’ επέκταση την οικονομική κρίση στη χώρα.
Πληροφορίες στον διεθνή Τύπο θέλουν την Gazprom να ζητεί υψηλότερο αντίτιμο στο νέο συμβόλαιο με τη Μολδαβία ή και να θέτει επί τάπητος την οπισθοδρόμηση της χώρας από την φιλοευρωπαϊκή πολιτική της. Ήδη η Gazprom και το Κρεμλίνο έχουν δεχτεί έντονη κριτική για τη δραματική μείωση των ροών φυσικού αερίου στη Γηραιά Ήπειρο, συμβάλλοντας έτσι στον πολλαπλασιασμό των τιμών μαζί με τη μεγάλη ζήτηση ενέργειας από την Ασία.
Το φυσικό αέριο στην «εργαλειοθήκη» εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας
Ο Ζοζέπ Μπορέλ, Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ σε θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, είπε πως η Ρωσία χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως πολιτικό όπλο εναντίον της Μολδαβίας, ασκώντας πιέσεις στη φτωχότερη χώρα της Ευρώπης. «Βλέπουμε πως γίνονται προσπάθειες από την Gazprom να ασκήσει πολιτικές πιέσεις με αντάλλαγμα τη μείωση των τιμών φυσικού αερίου», είπε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Από την πλευρά της Μολδαβίας, η Ναταλία Γκαβριλίτα, είπε στους Financial Times ότι «οι επόμενες δυο ή τρεις εβδομάδες θα είναι κρίσιμες», συμπληρώνοντας πως είναι η απαραίτητη η παρέμβαση των φίλων της Μολδαβίας. Διαφορετικά, τόνισε, πως τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα για την πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας.
Το κοινοβούλιο της Μολδαβίας έχει ήδη κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δίνοντας στον ενεργειακό κλάδο της χώρας τη δυνατότητα να εξασφαλίσει φυσικό αέριο από άλλες πηγές εκτός της Gazprom. Η Ουκρανία, μια χώρα που επίσης βρίσκεται στο μικροσκόπιο της Μόσχας, προσφέρθηκε να προμηθεύσει τόσο φυσικό αέριο στη Μολδαβία, ώστε να διατηρηθεί η πίεση παροχής μέσα στο δίκτυο των αγωγών. Η ουκρανική κυβέρνηση είπε, μάλιστα, πως δεν θα απαιτήσει άμεσα χρήματα από τη Μολδαβία αλλά θα της δανείσει τις κάποιες ποσότητες φυσικού αερίου.
Παράλληλα, η ΕΕ δεσμεύτηκε σε αρχικό στάδιο με την παροχή 60 εκατ. ευρώ για την επιδότηση των λογαριασμών φυσικού αερίου των νοικοκυριών στη Μολδαβία, ένα ποσό που όμως δεν επαρκεί για να αναπληρώσει πλήρως το κενό από μια σύμβαση με την Gazprom. Η Μολδαβία συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας, όπως και άλλες χώρες από την Αλγερία και την Αρμενία μέχρι το Ισραήλ και το Μαρόκο.
Το παρασκήνιο ανάμεσα στη Μολδαβία και την Gazprom
Έπειτα από μια παράταση που δόθηκε τον Σεπτέμβριο, το συμβόλαιο αγοράς φυσικού αερίου με την Gazprom έληξε τέλη Οκτωβρίου, με τις δύο πλευρές να μην έχουν καταφέρει να καταλήξουν σε νέα συμφωνία. Όπως εξήγησε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ύστερα από επαφές που είχε με την Νατάλια Γκαβριλίτα, η Gazprom ζήτησε είτε μια μεγάλη αύξηση στις τιμές, είτε ένα μακροπρόθεσμο συμβόλαιο με πολιτικές δεσμεύσεις.
Εκτός των άλλων, ο εκπρόσωπος της Gazprom, Σεργκέι Κιπριγιάνοφ, δήλωσε στις 23 Οκτωβρίου πως η εταιρεία αναμένει από την Μολδαβία να αποπληρώσει χρέος 709 εκατ. δολαρίων για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις ενός νέου συμβολαίου. Ειδάλλως, η Ρωσία θα διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου στη Μολδαβία, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό δίκτυο Balkans Insight.
Η Μολδαβία ήθελε να εξασφαλιστούν παρόμοιοι όροι με μακροπρόθεσμα συμβόλαια που έχει συνάψει η Gazprom με άλλες χώρες. Σύμφωνα με δηλώσεις του Αντρέι Σπίνου, υπουργού Υποδομών και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Μολδαβίας, μια εναλλακτική για την Μολδαβία θα ήταν να ισχύουν ετήσια συμβόλαια που θα βασίζονται στις τιμές της αγοράς ή μια μεικτή φόρμουλα.
Η Μολδαβία είναι εξ ολοκλήρου εξαρτημένη από τη Ρωσία για φυσικό αέριο εδώ και μια 30ετία. Ουδέποτε χρειάστηκε να αγοράσει φυσικό αέριο απευθείας από τις αγορές παρά μόνον την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου. Η πρωθυπουργός της χώρας επί στο Politico ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο, που ήταν η αρχική προθεσμία του συμβολαίου, η Gazprom δεν είχε δώσει σήμα πως προτίθεται να ζητήσει διαφορετικούς όρους σε ένα συμβόλαιο που είχε παραμείνει σταθερό από το 2007. Η Gazprom δεν έκανε κανένα σχόλιο.
Η πεποίθηση πως η Ρωσία εκμεταλλεύεται το φυσικό αέριο ως μοχλό πίεσης στην Ευρώπη ενισχύεται ύστερα από δηλώσεις των κυβερνώντων στη Μόσχα πως η ταχεία έγκριση του αμφιλεγόμενου αγωγού Nord Stream 2 θα βοηθήσει στην αποκλιμάκωση των υψηλών τιμών ενώ υπάρχουν ενεργοί αγωγοί που διέρχονται από την Πολωνία και την Ουκρανία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ωστόσο, αρνείται πως η Gazprom και η Ρωσία χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο ως γεωπολιτικό όπλο. Την Πέμπτη, πάντως, οι τιμές του φυσικού αερίου σημείωσαν μεγάλη πτώση ύστερα από δηλώσεις του Ρώσου προέδρου πως η προσφορά θα αυξηθεί τον επόμενο μήνα.