THEPOWERGAME
«Στον περονισμό, πάντοτε πηδιέσαι». Όταν η περονίστρια Victoria Tolosa Paz, η επικρατέστερη υποψήφια της κυβέρνησης για την κάτω βουλή του Κογκρέσου στην επαρχία του Μπουένος Άιρες, το είπε σε συνέντευξή της, βρέθηκε να έχει ξεστομίσει την προεκλογική ατάκα της χρονιάς. Αλλά ενώ η κ. Tolosa Paz, λογίστρια στο επάγγελμα, ήταν ομιλητικότατη για το σεξ, φάνηκε να αγνοεί τα πιο σοβαρά ζητήματα. Σε μια χώρα όπου ο ετήσιος πληθωρισμός ξεπερνά το 50% και η ανεργία κινείται σε διψήφιο νούμερο, οι ψηφοφόροι έχουν άλλα προβλήματα να τους απασχολούν. Σε μια πανεθνική ψηφοφορία στις 12 Σεπτεμβρίου, αποδοκίμασαν τον κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος κέρδισε λιγότερες ψήφους από την αντιπολίτευση σε 17 από τις 24 περιφέρειες. Τρεις ημέρες αργότερα, πέντε υπουργοί προσφέρθηκαν να παραιτηθούν.
Η ψηφοφορία ήταν τεχνικά προκριματική για τις εκλογές του Κογκρέσου που θα διεξαχθούν τον Νοέμβριο, στα μισά της θητείας του προέδρου, όταν θα εκλεγεί το ένα τρίτο των γερουσιαστών και το ήμισυ της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ωστόσο, στο ασυνήθιστο εκλογικό σύστημα της Αργεντινής, οι προκριματικές εκλογές λειτουργούν περισσότερο σαν τον πρώτο γύρο των εκλογών δύο γύρων. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική και οι ψηφοφόροι έχουν στα χέρια τις λίστες των υποψηφίων όλων των εγγεγραμμένων κομμάτων. Επιλέγουν μια λίστα για κάθε αξίωμα που θα προωθηθεί στις γενικές εκλογές. Οι λίστες που κερδίζουν λιγότερο από το 1,5% των ψήφων στην περιφέρειά τους αποκλείονται. Έτσι, εκτός από το να περιοριστεί το πεδίο, οι προκριματικές εκλογές δίνουν μια ένδειξη για το ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των γενικών εκλογών.
Στην ψηφοφορία αυτής της εβδομάδας ακόμη και ορισμένα προπύργια των Περονιστών έπεσαν, δημιουργώντας «την αίσθηση ενός εθνικού κύματος», λέει ο Julio Burdman, διευθυντής της εταιρείας συμβούλων Electoral Observatory (Εκλογικού Παρατηρητήριο). Εάν τα αποτελέσματα επαναληφθούν τον Νοέμβριο, ο κυβερνητικός συνασπισμός θα μπορούσε να χάσει την πλειοψηφία του στη Γερουσία, καθώς και σημαντικό αριθμό εδρών στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο πρόεδρος Alberto Fernández παραδέχτηκε σε σύγχυση την ήττα του: «Προφανώς, κάτι δεν κάναμε σωστά».
H κρυστάλλινη σφαίρα των ψήφων
Παράλληλα, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το 2023 η αντιπολίτευση έχει πολλές πιθανότητες να καταλάβει τον προεδρικό θώκο. Παρόλο που ο Horacio Rodríguez Larreta, ο δήμαρχος του Μπουένος Άιρες, δεν ήταν στο ψηφοδέλτιο, οι υποψήφιοι που ανέδειξαν τη σχέση τους μαζί του τα πήγαν καλά. Αυτό υποδηλώνει τη δύναμή του εντός του κόμματός του, της Ρεπουμπλικανικής Πρότασης (PRO), και του δίνει το πάνω χέρι έναντι των αντιπάλων του για την ηγεσία, όπως του Mauricio Macri, πρώην προέδρου, και της Patricia Bullrich, πρώην υπουργού. «Ο Larreta άνοιξε όλα τα χαρτιά του», λέει ο Juan Cruz Díaz, επικεφαλής της Cefeidas Group, μιας εταιρείας συμβούλων στο Μπουένος Άιρες «…και κέρδισε».
Βέβαια, θα μπορούσαν να εμφανιστούν και άλλοι διεκδικητές. Στο πλαίσιο του συνασπισμού της αντιπολίτευσης, ένα άλλο κόμμα, η Ριζοσπαστική Ένωση Πολιτών, είδε τις ψήφους των υποψηφίων της να αυξάνονται. Και ο Javier Milei, ένας φιλελεύθερος οικονομολόγος, απέσπασε το 14% των ψήφων στην πόλη του Μπουένος Άιρες. Αυτό θα μπορούσε να αναγκάσει το κεντροδεξιό κόμμα PRO, να κινηθεί πιο δεξιά.
Οι επενδυτές ελπίζουν ότι μια νίκη της αντιπολίτευσης το 2023 θα μπορούσε να βάλει τέλος στις ανεπιτυχείς προσπάθειες της σημερινής κυβέρνησης να ενισχύσει την ανάπτυξη μέσω ρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων του συναλλάγματος, του παγώματος των τιμών και των απαγορεύσεων των εξαγωγών. Τυπώνει χρήμα για να τονώσει την οικονομία, αλλά το μόνο που έχει καταφέρει είναι να αυξήσει τον πληθωρισμό, ο οποίος αποτελεί την κύρια ανησυχία των ψηφοφόρων.
Στην αρχή της πανδημίας, ο κ. Fernández δήλωσε: «Προτιμώ να έχω 10% περισσότερους φτωχούς παρά 100.000 νεκρούς». Τελικά, η Αργεντινή κατέληξε να έχει και τα δύο. Παρά την επιβολή ενός από τα μεγαλύτερα και αυστηρότερα lockdowns στον κόσμο, η κυβέρνηση δεν μπόρεσε να αποτρέψει την εξάπλωση της covid-19. Πέρυσι το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 10%, περισσότερο από κάθε άλλη μεγάλη οικονομία της Νότιας Αμερικής, εκτός από του Περού και της Βενεζουέλας. Με περισσότερους από 110.000 νεκρούς από τον ιό, η Αργεντινή έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στον κόσμο.
Ο κ. Fernández έχει πληγεί και από διάφορα σκάνδαλα. Τον Φεβρουάριο, ο υπουργός Υγείας παραιτήθηκε αφού αποκαλύφθηκε ότι κυβερνητικοί φίλοι απέκτησαν προτεραιότητα πρόσβασης σε εμβόλια (ο ίδιος δήλωσε ότι ευθύνεται η «έλλειψη οργάνωσης» του γραφείο του). Τον Αύγουστο διέρρευσαν φωτογραφίες που έδειχναν τον κ. Fernández να διοργανώνει, κατά τη διάρκεια του lockdown, παράνομο πάρτι γενεθλίων για τη φίλη του Fabiola Yañez. Το ένα τρίτο των ψηφοφόρων δήλωσε ότι το σκάνδαλο με το πάρτι γενεθλίων θα «αλλάξει ή θα επηρεάσει» την ψήφο τους στις ενδιάμεσες εκλογές. Τα ποσοστά αποδοχής του προέδρου κυμαίνονται γύρω στο 30%.
Μετά από αυτά τα θλιβερά αποτελέσματα ο κ. Fernández είναι πιθανό να δυσκολευτεί περισσότερο να κυβερνήσει. Κάτι τέτοιο μπορεί να ενισχύσει την επιρροή της ριζοσπαστικής πτέρυγας του συνασπισμού υπό την ηγεσία της Cristina Fernández de Kirchner, της αντιπροέδρου και πρώην προέδρου (καμία σχέση με τον κ. Fernández). Τον Μάρτιο, έπειτα από μια σειρά διαμαρτυριών με αποδέκτη το δικαστικό σώμα, το οποίο διεξάγει έρευνα κατά της κ. Fernández για διάφορες κατηγορίες διαφθοράς (τις οποίες η ίδια αρνείται), ο μετριοπαθής υπουργός Δικαιοσύνης αντικαταστάθηκε από έναν kirchnerista. Η κ. Fernández μίλησε περί «δημοσίων υπαλλήλων που δεν υπηρετούν» και είπε στον πρόεδρο να «βάλει [τα πράγματα] σε τάξη» μετά το κομματικό σκάνδαλο. Οι υπουργοί που προσφέρθηκαν να παραιτηθούν στις 15 Σεπτεμβρίου είναι όλοι πιστοί σε αυτήν, ενώ η αποχώρησή τους θα μπορούσε να κάνει τη ζωή της προέδρου δυσκολότερη. Ορισμένοι φοβούνται περισσότερες αλλαγές στο υπουργικό συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένης της αποχώρησης του Martin Guzmán, του υπουργού Οικονομίας.
Τέτοιου είδους θεατρινισμοί θα μπορούσαν να περιπλέξουν τις συνομιλίες με το ΔΝΤ, στο οποίο η Αργεντινή οφείλει περίπου 45 δισ. δολάρια. Φέτος, διάφοροι παράγοντες συνέτειναν στο ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να καθυστερήσει την επίτευξη συμφωνίας με το Ταμείο. Βασίστηκε, μεταξύ άλλων απροσδόκητων εσόδων, σε έναν εφάπαξ φόρο πλούτου και στην άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων για να ενισχύσει τα κρατικά ταμεία και να αποπληρώσει μέρος των οφειλών της. Τα αποτελέσματα των προκριματικών εκλογών μπορεί επίσης να βάλουν τον κ. Mr Fernández στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει λαϊκιστικά τεχνάσματα για να κερδίσει ψήφους τον Νοέμβριο. Φέτος η κυβέρνηση επέκτεινε τις επιδοτήσεις φυσικού αερίου και αύξησε τα όρια των εξαγωγών βόειου κρέατος για να διατηρήσει τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα.
Όπως λέει Martin Castellano του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (Institute of International Finance), της μοναδικής ένωσης χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων, με έδρα την Ουάσιγκτον: «Ο κύριος κίνδυνος είναι ότι οι πρόσθετες παρεμβατικές πολιτικές θα μπορούσαν να καταστήσουν μια συμφωνία με το ΔΝΤ πιο δύσκολη». Αυτό δεν θα ήταν προς το συμφέρον της κυβέρνησης, η οποία χρειάζεται τη συμφωνία. Οι υψηλές τιμές των εμπορευμάτων δυσκόλεψαν τη ζωή των απλών ανθρώπων. Εν τω μεταξύ, ακόμη και με βάση τις ρόδινες προβλέψεις της κυβέρνησης, η οικονομία δεν αναμένεται να ανακτήσει το προ πανδημίας μέγεθός της πριν από το επόμενο έτος. Και η κ. Tolosa Paz φαίνεται να απέδειξε άθελά της αλλά περίτρανα ότι οι ψηφοφόροι θέλουν από την κυβέρνηση ουσία και όχι τεχνάσματα και συνθήματα.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
