Μια εξαιρετικά σημαντική συνάντηση πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στις 10 Σεπτεμβρίου 2021, μια ημέρα πριν από την έναρξη της 85ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Το Thessaloniki Metropolitan Summit– σε συνεργασία του Economist με το Powergame.gr-, με κεντρικό θέμα “Northern Greece’s Potential as an Inter–Regional Hub” ήρθε για να καθιερωθεί ως θεσμός, με ανοιχτό ορίζοντα για τις δυνατότητες της Βόρειας Ελλάδας ως διαπεριφερειακού κόμβου. Ανάπτυξη, ενέργεια, μεταφορές, υποδομές, ψηφιακή μετάβαση, κυκλική οικονομία, απολιγνιτοποίηση ήταν μερικά από τα θέματα που κυριάρχησαν στις συζητήσεις, με πρωταγωνιστές εκπροσώπους της κυβέρνησης, των θεσμών της Αυτοδιοίκησης, του επιχειρηματικού κόσμου τόσο από την Ελλάδα όσο από το εξωτερικό. Το Powergame δίνει στη δημοσιότητα τα πρακτικά της συνάντησης αυτής ως μια συμβολή στο διάλογο για τις εμπειρίες από την πανδημία αλλά και τις προοπτικές για την επανεκκίνηση της οικονομίας, την ανάπτυξη και τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό τόσο στην Ελλάδα-ειδικότερα στην Βόρεια Ελλάδα- όσο και διεθνώς. Το Thessaloniki Metropolitan Summit δίνει ραντεβού και τον Σεπτέμβριο του 2022!
ΑΝΟΙΓΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ SUMMIT
Τις εργασίες του summit άνοιξαν ο κ. Aladsair Ross, διευθυντής του The Economist Intelligence Unit και ο κ. Ευτύχης Παλλήκαρης, διευθυντής του Powergame.gr
Α. ROSS: Καλή σας ημέρα. Καλώς ορίσατε στο συνέδριο The Economist με τίτλο The Thessaloniki Metropolitan Summit. Ενημερώνω με χαρά να βρίσκομαι εδώ σε αυτή την υπέροχη πόλη. Πραγματικά είμαι πάρα πολύ χαρούμενος που απευθύνομαι σήμερα σε εσάς κατά πρόσωπο. Είναι μια καινοτομία, μια νέα προσπάθεια. Πιστεύω θα συνεχιστεί.
Έχουμε μια εξαιρετική ομάδα ομιλητών σήμερα. Το θέμα είναι πολύ επίκαιρο και πραγματικά συναρπαστικό. Πριν από 400 χρόνια, η εμφάνιση του έθνους κράτους αποτέλεσε τη βασική μονάδα του κόσμου και το μέρος που βρισκόμαστε σήμερα εδώ, την εποχή των ρωμαϊκών ετών ήταν το κέντρο των εμπορικών οδών που συνέδεε την Ευρώπη με την Ασία.
Οι παραδοσιακές αυτές εποχές παρέρχονται, χωρίς τους Ρωμαίους βεβαίως. Αν όμως δούμε όλο τον κόσμο θα προσέξουμε ότι υπάρχουν περιοχές, πόλεις, οι οποίες έχουν όλο και μεγαλύτερη σημασία ως κέντρα βιομηχανικής οικονομικής ισχύος. Βλέπουμε το παράδειγμα της Κοιλάδας του Ρουρ στη Γερμανία που εξυπηρετεί όλη την περιοχή. Βλέπουμε το αντίστοιχο να συμβαίνει στη βόρεια περιοχή του Ηνωμένου Βασιλείου. Δεν είναι κάτι εύκολο. Είναι όμως κάτι εμφανές. Περιοχές, πόλεις ολόκληρες κυριαρχούν σε ευρύτερες περιοχές. Αυτό είναι κάτι συναρπαστικό. Στην Ελλάδα βλέπουμε τη Θεσσαλονίκη να παραμένει ένας κόμβος μεταξύ Ελλάδος και Ευρώπης. Είμαστε πολύ πιο κοντά στα Τίρανα, στη Σόφια, στα Σκόπια σε σχέση με την Αθήνα, το οποίο σημαίνει ότι η Θεσσαλονίκη, η Ελλάδα έχουν την τεράστια αυτή ευκαιρία να γίνει για άλλη μια φορά περιφερειακός κόμβος.
Θα απευθύνουμε το ερώτημα, πώς η Ελλάδα εντοπίζει αυτές τις ευκαιρίες και τις αξιοποιεί. Αυτό θα κάνουμε σήμερα. Πιθανότατα θα χρειαστεί να μιλήσετε με τους επικεφαλής των Περιφερειών αυτών- όπως ο επικεφαλής της βιομηχανίας-, πολιτικούς, εκπροσώπους της αντιπολίτευσης. Ανυπομονώ να έχουμε μια εκπληκτική συνεδρία.
Μαζί μου σήμερα έχουμε τον κ. Ευτύχη Παλλήκαρη, ο οποίος θα συμπροεδρεύσει σε κάποιες από τις συνεδρίες. Ευτύχη έχεις το λόγο.
Ε. ΠΑΛΛΗΚΑΡΗΣ: Καλημέρα. Χαίρομαι πολύ που είμαστε στη Θεσσαλονίκη. Δεν είναι τυχαίο ότι διαλέξαμε τη Θεσσαλονίκη για να ξεκινήσουμε μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία που θα εξελιχθεί τις επόμενες ώρες. Όπως ξέρετε, η συνάντηση η σημερινή, το event είναι συνεργασία του Economist με το καινούργιο οικονομικό portal το powergame.gr.
Το Powergame σήμερα κλείνει 6 μήνες ζωής. Δεν είναι πολλοί, αλλά δεν είναι και λίγοι, γιατί έχουν γίνει αρκετά πράγματα όλη αυτή την περίοδο και το πιο σημαντικό είναι ότι συνεχίζουμε με νέες ιδέες. Μπορεί να είμαστε νέοι, όχι εμείς, το portal, μπορεί να είμαστε νέοι αλλά είμαστε φιλόδοξοι, γεμάτοι ιδέες, όπως ακριβώς ταιριάζει και στην εποχή. Μια δύσκολη συγκυρία.
Ήθελα να πω ότι ένα από τα credits του ξεκινήματός μας ήταν και η συνεργασία μας με τον Economist από την πρώτη κιόλας μέρα με πολύ σημαντική τροφοδοσία ενημέρωσης, πληροφόρησης, που θεωρώ ότι είναι απαραίτητη για να έχει κάποιος μια ολοκληρωμένη εικόνα γι’ αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα και στον κόσμο. Αυτή η συνεργασία πήγε πολύ καλά και επισφραγίζεται σήμερα με την κοινή μας εδώ παρουσία στο event που θα ακολουθήσει.
Θεωρώ ότι αυτό αποτελεί και ένα προπομπό μιας συνέχειας στη σύμπραξη που έχουμε πετύχει με ακόμα περισσότερες πρωτοβουλίες που πιστεύω ότι θα μας καταπλήξουν ευχάριστα.
Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συμμετέχοντες σήμερα εδώ. Τους εκλεκτούς εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου, του πολιτικού κόσμου, τους ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης, τους καλεσμένους μας από το εξωτερικό, που μας κάνουν την τιμή να είναι εδώ και όχι απλώς να είναι, αλλά να δώσουν την δική τους συμβολή στη συζήτηση που ακολουθεί για ένα πολύ κρίσιμο και σημαντικό θέμα.
Ευχαριστώ πολύ. Καλώς ήρθατε και καλή συνέχεια στη δουλειά μας.
Α. ROSS: Αν καταλάβαινα καλύτερα ελληνικά θα καταλάβαινα ότι κλείσατε και την τοποθέτησή σας. Ίσως αν συνεχίσω να έρχομαι για ακόμη 10 χρόνια μπορεί και να μάθω λίγο καλύτερα τη γλώσσα.
Ευχαριστώ πολύ Ευτύχη. Ο Ευτύχης βεβαίως θα είναι μαζί μας στη συνέχεια.
PROMOTING SUSTAINABE AND INCLUSIVE GROWTH
- The role of inter-regional and international co-operation
- How can Thessaloniki develop an innovative ecosystem?
Ας ξεκινήσουμε την πρώτη μας συνεδρία. Έχει να κάνει με την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης δίχως αποκλεισμούς. Βεβαίως δεν αρκεί απλά η επιθυμία για να έχεις ένα περιφερειακό κομβικό ρόλο. Για να το καταφέρεις πρέπει να το προσπαθήσεις και να συνεργαστείς με τοπικούς και περιφερειακούς συνεργάτες προκειμένου να διαμορφώσεις τις προϋποθέσεις για να αναλάβεις αυτό το διεθνή ρόλο.
Πώς θα πάμε λοιπόν; Ποια είναι τα σχέδια που αυτή τη στιγμή εφαρμόζονται προκειμένου η Βόρεια Ελλάδα να προωθήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη δίχως αποκλεισμούς για το μέλλον;
Με πολύ μεγάλη χαρά σήμερα θα καλωσορίσω στο πάνελ μας το Σταύρο Καλαφάτη, τον Υφυπουργό Εσωτερικών υπεύθυνο για τη Μακεδονία και τη Θράκη, μέλος του Ελληνικού Κοινοβουλίου με τη Ν.Δ..
Επίσης τον κ. Απόστολο Τζιτζικώστα τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών.
Και τέλος τον κ. Κωνσταντίνο Ζέρβα τον Δήμαρχο του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Θα θέσω ερωτήσεις στους ομιλητές, αλλά θα ήθελα και εσείς να θέσετε ερωτήματα, γιατί είναι σπάνια η συγκυρία να έχουμε τόσο ενδιαφέροντες ομιλητές. Και εγώ θα διασφαλίσω ότι θα εισακουστούν οι ερωτήσεις σας.
Ξεκινάμε με τον κ. Καλαφάτη. Θα μπορούσατε να μας πείτε μερικά πράγματα για τη σημερινή εκδήλωση;
ΣΤ. ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ: Κατ’ αρχάς ευχαριστούμε πάρα πολύ για την πρόσκληση. Είναι πάρα πολύ χρήσιμη και εποικοδομητική μια τέτοια συζήτηση για το πώς εξελίσσονται τα πράγματα στη Θεσσαλονίκη, στη Βόρειο Ελλάδα, τι αναπτυξιακές προοπτικές μπορεί να υπάρχουν και ποια είναι τα προνομιακά πεδία ανάπτυξης και εξέλιξης στην περιοχή.
Γνωρίζουμε όλοι ότι στη Θεσσαλονίκη ότι τελευταία εξελίσσονται μια σειρά από δράσεις κυβερνητικές με στόχο να αξιοποιηθούν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης και της περιοχής. Ένα από αυτά π.χ. είναι το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό στο επίπεδο της έρευνας, των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας.
Υπάρχουν πλεονεκτήματα γι’ αυτό. Υπάρχουν τρία πανεπιστημιακά ιδρύματα, υπάρχει το ΕΚΕΤΑ, ένα τεχνολογικό ίδρυμα εξαιρετικής σημασίας. Και υπάρχει βεβαίως το ανθρώπινο δυναμικό σε επίπεδο καθηγητών.
Στόχος είναι να κάνουμε ένα βήμα παραπάνω. Να μην κάνουμε μονάχα έρευνα για την έρευνα. Αλλά η έρευνα να έχει απτά μετρήσιμα αποτελέσματα στο κομμάτι της παραγωγής. Να γίνει δηλαδή μια διασύνδεση των συμπερασμάτων από τα εξαιρετικά αυτά εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα που διαθέτει η πόλη, να συνδεθούν μεταξύ τους και παράλληλα να συνδεθούν με τον παραγωγικό ιστό της πόλης. Το κομμάτι της καινοτομίας βεβαίως δεν έχει να κάνει αποκλειστικά μονάχα με τις νέες τεχνολογίες.
Έχει να κάνει με κάθε είδους δημιουργικό πνεύμα, δημιουργική πρωτοβουλία. Έχει να κάνει με τη διάθεση συνεργειών παραγωγικών και επαγγελματικών φορέων στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρειο Ελλάδα μεταξύ τους, αλλά κυρίως εκτός Ελλάδας και αυτό είναι το στοίχημα. Είναι το στοίχημα της εξωστρέφειας.
Πώς μπορούμε δηλαδή να συνεργαστούμε σε μια νέα εποχή, ψηφιακή εποχή, πράσινη εποχή, να μπορέσουμε να κερδίσουμε με το διασκελισμό μας ουσιαστικά το μέλλον. Η Θεσσαλονίκη και η Βόρεια Ελλάδα κινούμενοι μέσα στα πλαίσια μιας σύγχρονης ταχέως εξελισσόμενης κυβερνητικής μεταρρυθμιστικής ατζέντας, είναι στον πυρήνα αυτής της πορείας.
Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι το μέλλον πρέπει να είναι πράσινο και ψηφιακό. Νομίζω όλος ο κόσμος ξέρει ότι τα τελευταία δυο χρόνια αυτή η κυβέρνηση, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο ζήτημα του ψηφιακού μετασχηματισμού τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα, έχει κάνει πολύ μεγάλα, εξαιρετικά βήματα, που αφορούν όλες τις δράσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, είτε αφορά την εξυπηρέτηση και την καθημερινότητα των πολιτών, είτε αφορά τη λειτουργία, την καλύτερη λειτουργία στο επιχειρηματικό και στο business κομμάτι.
Άρα, για τη Θεσσαλονίκη καινοτομία νέες τεχνολογίες όχι αποκλειστικά νέες τεχνολογίες, καινοτομία ένα κομμάτι. Εξωστρέφεια δεύτερο. Τρίτο κομμάτι και σημαντικό, η προσέλκυση επενδύσεων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως μεγάλες εταιρείες, Deloitte, Sisco, Pfizer τελευταία, επιλέγουν να επενδύσουν στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής.
Αυτό είναι συνδυασμός πραγμάτων. Είναι μέτρηση και αξιολόγηση των δεδομένων τα οποία σας ανέφερα προηγουμένως. Ερευνητικά κέντρα. Η Θεσσαλονίκη είναι ανθρώπινη πόλη, σημαντικό πιστεύω για στελέχη επιχειρήσεων, εργαζόμενους οι οποίοι έχουν ανάγκη να ζούνε σε ένα ανθρώπινο φιλικό περιβάλλον όταν δεν δουλεύουν και βεβαίως οι ευκαιρίες που έχουν από εδώ να επενδύσουν ακόμη περισσότερο στα Δυτικά Βαλκάνια, στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη, σαν προοίμιο διεθνοποίησής τους και επέκτασής τους προς την Ανατολική Ευρώπη.
Επίσης, μπορεί να λειτουργήσει ως τουριστικός προορισμός με τα πολλά assets και με τα γνωστά αποτελέσματα για να μην επεκταθώ, να σταματήσω εδώ την τοποθέτησή μου, με τα γνωστά αποτελέσματα αυτό το καλοκαίρι σε πολύ δύσκολες εποχές με μια μεγάλη δοκιμασία που πέρασε όλη η οικουμένη, αφορά την πανδημία, μπόρεσε η χώρα και ιδιαίτερα η Βόρεια Ελλάδα και η Θεσσαλονίκη και η Χαλκιδική που είναι ένα βασικό κομμάτι και η Πιερία, γνωστές τουριστικές περιοχές, να μπορέσουν να κερδίσουν το στοίχημα του τουρισμού.
Υπάρχουν τέσσερα κομμάτια, τέσσερα assets που μπορεί να επενδύσει κανείς για την επόμενη μέρα της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας. Ευχαριστώ.
Α. ROSS: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Πριν προχωρήσουμε έχω ένα ερώτημα για σας. Οι ανταγωνιστές. Είναι πολύ ανταγωνιστική η Βόρεια Ελλάδα. Είναι όμως εμφανές σε όλους στην περιοχή; Θα μπορούσε να είναι κάποιος άλλος και όχι εσείς;
ΣΤ. ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ: Είναι σημαντικό το ότι υπάρχει και μια σημαντική ενθάρρυνση από την πλευρά της κυβέρνησης να αξιοποιηθεί αυτό το ευεπίφορο έδαφος που υπάρχει στη βόρεια Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη και υπάρχει έμπρακτη ενθάρρυνση ακόμη και πολύ ψηλά, μπορώ να πω και από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό.
Και δεν σας κρύβω ότι μέσα από τις επαφές που έχω και εγώ από τη θεσμική μου θέση, τη θέση ευθύνης, με εν δυνάμει επενδυτές σε πολλά επίπεδα, ναι, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον. Υπάρχει ανταγωνισμός π.χ. ξέρετε πόσο ανταγωνιστικό είναι το κομμάτι αυτό με χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, με τα Δυτικά Βαλκάνια που είναι και αυτά σε μια συνεχή προσπάθεια να κερδίσουν επενδυτές στη χώρα τους. Ας κάνει όμως κάποιος μια ποιοτική ανάλυση των χαρακτηριστικών και των πλεονεκτημάτων που έχει μια χώρα, πέρα από τα καθαρά οικονομικά κίνητρα που είναι ενδεχομένως bonus φορολογικά, ελαφρύνσεις. Ξέρουμε πολύ καλά ότι οι γείτονές μας, πολλοί από τους γείτονές μας έχουν πολύ πιο δυνατά χαρακτηριστικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στις μειώσεις φόρων π.χ. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν σχεδόν μηδαμινοί φόροι για τις επιχειρήσεις.
Αλλά εάν θα έκανε κάποιος μια ποιοτική ανάλυση, πιστεύω, βλέποντας και λαμβάνοντας υπόψη άλλα χαρακτηριστικά- ποιότητα ζωής π.χ., ζητήματα που αφορούν κοινωνικά θέματα- ανθρώπινα δικαιώματα, σεβασμός στο περιβάλλον, πράσινες πολιτικές-, πράγματα τα οποία είναι πολύ υψηλά στην ατζέντα στη χώρα μας, νομίζω ότι ένας έξυπνος developer, ένας έξυπνος επενδυτής θα είχε πολλά περισσότερα να δει στη χώρα μου και ακόμα περισσότερα στη Θεσσαλονίκη που έχει και κάποιους τομείς- π.χ. ο ορυκτός πλούτος, γεωθερμία-, οι οποίοι τομείς για επενδύσεις δεν υπάρχουν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Α. ROSS: Σας ευχαριστώ. Και τώρα κ. Τζιτζικώστα θα μπορούσατε να μας πείτε τις απόψεις σας επί του θέματος;
Α. ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ: Θα απαντήσω και στο προηγούμενο ερώτημά σας.Η Θεσσαλονίκη και η Κεντρική Μακεδονία πλέον συνδυάζουν τη γεωγραφική της θέση που στρατηγικά όλα αυτά τα χρόνια δεν την είχε εκμεταλλευτεί επαρκώς, κατά τη γνώμη μου με την ολοκλήρωση των υποδομών πλέον που μπορούν να την καταστήσουν κέντρο εξωστρέφειας.
Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για τη διοίκησή μας αποτελούσε πάντα πρώτη προτεραιότητα- και είναι ακόμα και σήμερα κορυφαία προτεραιότητα-, η περιοχή να καταστεί πρωτεύουσα εξωστρέφειας για όλη την Ελλάδα. Έχουμε τη γεωστρατηγική θέση, έχουμε πλέον τις υποδομές που ολοκληρώνονται μετά από πολλές 10ετίες υποσχέσεων και μη ολοκλήρωσης των έργων αυτών.
Αναφέρομαι στο λιμάνι το οποίο καθίσταται πια ανταγωνιστικό με την είσοδο στρατηγικού επενδυτή που κάνει επενδύσεις πια και το αναβαθμίζει. Στο αεροδρόμιο, που πλέον είναι ένα διεθνές αεροδρόμιο και ως προς τη δυνατότητά του να δεχτεί μεγάλου τύπου αεροσκάφη, αλλά και ως προς τις υποδομές του.
Αναφέρομαι στις εθνικές οδούς, στους αυτοκινητοδρόμους που ενώνουν όχι μόνο τις περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας μεταξύ τους, αλλά και την Κεντρική Μακεδονία με τις άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Αναφέρομαι σε σημαντικά αναπτυξιακά ορόσημα, όπως είναι η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης η οποία αναβαθμίζεται. Ξεκινάει η αναβάθμισή της σε λίγο καιρό, για να γίνει επιτέλους και αυτή ανταγωνιστική σε ένα κλάδο ιδιαίτερα σημαντικό αναπτυξιακό πυλώνα, τον εκθεσιακό.
Αναφέρομαι στα πέντε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιοχής. Στα 150.000 μυαλά που βρίσκονται κάπου εδώ, τους φοιτητές. Αναφέρομαι στα κέντρα έρευνας. Είναι λοιπόν ένα πλέγμα το οποίο πια παίρνει σάρκα και οστά και ένα όραμα το οποίο από κάτι αφηρημένο και μια θολή έννοια της πρωτεύουσας των Βαλκανίων, όπως λεγόταν κάποτε, γίνεται πια ένα συγκεκριμένο, όχι πια όραμα, αλλά σαν ένας στόχος που υλοποιείται.
Και οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Ότι δηλαδή αυτό το στόχο η Κεντρική Μακεδονία και η Θεσσαλονίκη μπορούν να τον υπηρετήσουν. Ειδικά τώρα που ολοκληρώνονται και αυτές οι υποδομές. Το στόχο το να γίνει ένα κέντρο εμπορίου, ένα κέντρο αναπτυξιακό για τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία, με ασφαλώς βασικούς δυο επίσης πυλώνες τον πρωτογενή τομέα και τις εξαγωγές και μεταποίηση και φυσικά τον τουρισμό.
Μερικά στοιχεία που έχουν ενδιαφέρον. Μόνο στα χρόνια της κρίσης, της 10ετούς κρίσης, η Κεντρική Μακεδονία αύξησε τις εξαγωγές της κατά 50%. Σήμερα είμαστε η πρώτη περιφέρεια στην Ελλάδα σε εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και η δεύτερη συνολικά στην Ελλάδα σε εξαγωγές.
Με σκληρή δουλειά και συνεργασία όλων των φορέων καταφέραμε να είμαστε τα τελευταία χρόνια σταθερά η πρώτη περιφέρεια σε αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα. Ενώ ταυτόχρονα την 5ετία 2014 – 2019 αυξήθηκε το ΑΕΠ της περιοχής κατά 14%.
Αν σε αυτά προσθέσει κανείς το γεγονός ότι το 70% της μεταφορικής δραστηριότητας ολόκληρης της χώρας εκτελείται εδώ, συν το γεγονός ότι πλέον η Θεσσαλονίκη και η Κεντρική Μακεδονία αρχίζει να παίζει ρόλο και σε κλάδους σημαντικούς που την προβάλουν και την αναβαθμίζουν-που μέχρι τώρα δεν είχε τέτοιο ρόλο-, όπως είναι οι κινηματογραφικές παραγωγές- και το αναφέρω αυτό, διότι όχι μόνο δημιουργεί σημαντικές θέσεις εργασίας και εισόδημα στην περιοχή, ξέρετε τα κόστη των παραγωγών αυτών. Η τελευταία που είχαμε ήταν ύψος 20 εκατομμυρίων ευρώ και απασχόλησε μερικές εκατοντάδες άμεσες και χιλιάδες έμμεσες θέσεις εργασίας.
Είναι και η προβολή της περιοχής, διότι ο τουρισμός, όπως καταλάβατε από αυτό που σας είπα προηγουμένως, για μας είναι απόλυτη προτεραιότητα και έχουμε τις επόμενες μέρες ευχάριστες ανακοινώσεις που θα κάνουμε για νέες ταινίες που έρχονται εντός της χρονιάς στη Θεσσαλονίκη για να γυριστούν.
Ταυτόχρονα η Μακεδονία, η Περιφέρειά μας είναι ο ένας από τους τέσσερις αυτοδιοικητικούς φορείς παγκοσμίως που έχει συνάψει σχέσεις στρατηγικής συνεργασίας με το CERN και όχι μόνο για να προβάλουμε τις επιχειρήσεις μας και να τις διασυνδέσουμε με αμοιβαίο όφελος, ή και τους φοιτητές μας, αλλά πλέον διεκδικούμε και μόνιμη δομή του CERN εδώ στη Θεσσαλονίκη. Και είμαστε σε καλό δρόμο για να το πετύχουμε.
Με λίγα λόγια όλοι, εμείς σήμερα ως Περιφέρεια εκτελούμε 8.514 έργα και δράσεις και στις επτά περιφερειακές μας ενότητες, ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Όλα τα έργα και όλες οι δράσεις αυτές, από το περιβάλλον, τις μεταφορές, την υγεία, την παιδεία, τον πολιτισμό, τον τουρισμό, την κοινωνική πολιτική, την επιχειρηματικότητα, είναι έργα που υπηρετούν τον ένα και μόνο κεντρικό στόχο, όχι της διοίκησής μας μόνο, αλλά που μοιραζόμαστε όλοι οι Μακεδόνες, να κάνουμε την Περιφέρειά μας και να σχεδιάσουμε την Περιφέρειά μας να είναι μέχρι το 2030 μια Περιφέρεια πρότυπο στους τομείς της καινοτομίας, στους τομείς των εξαγωγών και τουρισμού και βέβαια μια περιφέρεια η οποία ειδικά σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες παγκοσμίως, θα είναι η πιο πράσινη Περιφέρεια στην Ελλάδα που θα διατηρεί και το ανθρώπινό της πρόσωπο.
Μια Περιφέρεια, με λίγα λόγια, που αξίζει όχι μόνο να ζεις, αλλά και να δημιουργείς. Αυτός είναι ο στόχος μας, αυτό κατακτούμε και σήμερα το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι μια κυβέρνηση με ανθρώπους που αντιλαμβάνονται και μοιράζονται το όραμα αυτό μαζί μας, είναι κάτι που μόνο αέρα στα πανιά μας μπορεί να μας δώσει.
Α. ROSS: Σας ευχαριστώ.
Να περάσω αμέσως τώρα στον Δήμαρχο. Θα μας δώσετε την δική σας προοπτική παρακαλώ;
Κ. ΖΕΡΒΑΣ: Να σας υποδεχτώ και εγώ σε αυτό το φόρουμ στην πόλη μας. Είναι εξαιρετικά τιμή και χαρά να φιλοξενούνται τέτοιες εκδηλώσεις, τέτοιες δράσεις. Και ξέρετε βοηθούν και εμάς τους ίδιους που έχουμε όποιες θέσεις ευθύνης, να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, τις μεγάλες εξελίξεις και τις δυνατότητες που διαγράφονται για την πόλη, για την περιοχή μας, για τη χώρα μας.
Και αυτή η συζήτηση και όλες αυτές οι συζητήσεις που γίνονται στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ έρχονται μετά από μια δύσκολη περίοδο για όλο τον κόσμο, την περίοδο της πανδημίας που πραγματικά έφερε πολύ πίσω όχι μόνο τις όποιες δράσεις και την όποια προσπάθεια γίνεται σε τέτοιο επίπεδο, αλλά και τη διάθεση του κόσμου, τη διάθεση των επενδυτών.
Ξέρετε η Θεσσαλονίκη παραδοσιακά ακολουθεί τις εθνικές πολιτικές σε ό,τι αφορά διεθνείς, διαπεριφερειακές συνεργασίες και πολλές φορές αυτές οι πολιτικές δεν είχαν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος στην πόλη μας, στην περιοχή μας, αλλά ως ένα συνακόλουθο. Αυτή τη στιγμή όμως και βλέπετε ένα ζωντανό παράδειγμα μπροστά σας εργαζόμαστε σε μια νέα κατεύθυνση. Εδώ πέρα αγαπητές φίλες και φίλοι έχετε μπροστά σας την πυραμίδα: Κυβέρνηση, Περιφέρεια, Δήμος αυτής της πόλης και παράλληλα με όποιους διεθνείς εταίρους μας πλέον εθνικές πολιτικές ξεκινούν από εδώ και έχουν ως επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη. Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε με εξαιρετικό ενδιαφέρον τις εξελίξεις και την πρόταση εμπιστοσύνης, τη στάση εμπιστοσύνης που έχουμε από επενδυτές απέναντι στην πόλη μας, απέναντι στην περιοχή μας, αλλά ξέρετε όλα αυτά δεν γίνονται τυχαία.
Πιστεύω ότι υπάρχουν πέντε βασικοί λόγοι που η Θεσσαλονίκη μπορεί να τα καταφέρει. Κοντά σε όλα αυτά βέβαια που ανέφεραν προηγουμένως και ο Σταύρος Καλαφάτης και ο Απόστολος Τζιτζικώστας, τα οποία προφανώς τα συνυπογράφω και θα μπορούσα να σας τα αναφέρω και εγώ.
Αλλά να αναφερθώ και σε κάτι άλλο. Στην πολυπολιτισμική παράδοση και κουλτούρα της πόλης μας για 23 συνεχείς αιώνες πολιτισμού και λόγω της γεωγραφικής της θέσης- μίλησε προηγουμένως και ο Απόστολος γι’ αυτό-, σχεδόν κάθε δρόμος, κάθε ενεργειακός δρόμος, περνάει από την περιοχή μας, περνάει από τη Θεσσαλονίκη.
Όλοι οι δρόμοι αυτοί θαρρείς και διασταυρώνονται πάντα σε αυτό το κομμάτι, σε αυτό το σημείο της Ελλάδας, των Βαλκανίων, της Ευρώπης. Υπάρχει υποδομή. Όλα αυτά τα πανεπιστήμια, όλη αυτή η τεράστια ακαδημαϊκή κοινότητα, όλη αυτή η γνώση που υπάρχει, είναι ένα εξαιρετικό επιστημονικό δυναμικό το οποίο βρίσκεται εδώ- και το οποίο δυστυχώς μέχρι πρότινος αποτελούσε μια αιμορραγία της πόλης της χώρας μας προς το εξωτερικό-, τελευταία βλέπουμε τη στρατηγική τοποθέτηση παγκόσμιων εταιρειών, που όπως σας είπα ακριβώς δείχνουν την εμπιστοσύνη τους στην πόλη μας, στη χώρα μας από παραγωγούς ταινιών, μέχρι εταιρείες κολοσσούς, όπως η Cisco, όπως η Pfizer, όπως η Deloitte.
Όλα αυτά βέβαια γίνονται με πολύ προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα, σε αυτή τη διαβάθμιση που σας προανέφερα- από την κυβέρνηση, την περιφέρεια, την τοπική κοινωνία και πολλούς φορείς οι οποίοι φαντάζομαι θα συμμετέχουν σε διάφορα πάνελς.
Αυτή τη στιγμή η πόλη βρίσκεται σε μια στενή συνεργασία, σε αυτό που εγώ συχνά αποκαλώ συμμαχία του καλού και της δημιουργίας, όπου ενώνουμε δυνάμεις για να γίνουν όλα αυτά που μπορούν και πρέπει να γίνουν για την πόλη μας.
Τώρα όμως τι κάνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης; Από τη μεγάλη εικόνα ας φτάσουμε και στην μερική εικόνα που αφορά την πόλη μας. Έχουμε εστιάσει σαν διοίκηση σε τρεις τομείς. Υποδομές, αναπλάσεις δημόσιου χώρου και καθημερινότητα. Με αυτό τον τρόπο στηρίζουμε, αξιοποιούμε κάθε χρηματοδοτικό μέσο σε απόλυτη συνεργασία με την Περιφέρεια που πολλά από αυτά τα 8.000 έργα που ανέφερε ο Απόστολος, τα πάμε χέρι – χέρι και με μεγάλες ταχύτητες. Πολλά από αυτά βρίσκονται και στο Δήμο Θεσσαλονίκης και στην ευρύτερη περιοχή του αστικού συγκροτήματος. Δηλαδή να έχουμε καλύτερους δρόμους, καλύτερα πεζοδρόμια, καλύτερο φωτισμό, περισσότερη καθαριότητα, περισσότερη ασφάλεια, ποιότητα ζωής, καλύτερες εικόνες.
Είπε προηγουμένως ο οικοδεσπότης μας ότι είναι μια πολύ όμορφη πόλη, μπορούμε να την κάνουμε όμως ακόμα καλύτερη, ακόμα ομορφότερη και γι’ αυτό το λόγο από κοινού προχωρούμε σε μεγάλες αναπλάσεις.
Ο άξονας της Αριστοτέλους σε λίγα χρόνια θα είναι ακόμα καλύτερος. Προχωρήσαμε σε ένα αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Αντίστοιχα προχωρούμε στην πλατεία Διοικητηρίου, στην παραλία, στο παραλιακό μέτωπο που δουλεύουμε μαζί με την Περιφέρεια σε ένα μεγάλο project για την ανάπλασή του. Η ευλογία της πόλης μας είναι το παραλιακό της μέτωπο.
Αλλά παρ’ όλα αυτά είναι και πολλά άλλα μεγάλα έργα, όπως είναι το Μουσείο του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος, η ανάπλαση του οποίου μπαίνει στη φάση του σχεδιασμού και της υλοποίησής του. Είναι η καινούργια ΔΕΘ, είναι τα καινούργια γήπεδα. Μέχρι προχθές μιλούσαμε για το γήπεδο του ΠΑΟΚ, τώρα από ότι πληροφορούμαι θα έχουμε και ένα γήπεδο για τον Άρη, πιθανότατα και για το γήπεδο του Ηρακλή.
Ακόμα δηλαδή και σε αυτό τον τομέα του αθλητισμού που είναι εξαιρετικά σημαντικό, ξέρετε οι υποδομές δημιουργούν τις δυνατότητες και ανεβάζουν το επίπεδο, την πίστα όπως θα λέγαμε σε ένα παιχνίδι που θα παίζαμε.
Η Θεσσαλονίκη πρέπει, μπορεί και θα ανεβαίνει συνεχώς επίπεδα. Άρα αυτό – για να είμαι και μέσα στο χρόνο μου – είναι το μεγάλο μας στοίχημα, αλλά αν θέλετε είναι και η καθημερινή μας προσπάθεια όλων όσων βλέπετε μπροστά σας και πολλών άλλων που βρίσκονται από πίσω ούτως ώστε η Θεσσαλονίκη να γίνει αυτό που πάντα έλεγα, ένας δεύτερος πόλος ανάπτυξης στη χώρα μας, όχι ανταγωνιστικά με την Αθήνα, συμπληρωματικά με αυτή και αυτό που μπορεί και είναι η Θεσσαλονίκη με τη γειτνίασή της με τις βαλκανικές χώρες, οι οποίες είναι εξελισσόμενες, με όλους αυτούς τους άξονες που περνούν με τον άλφα ή βήτα τρόπο- και πάντα περνούσαν από την περιοχή αυτή- και με όλες τις υποδομές που φαντάζομαι σύντομα θα έχουμε για καλύτερη πρόσβαση. Το μετρό, το fly over, το λιμάνι, το αεροδρόμιο που ίσως είναι το πρώτο success story από όλα όσα έχουμε συζητήσει, θα είμαστε σε θέση πραγματικά να απολαμβάνουμε κάθε μέρα τη Θεσσαλονίκη που οραματιζόμαστε, τη Θεσσαλονίκη που είμαι σίγουρος ότι αυτή η 10ετία θα είναι δική της. Σας ευχαριστώ πολύ.
Α. ROSS: Υπέροχα. Σας ευχαριστώ πολύ.
Νομίζω ότι δεν μας εκπλήσσει που ακούσαμε τρεις ανθρώπους με πολύ θετικές και ουσιαστικές απόψεις και προσεγγίσεις για το μέλλον της πόλης. Δεν αναμένουμε τίποτα λιγότερο από αυτούς τους τρεις και θα ήθελα να σας πιέσω λίγο ξεκινώντας με τον κ. Καλαφάτη.
Βέβαια αυτό το ερώτημα απευθύνεται και στους υπόλοιπους. Ποιος είναι ο κρίκος που λείπει; Ποια είναι τα σημεία ανησυχίας που έχετε αναφορικά με αυτό που δεν έχει η περιοχή, ή η πόλη, προκειμένου να γίνει ένα περιφερειακό hub για να αναπτυχθεί στο βαθμό που θέλετε;
Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί λίγο παραπάνω- αν υπάρχει κάτι;
ΣΤ. ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ: Πάλι με ένα θετικό τρόπο, αλλά θα είναι απάντηση. Κατ’ αρχάς περιέγραψα λίγο πολύ πώς ο τόπος μου θέλω να είναι ένας τόπος που αξίζει να επενδύει κανείς, αξίζει να εργάζεται κανείς, αξίζει να ζει κανείς.
Πρέπει να κάνουμε τρία μεγάλα βήματα που μπορούμε να απαντήσουμε και στους τομείς που αναφερθήκατε προηγουμένως. Recovering: βγαίνουμε από μια μεγάλη περιπέτεια. Η κυβέρνηση στήριξε όλη τη χώρα- ελεύθερους επαγγελματίες, εργαζόμενους και επιχειρήσεις-, με 41 δισεκατομμύρια ευρώ, ένα τεράστιο ποσό και πάμε να περάσουμε στην επόμενη εποχή και για τη Θεσσαλονίκη και για τον τόπο μας, έχοντας και συγκεκριμένα όπλα στη φαρέτρα μας.
Συγκεκριμένα βεβαίως σε όλη τη Μακεδονία και τη Θράκη, Ανατολική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία και Δυτική Μακεδονία, πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια ζεστό χρήμα στήριξε ανθρώπους της παραγωγής σε αυτό το χρονικό διάστημα που μας πέρασε.
Όμως για να πάμε στην επόμενη μέρα, να κάνουμε το recovering έχουμε συγκεκριμένα όπλα στη φαρέτρα μας.
Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, ευρωπαϊκοί πόροι ’21-’27. Σίγουρα ένας σύγχρονος αναπτυξιακός νόμος και βεβαίως το σχέδιο Ελλάδα 2.0 που είναι το όπλο μας για την επόμενη εποχή.
Από όλα αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα όπλα που έχουμε στη φαρέτρα μας είναι στοίχημα της περιοχής της Θεσσαλονίκης να κερδίσει, να πάρει το κομμάτι που της αναλογεί και που θα της επιτρέπει να κερδίσει να κάνει το βήμα για την επόμενη μέρα. Άρα πρέπει να καλύψει ένα χάσμα και να κερδίσει και το επόμενο βήμα στο κομμάτι αυτό. Να κάνει το recovering.
Το δεύτερο έχει να κάνει με το reposition. Πρέπει να επανατοποθετήσουμε την περιοχή και την πόλη σε σχέση με τα νέα δεδομένα. Τα σύγχρονα δεδομένα. Θα το πω λίγο σχηματικά. Μπορεί να φανεί λίγο αστείο. Βάλτε στο μυαλό σας πού είναι η Θεσσαλονίκη στο χάρτη σε σχέση με την Ελλάδα και με την Ευρώπη.
Νομίζω ότι η έξυπνη κίνηση της πόλης της περιοχής είναι να κοιτάξει ψηλά. Ψηλά έχεις μια αγορά 350 εκατομμύρια, εν δυνάμει αγορά, που αφορά την Ανατολική Ευρώπη. Ψηλά είναι το μέλλον της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας. Εξωστρέφεια, επενδύσεις, άνοιγμα, συνεργασίες, δεν μιλάω μονάχα για τα Δυτικά Βαλκάνια, για τις όμορες χώρες ή για το χώρο των Βαλκανίων. Μιλάω για όλη την Ανατολική Ευρώπη και ακόμα παραπάνω. Σε μια open society, σε μια ανοιχτή κοινωνία εκεί είναι το στοίχημα για το reposition της πόλης και της περιοχής.
Γιατί έχει τα πλεονεκτήματα να ανοίξει τα φτερά της και να πετάξει σε αιθέρες που ούτε εμείς οι ίδιοι οι Θεσσαλονικείς μπορούμε να φανταστούμε.
Και τρίτο, για να κλείσω, είναι να το διασφαλίσουμε αυτό, να κάνουμε ένα rebuilding. Γιατί αυτό που σας είπα, το reposition έγινε ο σχεδιασμός. Άρα πρέπει εδώ πέρα να στήσουμε τους μηχανισμούς, να συνεργαστούμε και να δουλέψουμε.
Και μπορώ να πω ότι ακούγεται λιγάκι αλαζονικό, αλλά είναι μια πολύ καλή συγκυρία, πώς Περιφέρεια, Δήμος, κεντρική κυβέρνηση είναι στο ίδιο mood. Έχουν το ίδιο πνεύμα. Έχουν την ίδια συμπεριφορά απέναντι στις προκλήσεις που έρχονται και νομίζω ότι είναι μια πολύ καλή συγκυρία να συνεργαστούμε και να ενδυναμώσουμε τους διαφόρους μηχανισμούς υλοποίησης αυτού του οράματος που λίγο πολύ μοιραζόμαστε όλοι θα έλεγα, προς όφελος των πολιτών και της κοινωνίας και των επενδυτών θα έλεγα. Και επιμένω σε αυτό και κλείνω με αυτό, γιατί αυτό είναι και το νέο στοιχείο του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης. Ο σύγχρονος φιλοεπενδυτικός, φιλοαναπτυξιακός ρόλος που προσδοκά να διαδραματίσει πέρα από τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά που παραδοσιακά έχει όσον αφορά τον εθνικό του ρόλο και βεβαίως και το ρόλο του συντονιστή μεγάλων έργων υποδομής που επίσης είναι ένα πολύ σημαντικό asset για να κερδίσουμε την επόμενη μέρα.
Α. ROSS: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Όντως είπα ότι είναι ερώτημα και για τους τρεις σας, αλλά νομίζω ότι η απάντησή σας ήταν πλήρης και σαφώς εδώ έχουμε μια ομάδα η οποία θα το προχωρήσει αυτό λίγο παραπάνω.
Θα κλείσουμε κάπου εδώ τη συνεδρία μας. Ας ευχαριστήσουμε και τα τρία μέλη του πάνελ μας.
RESILIENCE FUND AND GREEN TRASITION: A LEVERAGE FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT
Ε. ΠΑλΛΗΚΑΡΗΣ: Γεια σας και πάλι. Συνεχίζουμε τη συζήτησή μας με μια διακεκριμένη σημαντική παρουσία. Θα έχουμε την τιμή να συνομιλήσουμε με τον κ. Γιώργο Περιστέρη Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο του Ομίλου GEK TERNA. Το θέμα είναι πολύ ενδιαφέρον και σας εφιστώ την προσοχή να παρακολουθήσετε αυτή τη συζήτηση.
Ταμείο Ανάκαμψης και Πράσινη Μετάβαση ως μοχλοί βιώσιμης ανάπτυξης. Πάρα πολύ σημαντικό κεφάλαιο με έναν παράγοντα που έχει παίξει ένα ξεχωριστό ρόλο ακριβώς στα θέματα της πράσινης οικονομίας και μετάβασης.
Κύριε Περιστέρη καλή σας ημέρα.
Γ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ: Καλημέρα σας και χαιρετισμούς σε όλους και στους διοργανωτές συγχαρητήρια.
Ε. ΠΑλΛΗΚΑΡΗΣ: Θα τους μεταφέρω και στη Θεσσαλονίκη, που σήμερα φτιάχνει ο καιρός της. Καλώς ήρθατε στη συνάντησή μας και φυσικά θα κάνουμε το ξεκίνημα της συζήτησής μας με ένα από τα θέματα των ημερών που είναι το Ταμείο Ανάκαμψης.
Όλοι παραδέχονται ότι αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα- και είναι μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα. Τα ποσά είναι πολύ μεγάλα, αλλά κυρίως τα νέα στοιχεία που εισάγει αυτό το Ταμείο είναι η πράσινη μετάβαση και η ψηφιοποίηση της χώρας, ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός.
Αυτό που θέλω να σας ρωτήσω είναι τι είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε για να μη χαθεί αυτή η ευκαιρία; Γιατί από ευκαιρίες έχουμε συναντήσει πολλές στο παρελθόν στη χώρα, αλλά το ερώτημα είναι αυτή την ευκαιρία πώς μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε;
Γ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ: Πρώτα απ’ όλα όπως είπατε, το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί πράγματι να κάνει την Ελλάδα μια διαφορετική χώρα, πολύ πιο εξωστρεφή και ανταγωνιστική και νομίζω ότι πρέπει να πούμε ότι αξίζουν τα εύσημα σε όλους όσοι εργάστηκαν- τόσο την πολιτική ηγεσία, όσο και τον κρατικό μηχανισμό-, για να παρουσιάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα από τα καλύτερα σχέδια που παρέλαβε από τα κράτη μέλη.
Τούτων δοθέντων και επειδή είναι πάρα – πάρα πολύ σημαντικό και κρίσιμο για την Ελλάδα η απόλυτη επιτυχία του Ταμείου Ανάκαμψης, νομίζω ότι θα πρέπει να υλοποιηθεί σωστά και πρέπει πρώτα απ’ όλα να αντιμετωπιστούν κάποιες χρόνιες κοινοτικές και ελληνικές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και θα ήθελα αυτό να το τονίσω ότι είναι πάρα πολύ σοβαρό στοιχείο, διότι πολλές φορές μιλάμε για την ελληνική γραφειοκρατία, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και την κοινοτική.
Άρα πρέπει να γίνουν κάποιες υπερβάσεις ούτως ώστε να υπάρξει επιτυχία και έγκαιρη απορρόφηση του Ταμείου Ανάκαμψης με την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση.
Σε αυτό το σημείο βέβαια νομίζω ότι και οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουμε ένα επιπλέον καθήκον, γνωρίζοντας το χώρο, να μπορέσουμε να βοηθήσουμε εποικοδομητικά, επισημαίνοντας από την αρχή ακόμα ορισμένες παγίδες ή ορισμένες δυσκολίες που θα πρέπει να προληφθούν. Αν συμβούν όλα αυτά που νομίζω ότι θα συμβούν και ελπίζω, όπως είπατε, η ανάπτυξη μάλλον θα είναι εκρηκτική.
Ε. ΠΑλΛΗΚΑΡΗΣ: Κύριε Περιστέρη, περιγράψατε ήδη ένα βαθμό δυσκολίας στην προώθηση αυτού του εγχειρήματος. Βεβαίως πάντα μιλάμε στη χώρα και εδώ είναι απαραίτητος όρος, η εξωστρέφεια και η ανταγωνιστικότητα.
Ήθελα να σας ρωτήσω από την δική σας εμπειρία, πώς μπορεί να γίνει κατορθωτό αυτό σήμερα;
Γ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ: Ίσως για πρώτη φορά, εξ όσων θυμάμαι, η χώρα μας σε αυτό τον ανταγωνισμό που υπάρχει, έχει κάποια συγκριτικά πλεονεκτήματα. Είναι παγκοίνως αποδεκτό πλέον ότι το μέλλον του πλανήτη περνάει μέσα από την ανθρακοποίηση.
Και όταν λέμε απανθρακοποίηση, εννοούμε απανθρακοποίηση παντού. Στην ενέργεια, στις μεταφορές, στην κατοικία, στην ψύξη, στη θέρμανση, στην αγροτική παραγωγή και σε οτιδήποτε. Στις θαλάσσιες μεταφορές. Σχεδόν παντού.
Για να πάμε λίγο παρακάτω. Απανθρακοποίηση χωρίς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι προφανές ότι δεν μπορεί να γίνει. Άρα τι θέλουμε; Τη μεγίστη δυνατή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για την οποία η χώρα μας έχει σημαντικότατα συγκριτικά πλεονεκτήματα και προχωρώντας τη σκέψη μας, για το πώς μπορεί να γίνει αυτό, επιταχύνοντας τις εγκαταστάσεις νέων σταθμών ΑΠΕ, τόσο χερσαίων, όσο και θαλασσίων, που όμως η μεγαλύτερη διείσδυση δεν θα μπορέσει να προχωρήσει εάν συγχρόνως δεν συνδυαστεί με αποθήκευση μεγάλης κλίμακος κυρίως και μικρής σε λιγότερο βαθμό και με τις διασυνδέσεις.
Πάμε ένα – ένα όπως τα ανέφερα. Για την αποθήκευση μεγάλης κλίμακας, προς το παρόν, η μεγαλύτερη και η πιο δοκιμασμένη τεχνολογία είναι αυτή της αντλιοταμίευσης, που είναι φανερό τι πετυχαίνει. Η αποθήκευση γενικώς. Αποθηκεύεται ενέργεια όταν υπάρχει περίσσεια και είναι πιο φθηνές οι τιμές και εγχύει στο σύστημα ενέργεια όταν υπάρχει ζήτηση και είναι πολύ πιο υψηλές οι τιμές.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι ευσταθεί το σύστημα, μειώνεται το κόστος της ενέργειας και συγχρόνως αντικαθίσταται η παραγωγή από εισαγόμενα ορυκτά ρυπογόνα καύσιμα που στην περίπτωσή μας κατά κύριο λόγο αυτή τη στιγμή είναι το φυσικό αέριο. Αντικαθιστώντας το με εγχώρια παραγωγή ενέργειας.
Οι διασυνδέσεις τι εξασφαλίζουν; Ότι αυτή η ενέργεια μπορεί να μεταφερθεί από εκεί που παράγεται και αποθηκεύεται, εκεί που χρειάζεται είτε αυτό είναι εντός του ελληνικού χώρου είτε στο εξωτερικό μέσω των διασυνδέσεων.
Επειδή η χώρα μας, όπως είπα και πριν, έχει ένα πολύ μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα καθόσον και το χερσαίο δυναμικό και το θαλάσσιο το οποίο θα πρέπει να αξιοποιηθεί, η ηλιοφάνεια, είναι πολύ μεγάλα από πλευράς φυσικών πόρων, μπορούμε να αποθηκεύουμε περισσότερη καθαρή ενέργεια από όση χρειαζόμαστε. Και πιστεύουμε ότι αυτό μπορεί να γίνει σε 10 χρόνια αν γίνει μια επιτάχυνση διείσδυσης των ΑΠΕ και των υπολοίπων που ανέφερα, θα μπορεί η χώρα μας από καθαρός εισαγωγέας ενέργειας – πραγματικά το πιστεύω – να γίνει καθαρός εξαγωγέας ενέργειας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ενεργειακή εξάρτηση, με ό,τι συνεπάγεται για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, με ό,τι συνεπάγεται για την εθνική οικονομία.
Ε. ΠΑΛΛΗΚΑΡΗΣ: Κύριε Περιστέρη με βάζετε σε πειρασμό τώρα, γιατί αυτές τις μέρες συζητάμε πάρα πολύ το θέμα της αύξησης της τιμής του ρεύματος το οποίο αφορά τους πάντες. Αφορά τις βιομηχανίες, αφορά τον καταναλωτή.
Αυτό που θέλω να καταλάβω είναι ότι όλο αυτό το μοντέλο που περιγράφετε θα μπορούσε να αντιμετωπίσει με καλύτερο τρόπο φαινόμενα όπως αυτά της αύξησης ή της εκτίναξης ακόμα των τιμών της ενέργειας που αντιμετωπίζουμε;
Γ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ: Μα, είναι απολύτως προφανές τώρα ότι η διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα κατακρημνίζει τις τιμές της ενέργειας. Βεβαίως υπάρχει μια παγκόσμια πραγματικότητα όπου τα ορυκτά καύσιμα έχουν πολύ υψηλή τιμή.
Οι ΑΠΕ υποκαθιστούν αυτά τα ακριβά εισαγόμενα καύσιμα. Και να πω ένα πράγμα απλό. Είναι πάρα πολύ εύκολο για οποιονδήποτε να παρατηρήσει ότι τις ημέρες που υπάρχει υψηλό υλικό δυναμικό οι τιμές της ενέργειας, της ηλεκτρικής ενέργειας, φτάνουν να μειώνονται μέχρι και 30%. Με αυτή την πολύ μικρή διείσδυση που έχουμε πετύχει μέχρι τώρα και η οποία νομίζω ότι έχει δρομολογηθεί και μπορεί κάλλιστα να αυξηθεί κατά πολύ.
Βλέπουμε δηλαδή ότι δεν ήταν τυχαίο ότι οι κυβερνήσεις τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες που διαχρονικά στο παρελθόν επιδότησαν τις ΑΠΕ μέχρι να ωριμάσουν οι τεχνολογίες και να καταλήξουν να παράγουν πολύ φθηνή ενέργεια, τώρα δικαιώνονται απόλυτα για την επιλογή τους, καθώς από αυτό έχει πάρα πολύ ορατό και σημαντικό αποτύπωμα στη μείωση των τιμών του ηλεκτρισμού.
Όπως όμως είπαμε, παρ’ όλο που οι ΑΠΕ αποτελούν σήμερα τη φθηνότερη ηλεκτροπαραγωγή και πρέπει να αυξηθεί η διείσδυσή τους, δεν μπορέσει να γίνει αυτό, εάν δεν τηρηθούν και οι υπόλοιπες δυο προϋποθέσεις, δηλαδή η αποθήκευση μικρής αλλά κυρίως μεγάλης κλίμακος και οι διασυνδέσεις.
Σε αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι το πλαίσιο για την αποθήκευση εκκρεμεί εδώ και αρκετά χρόνια. Εμείς βέβαια έχουμε προσπαθήσει να το τονίσουμε εδώ και μια 10ετία περίπου. Φαίνεται ότι τώρα τα επιχειρήματα αυτά έπιασαν τόπο και αρχίζει να δρομολογείται η έναρξη τέτοιων επενδύσεων και δη των εγκαταστάσεων.
Σε αυτό δεν πρέπει να ξεχνάμε και την αποθήκευση φυσικού αερίου το οποίο είναι καύσιμο και θα είναι για αρκετό καιρό μαζί μας ακόμα και το οποίο πρέπει τάχιστα να μπορέσει να αποθηκευτεί ούτως ώστε να εκμεταλλευόμαστε τις εποχές χαμηλών τιμών και να αποφεύγουμε τις τιμές των υψηλών τιμών.
Υπάρχει η δυνατότητα. Υπάρχει υποβρύχια αποθήκη φυσικού αερίου της Καβάλας. Είναι στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Πρέπει να οριστεί μια καταληκτική ημερομηνία που αυτό θα έχει συντελεστεί.
Ε. ΠΑΛΛΗΚΑΡΗΣ: Θα επιμείνω λίγο στο θέμα που θίξατε προηγουμένως. Λέει κάποιος, ωραία όλα αυτά μπορούν να γίνουν και να πέσει το κόστος, να έχουμε το πλεονέκτημα σαν χώρα. Το ερώτημα είναι πώς θα επιμεριστεί αυτό το όφελος στον καταναλωτή; Εδώ υπάρχει απάντηση;
Γ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ: Η απάντηση είναι νομίζω και ορατή και εύκολη. Προφανώς θα μετακινηθεί στον καταναλωτή. Και όταν μιλάμε για αρχή της πράσινης ανάπτυξης, είναι μια βιώσιμη ανάπτυξη. Όταν μιλάμε για βιώσιμη ανάπτυξη, εννοούμε βιώσιμη ευημερία για όλους. Δεν μιλάμε για επιλεκτικά ολίγους.
Στις βιώσιμες υποδομές, όπως και στις ενεργειακές υποδομές, όλες οι επιλογές είναι αναγκαίες. Τι πρέπει να γίνει κατά την άποψή μου; Να δοθεί προτεραιότητα από την πολιτεία στις τεχνολογίες και επενδύσεις αυτές που έχουν την υψηλότερη δυνατή εγχώρια προστιθέμενη αξία και πολλαπλασιαστική επίδραση στην οικονομία.
Νομίζω ότι όλοι οι παράγοντες του χώρου ξέρουν ποιες είναι αυτές οι επενδύσεις και ποιες είναι αυτές οι τεχνολογίες και σίγουρα μέσα σε αυτά είναι πράγματα τα οποία πάρα πολύ καλά μπορούν να έχουν μια σημαντική εγχώρια προστιθέμενη αξία. Μιλάω για τα υδροηλεκτρικά, μιλάω για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, μιλάω για την αντλιοταμίευση, κλπ.
Τι επιτυγχάνεται; Πέραν του ότι χαμηλώνουν σημαντικά οι τιμές του ηλεκτρισμού και η ενεργειακή ασφάλεια, δημιουργούνται και πάρα – πάρα πολλές καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Άρα τι έχουμε; Πρώτον, εφόσον μιλάμε για εγχώρια προστιθέμενη αξία αυξημένους φόρους και εισφορές και έσοδα για το δημόσιο. Μιλάμε για καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας ειδικευμένου προσωπικού που είτε υπάρχει στην Ελλάδα, ευτυχώς, είτε σε λίγο- που θα υπάρχει έλλειψη πραγματικά-, πιστεύω ότι θα αποτελέσει πόλο επιστροφής ανθρώπων οι οποίοι αναγκαστικά τα τελευταία δύσκολα χρόνια πήγαν στο εξωτερικό, αλλά θα επιστρέψουν τώρα γιατί θα είναι καλά αμειβόμενες θέσεις για ειδικευμένο προσωπικό.
Και ένα τελευταίο ότι για τον καταναλωτή σημαίνει χαμηλότερες τιμές ενέργειας. Άρα δεν βλέπω γιατί αυτή η ευκαιρία και η βιώσιμη ανάπτυξη δεν θα γίνει πραγματικά βιώσιμη ευημερία για όλους.
Ε. ΠΑΛΛΗΚΑΡΗΣ: Πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτηση, γιατί μιλάμε όλη αυτή την περίοδο πολύ για την πράσινη ενέργεια, για τα οφέλη της, αλλά θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς στην πορεία η υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος θα έχει ένα ευρύτερο όφελος και θα επιμεριστεί στην κοινωνία. Το κρατάω αυτό.
Και θέλω να κλείσω την κουβέντα μας με μια τελευταία ερώτηση. Ως επικεφαλής του Ομίλου που εκπροσωπείτε, θέλω να μου πείτε με δυο λόγια πώς τοποθετείστε στα χρόνια που έρχονται, στη νέα εποχή;
Γ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ: Εμείς συνεχίζουμε την πορεία που ξεκινήσαμε εδώ και μερικές 10ετίες όπου η πράσινη μετάβαση ήταν βασικός στόχος της επιχειρηματικής μας στόχευσης. Τώρα πλέον είναι στο επίκεντρο των σχεδιασμών σχεδόν όλου του πλανήτη και της χώρας μας και δικαίως και σωστά. Προγραμματίζουμε- πιστεύω ότι θα το πετύχουμε, είμαστε πολύ αισιόδοξοι και πολύ πεπεισμένοι-, ότι η συνολική συνεισφορά μας στην εθνική οικονομία τα ερχόμενα χρόνια την υπολογίζουμε να ανέλθει σε μια τάξη μεγέθους περί τα 5 δις στους τομείς στους οποίους όπως είπαμε είναι κυρίως τομείς των βιώσιμων υποδομών και της κυκλικής οικονομίας, με δημιουργία πολλών χιλιάδων θέσεων εργασίας, ποιοτικών και καλά αμειβόμενων.
Πιστεύουμε ότι στην Ελλάδα περάσαμε πολύ δύσκολες μέρες την προηγούμενη 10ετία, αλλά δεν μετανιώσαμε που η εταιρεία μας ακολούθησε την αρχή του επενδυτικού πατριωτισμού όπως την είχαμε ονομάσει και βλέπουμε σήμερα ότι αυτό και βοήθησε τη χώρα μας και αποδίδει για τα μελλοντικά μας σχέδια.
Συνεπώς λέω ότι τουλάχιστον στα δικά μας μάτια ατενίζουμε τη χώρα και το μέλλον της με μεγάλη αισιοδοξία και με μεγάλο ενδιαφέρον τις προσεχείς δραστηριότητες της εταιρείας μας.
Ε. ΠΑΛΛΗΚΑΡΗΣ: Κύριε Περιστέρη, ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συζήτηση. Ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας στο event και καλή επιτυχία και καλή συνέχεια στα σχέδιά σας.
Γ. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ: Και πάλι καλή επιτυχία στο συνέδριό σας και εύχομαι ό,τι καλύτερο και για το συνέδριο και για τη Θεσσαλονίκη. Ευχαριστώ.
THE EASTERN MEDITERRANEAN’S ENERGY LANDSCAPE: NEXT STEPS?
- Creating new partnerships – strengthening existing ones
- The region’s contribution to Europe’s energy sector
- Energy projects and partnerships in the region: the role of Alexandroupoli
Α. ROSS: Περνάμε στην επόμενη συνεδρία. Η Ανατολική Μεσόγειος έχει φυσικό αέριο για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της Ευρώπης; Υπάρχει αυτό το στοίχημα; Πώς το στοίχημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 55% μέχρι το 2050, πώς μπορεί αυτή η περιοχή να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση; Πώς θα συμβάλει η Βόρειος Ελλάδα;
Έχουμε αυτά τα ερωτήματα και έχουμε ομιλητές οι οποίοι θα προσπαθήσουν να τα απαντήσουν. Έχουμε δυο βασικούς ομιλητές και έχουμε και σχολιαστές από την επιχειρηματικότητα.
Έχουμε τον Francis Fannon που είναι πρώην Υφυπουργός Εσωτερικών Ενεργειακών Πόρων.
Ο κ. Κώστας Σκρέκας, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Και έχουμε βέβαια τον κ. Jerry Kalogiratos, CEO Capital Product Partners LP. Καλημέρα.
Έχουμε τον κ. Leonidas Bakouras, General Manager, EDA THESS.
Και ο κ. Marios Tsakas, CEO, Public Distribution Networks (DEDA).
Ας ξεκινήσουμε αμέσως με τον κ. Fannon. Παρακαλώ, μπορείτε να μας δώσετε τις σκέψεις σας για τις ενεργειακές προοπτικές της Ανατολικής Μεσογείου;
- F. FANNON: Χαίρομαι που επέστρεψα στην Ελλάδα. Όταν ήμουν στο Υπουργείο Εξωτερικών το χαρτοφυλάκιό μου ήταν παγκόσμιας εμβέλειας, ταξίδεψα σε όλον τον κόσμο, πολλές φορές πήγαινα και σε δύσκολες περιοχές, αλλά και σε περιοχές, που ήταν πολλά υποσχόμενες και παρουσίαζαν πολλές ευκαιρίες.
Με χαρά μου λοιπόν επιστρέφω στην Ελλάδα, καθώς είναι η χώρα που ίσως επισκέφτηκα πιο πολλές φορές από άλλες. Τις ατελείωτες ώρες εργασίας και με τον Πρέσβη μας εδώ, τον κύριοι Pyatt, νομίζω υπήρξε ένα θετικό αντίκτυπο σε όλη τη χώρα. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις αποδεικνύοντας το ρόλο της Ελλάδος ως Περιφερειακού ενεργειακού κόμβου και πώς η συνεργασία μπορεί να δημιουργήσει ένα θετικότερο φαινόμενο στο επίπεδο της οικονομίας και της ενεργειακής μετάβασης.
Ο κόσμος είναι μεγάλος. Υπάρχουν όμως κάποια κοινά στοιχεία σε όποιο κράτος έχω συναντήσει. Έχω μία προσδοκία, μια προοπτική για το μέλλον σε ό,τι αφορά στις Αμερικανικές επενδύσεις.
Αυτή είναι μία φιλοδοξία που δύσκολα υλοποιείται, διότι θέλει πολύ δουλειά. Είναι μία ελπίδα η οποία απαιτεί πολύ δουλειά για να γίνει αυτό πραγματικότητα. Απαιτείται διαφάνεια, κράτος δικαίου και βεβαίως κάποια στοιχεία που εμείς απαιτούμε για να επενδύσουμε.
Αν δούμε ότι βρισκόμαστε μετά μια δεκαετή κρίση, και βλέπουμε ότι η Ελλάδα έχει υλοποιήσει αυτή τη φιλοδοξία, όταν άλλοι απέτυχαν.
Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσουμε το ρόλο που παίζουν οι κυβερνήσεις όταν θέτουν τις προϋποθέσεις, να διαμορφώσουν μάλλον τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες. Η κυβέρνηση του κυρίου Μητσοτάκη, για παράδειγμα, προβαίνει σε κορυφαίες αλλαγές για να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις.
Η Ελλάδα πλέον δεν είναι απλώς ένα hub, ένας κόμβος. Έχει γίνει μία πύλη που συνδέει την Ανατολική Μεσόγειο και τους πόρους που έχουν εκεί, με την ευρύτερη περιοχή. Όλα αυτά δημιουργούν την ευκαιρία έστω και για πρώτη φορά για κάποιες χώρες να λειτουργήσουν ως μηχανισμός που θα συνδέουν τη Δύση με τον υπόλοιπο κόσμο αντί να είναι αλυσοδεμένοι με την Ανατολή.
Δημιουργούμε μία γέφυρα ευρείας οικονομικής συνεργασίας και με χαρά μου βλέπω τις προσπάθειες τις οποίες ξεκίνησαν με την προηγούμενη κυβέρνηση και συνεχίζονται τώρα για τα ανοίγματα, τα διπλωματικά ανοίγματα στο πλαίσιο της σχέσης 3+1, τις πολλαπλές διμερείς πρωτοβουλίες στην Ανατολική Μεσόγειο, το East Mediterranean Gas Forum. Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες.
Κάποιες φορές βεβαίως όλες οι συζητήσεις μεταξύ των κρατών θέτουν προκλήσεις. Όμως υπάρχει ένα κοινό όραμα, ένας κοινός στόχος.
Οι προκλήσεις, λοιπόν, είναι υπαρκτές. Να μιλήσουμε και σε επίπεδο μεταβάσεων. Η μία είναι η ενεργειακή μετάβαση. Νομίζω ότι ήδη υλοποιείται. Αναφέρθηκε πιο πριν.
Θεωρώ όμως ότι είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε το ρόλο που παίζει το φυσικό αέριο το οποίο επιτρέπει και αυτή την ενεργειακή μετάβαση να γίνει πράξη. Είναι μία εναλλακτική στο ρυπογόνο άνθρακα, προσφέρει σταθερότητα και ανθεκτικότητα στο σύστημα.
Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί αναφορικά με τις πράσινες επενδύσεις. Το έχω δει στη χώρα μου και σε όλο τον κόσμο. Για αυτό, λοιπόν, καλώ τη δική μου κυβέρνηση να προχωρήσει τις σκέψεις για οικονομική επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Είναι κάτι το οποίο έχει υπογραμμίσει και ο Πρέσβης Pyatt και πρέπει να γίνει σύντομα.
Επίσης, υπάρχει και μετάβαση προς μία ανοιχτή αγορά με διαφάνεια. Υπήρχαν και υπάρχουν εταιρείες, οι οποίες ήταν κρατικά ελεγχόμενες και ήταν οι πιο δυνατές. Η Ελλάδα αποδεικνύει αυτό ακριβώς, πως οι παλαιές κρατικές δυνατές εταιρείες δεν πρόκειται να αποχωρήσουν ήσυχα.
Βλέπουμε τις παρεμβάσεις κρατικά ελεγχόμενων φορέων που προσπαθούν να καθοδηγήσουν τις εξελίξεις. Εγώ προσωπικά έχω ταξιδέψει πολύ, έχω ταξιδέψει και στην Άγκυρα με αντίστοιχη προσέγγιση.
Με χαρά, λοιπόν, βλέπω ότι και εδώ η ελληνική κυβέρνηση καλεί για μια Ανατολική Μεσόγειο δίχως αποκλεισμούς και καλεί και την Τουρκία να γίνει μέλος του East Mediterranean Gas Forum.
Βλέπουμε την Κίνα να προσπαθεί να κυριαρχήσει σε όλο τον κόσμο. Η αλλαγή της ηγεσίας στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο δραματική και αν ήταν δεν μπορεί να μας προστατέψει από μία μάχη αξιών, όπως λέμε, και κρατών.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ρύπων και έχει δεσμευτεί να διατηρήσει αυτή τη θέση της και άρα να αυξήσει τις εκπομπές ρυπαντών ενώ παράλληλα παράγει πάρα πολλές νέες τεχνολογίες.
Και αυτό είναι οξύμωρο. Είχα μιλήσει με Κινέζους αξιωματούχους και είχαμε σημειώσει την αυξημένη τους δέσμευση για να προωθήσουν τα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος.
Το πράγμα όμως δεν πήγε καλά. Οπότε λοιπόν τι κάνουμε από εδώ και στο εξής; Η Ελλάδα θα παίξει κρίσιμο ρόλο ούσα μια πρωταγωνίστρια στον τομέα αυτό της Ανατολικής Μεσογείου σε αυτή την προσπάθεια που εξελίσσεται με τον ιδιωτικό τομέα να έχει την προτεραιότητα θα λέγαμε.
Αποτελεί ένα παράδειγμα θα λέγαμε η χώρα αυτή και είναι χαρά μου που είμαι εδώ.
Κ. ΣΚΡΕΚΑΣ: Θα ήθελα να καλωσορίσω αρχικά τον Francis στην όμορφη χώρα μας, ελπίζω η διαμονή σας να είναι εξαιρετική. Είχαμε μια συζήτηση μαζί του για την ευρύτερη περιοχή στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.
Νομίζω ότι και φέτος η συνάντηση, η οργάνωση αυτή από τον Economist γίνεται σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή για τη χώρα. Δυο είναι νομίζω τα θέματα τα οποία κυριαρχούν στην επικαιρότητα.
Το πρώτο έχει να κάνει με τις πυρκαγιές και το δεύτερο έχει να κάνει με τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. Και τα δύο έχουν να κάνουν με την ενέργεια και με την πράσινη μετάβαση.
Γιατί το λέω αυτό; Γιατί οι πυρκαγιές ήταν αποτέλεσμα μιας μακράς διάρκειας αύξησης της θερμοκρασίας. Είχαμε καύσωνα που κράτησε πολλές ημέρες, με τη θερμοκρασία να σπάει το ρεκόρ των 47 βαθμών Κελσίου στην Ελλάδα.
Και αυτό βέβαια δημιούργησε τις ξηροθερμικές συνθήκες με αποτέλεσμα να δημιουγηθούν τα προβλήματα που απείλησαν τα δασικά μας οικοσυστήματα. Το δεύτερο έχει να κάνει επίσης με τα αίτια που προκαλούν αυτές τις ξηροθερμικές συνθήκες, αυτές τις μεγάλες περιόδους με πολύ αυξημένες θερμοκρασίες το καλοκαίρι. Αντίστοιχα μεγάλες περιόδους με ξηρασία αλλά και πολύ έκτακτα καιρικά φαινόμενα τον χειμώνα.
Αντιμετωπίσαμε την προηγούμενη χρονιά τον μεσογειακό κυκλώνα Ιανό αλλά και άλλα έκτακτα φαινόμενα τα οποία δυστυχώς απειλούν την καθημερινότητα μας, την ελληνική οικονομία.
Στα αίτια τα οποία προκαλούν την κλιματική αλλαγή η ενέργεια παίζει ένα σημαντικό ρόλο. Καθ’ όσον γνωρίζετε, ενοχοποιείται η ηλεκτρική ενέργεια, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα και ιδιαίτερα από τον άνθρακα και τον λιγνίτη, ενοχοποιείται για το 1/3 σχεδόν των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Άρα εδώ έρχεται η πολιτική της Ελλάδος, της κυβέρνησης μας αλλά και η πολιτική της Ευρώπης, η οποία έχει αποφασίσει ένα πολύ φιλόδοξο στόχο, το 2050 να είναι η πρώτη κλιματική ουδέτερη ήπειρος.
Να μειώσουμε το 2030 κατά 55% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το 1990 και το 2050 να έχουμε μηδενικό ισοζύγιο. Ουσιαστικά να έχουμε μηδενικές εκπομπές, να το πω απλά, διοξειδίου του άνθρακα.
Και χαίρομαι πάρα πολύ γιατί είναι πάρα πολύ σημαντικό σε αυτή την προσπάθεια ότι και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η νέα διοίκηση του Προέδρου Μπάιντεν, έχει βάλει την Αμερική στην ηγεσία αυτής της παγκόσμιας προσπάθειας, γιατί όλοι πια αναγνωρίζουμε ότι η κλιματική αλλαγή, η κλιματική κρίση είναι εδώ και μας απειλεί.
Απειλεί την δική μας γενιά, απειλεί και τις επόμενες γενιές ακόμα περισσότερο και δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να λυθεί αν μόνο η Ευρώπη ή μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κάνουν κάτι.
Πρέπει όλοι να συμμετέχουμε σε αυτή την προσπάθεια, αν θέλουμε τελικά αυτό να έχει αποτέλεσμα στον πλανήτη.
Εμείς εδώ, στην χώρα μας, ο ίδιος ο κύριος Μητσοτάκης, έχει δώσει την κατεύθυνση να έχουμε ένα πολύ φιλόδοξο στρατηγικό σχέδιο ενεργειακής μετάβασης.
Τον Σεπτέμβριο του 2019 στην Νέα Υόρκη, στην σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα, ανακοίνωσε την πρόθεση η Ελλάδα να απανθρακοποιήσει το ενεργειακό της μείγμα πολύ γρηγορότερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Αποφασίσαμε να αποσύρουμε όλες τις λιγνιτικές μονάδες μέχρι το 2028. Συγκεκριμένα, μέχρι το 2025 θα έχουν κλείσει όλες οι λιγνιτικές μονάδες.
Και βέβαια, κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο σε ό,τι αφορά τις υποδομές και σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο για να μπορέσουμε να αυξήσουμε την διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μας μείγμα.
Προωθούμε και χρηματοδοτικά εργαλεία αλλά και θεσμικές μεταρρυθμίσεις για την δημιουργία υποδομών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας μέσα από μπαταρίες και αντλητικά συστήματα.
Προωθούμε το υδρογόνο, τη χρήση του βιομεθανίου και βέβαια επεκτείνουμε το δίκτυο του φυσικού μας αερίου, το οποίο είναι το καύσιμο της μετάβασης.
Αυξάνουμε και βελτιώνουμε και δημιουργούμε νέες διασυνδέσεις με τις όμορες χώρες, έτσι ώστε και να διαφοροποιήσουμε τις πηγές εφοδιασμού, αλλά και να αφήσουμε διακίνηση της ενέργειας και με αυτόν τον τρόπο να πετύχουμε χαμηλότερες ανταγωνιστικότερες τιμές.
Φυσικά στηρίζουμε και θέλουμε να ευχαριστήσουμε βέβαια και τον Πρέσβη, τον κύριο Pyatt για τη συνεισφορά του. Στηρίζουμε την ολοκλήρωση του FSRY στην Αλεξανδρούπολη, που θα δώσει τη δυνατότητα στην Ελλάδα, στη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού στο φυσικό αέριο.
Μερικά χρόνια πριν- το 2017 αν θυμάμαι καλά-, δεν είχαμε καμία εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Την προηγούμενη χρονιά, το 40% των εισαγωγών του LNG ήταν από την Αμερική και το 16 % – 17% των εισαγωγών ήταν από τον ΤΑΠ. Ένα έργο το οποίο αποφασίστηκε και υλοποιήθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα την τελευταία εξαετία επί της ουσίας.
Άρα, πραγματικά η Ελλάδα είναι εδώ. Βρίσκεται θα έλεγα μαζί με την Ευρώπη και με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στην ηγεσία αυτής της προσπάθειας για την ενεργειακή μετάβαση και βέβαια εδώ έχουμε να συζητήσουμε και για το άλλο θέμα, το οποίο δεν το ξέχασα και έχει να κάνει με τις τιμές στην ενέργεια.
Βλέπουμε ότι έχουμε αυξημένες τιμές ενέργειας. Η κυβέρνησή μας και ο Πρωθυπουργός αύριο στην ομιλία του θα εξηγήσει το πώς έχουμε σχεδιάσει ένα ολιστικό πρόγραμμα για να στηρίξουμε αυτούς που χρειάζεται να στηριχθούν σε όλη αυτή τη διάρκεια της ενεργειακής μετάβασης.
Γιατί αυτή η ενεργειακή μετάβαση έχει κάποιο τίμημα και θα υπάρξουν συμπολίτες μας που θα πρέπει να υποστηριχθούν για να μπορέσουν να το αντιμετωπίσουν.
Εμείς λοιπόν έχουμε προνοήσει ως χώρα και ως κυβέρνηση. Αύριο θα εξειδικευτούν τα μέτρα και έτσι θα πετύχουμε ενεργειακή μετάβαση χωρίς να μείνει κανένας πίσω.
Α. ROSS: Ευχαριστώ πάρα πολύ. Ακούσαμε λοιπόν κάποιες εντυπώσεις από πάνω προς τα κάτω. Δηλαδή πώς η ηγεσία των χωρών βλέπει την ενεργειακή μετάβαση.
Για να δούμε τώρα τους εκπροσώπους των εταιρειών γιατί όλοι θέλουν να κάνουν το καλό στη χώρα τους, ή για το κλίμα στον πλανήτη, αλλά υπάρχουν και άλλες δυνάμεις που παρεισφρύουν.
Θα ήθελα πρώτα να ζητήσω τη γνώμη του κ. Καλογιράτου σε όλα αυτά που ακούσατε τι έχετε να πείτε; Πού βρίσκεται η βιομηχανία σας αυτή τη στιγμή;
Γ. ΚΑΛΟΓΙΡΑΤΟΣ: Καλημέρα και από εμένα. Είναι μεγάλη μου χαρά που βρίσκομαι εδώ σε μια πολύ σημαντική συζήτηση για το ενεργειακό τοπίο στην Ανατολική Μεσόγειο και το ρόλο της Ελλάδος και ιδιαιτέρως της Βορείου Ελλάδος σε αυτό.
Θα ήθελα να αναδείξω το κομμάτι των θαλασσίων μεταφορών και το στρατηγικό ρόλο που παίζει προκειμένου να επιτύχουμε τους στόχους που θέτουμε στην ενεργειακή μας πολιτική. Θα έλεγε κανείς ότι οι στόχοι αυτοί είναι σίγουρα η απρόσκοπτη και ασφαλής πρόσβαση στην ενέργεια. Το ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας, αλλά σίγουρα και αυτό πρέπει να γίνει και με την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της κατανάλωσης, δεδομένου ότι η συμφωνία των Παρισίων, αλλά και οι πρόσφατοι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 και για το 2050, σημαίνει ότι πρέπει να λαμβάνουμε πολύ σοβαρά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στις αποφάσεις μας.
Σε αυτά τα πλαίσια πιστεύουμε ότι το φυσικό αέριο θα παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο ως μεταβατικό καύσιμο, ως μεταβατική πηγή ενέργειας και σίγουρα είναι κάτι το οποίο θα παίξει και πολύ σημαντικό ρόλο στην Ελλάδα, όπως έχει παίξει και την τελευταία 10ετία.
Οι αγωγοί, όπως έχουμε δει και από την περίπτωση της Ουκρανίας, είναι σίγουρα ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος όσον αφορά το κόστος μεταφοράς για τη διαφοροποίηση των εισαγωγών μας, αλλά σίγουρα ένας άνθρωπος έχει το χέρι στη στρόφιγγα και στην τιμολόγηση.
Εδώ έρχεται και η θαλάσσια μεταφορά, όπου φέρνει τη διαφοροποίηση. Το είδαμε αυτό και στην περίπτωση της Λιθουανίας, όπως ανέπτυξε και ο κ. Υπουργός πριν από λίγο, το γεγονός ότι έχουμε το terminal της Ρεβυθούσας, σημαίνει ότι κατά καιρούς όπως το 2020 είχαμε αυξημένες εισαγωγές όταν από την Αμερική π.χ. δεδομένου ότι το σχιστολιθικό φυσικό αέριο παραμένει πολύ ανταγωνιστικό, είχαμε αυξημένες εισαγωγές.
Η ασφάλεια και η διαφοροποίηση που μας φέρνει αυτός ο πλωτός αγωγός που δεν είναι τίποτε άλλο από τα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου αερίου LNG, είναι πολύ σημαντική, διότι τα πλοία αυτά δεν έχουν ορισμένη κατεύθυνση, άρα μας συνδέουν με το πιο ανταγωνιστικό προμηθευτή.
Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά πια όσον αφορά το κόστος μεταφοράς. Η τελευταία γενιά πλοίων LNG σαν κι αυτά που έχουμε επενδύσει εμείς στην Capital Product Partners έχουν πολύ χαμηλό κόστος μεταφοράς δεδομένου ότι η ατμοπίεση του φορτίου είναι ελάχιστη και όση υπάρχει χρησιμοποιείται στην πρόωση. Αλλά και το πολύ σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει ένας παίκτης που να ελέγχει τον παγκόσμιο στόλο.
Αντιθέτως η ελληνική ναυτιλία, μια πολύ ελληνική και παραδοσιακή βιομηχανία, ελέγχει πια το 20% του παγκόσμιου στόλου. Ξεπέρασε τους Ιάπωνες που ήταν παραδοσιακά οι κυρίαρχοι στο χώρο, έχοντας επενδύσει πάνω από 30 δισεκατομμύρια τα τελευταία χρόνια- τα μισά από αυτά πραγματικά μόνο στα 5 χρόνια. Εμείς πραγματοποιούμε ένα επενδυτικό σχέδιο 600 εκατομμυρίων αγοράζοντας 3 πλοία τελευταίου τύπου LNG με ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Θέλουμε να τα διπλασιάσουμε μέχρι το τέλος του χρόνου.
Συνεπώς, νομίζω ότι η συμβολή της ελληνικής ναυτιλίας, της παγκόσμιας ναυτιλίας στην ασφάλεια και στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας είναι πάρα πολύ σημαντική. Επιπλέον με ένα hub σαν αυτό της Αλεξανδρούπολης, με την εγκατάσταση ενός FSRU και τη διασύνδεση με τους διεθνείς αγωγούς και το τοπικό δίκτυο και πιθανή αποθήκευση- που σχεδόν διπλασιάζουμε αν θέλετε την ικανότητά μας να εισάγουμε LNG-, όχι μόνο θα πρέπει να περιμένουμε ότι θα πέσει το μέσο κόστος του κόστους ενέργειας του φυσικού αερίου, αλλά επίσης είναι και ένα πολύ σημαντικό διαπραγματευτικό όπλο, όταν βρισκόμαστε στο τραπέζι με άλλους προμηθευτές.
Τέλος, να πω ότι αυτό μπορεί να λειτουργήσει και ανάποδα. Αν εκμεταλλευτούμε εδώ στην Ανατολική Μεσόγειο τα μεγάλα κοιτάσματα που υπάρχουν, οι θαλάσσιες μεταφορές μπορεί να μας συνδέσουν με τον αγοραστή που είναι διατεθειμένος να πληρώσει τη μεγαλύτερη τιμή για το φυσικό αέριο που θα παράγουμε.
Οσον αφορά την πράσινη ανάπτυξη, να προσθέσω δυο πράγματα. Πρώτον, η υποδομή αυτή των terminals, αλλά και των θαλασσίων μεταφορών μπορεί να είναι χρήσιμη και στο μέλλον, δεδομένου ότι μπορεί με μετασκευές και μετατροπές να φιλοξενήσει και το πράσινο υδρογόνο, αλλά και αυτό που ανέδειξε και ο κ. Περιστέρης νωρίτερα, αυτό που δεν είναι τίποτε άλλο από τα θαλάσσια αιολικά και φωτοβολταϊκά είναι know how το οποίο έχουμε εδώ στην δική μας βιομηχανία, τη ναυτιλία, και το οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στο μέλλον και να παίξει και πέρα δηλαδή από το φυσικό αέριο, η ελληνική ναυτιλία να παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Σας ευχαριστώ.
Α. ROSS: Υπέροχα. Ευχαριστούμε πάρα πολύ.
Να περάσω τώρα στον κ. Λεωνίδα Μπακούρα. Τις δικές σας σκέψεις να ακούσουμε.
Λ. ΜΠΑΚΟΥΡΑΣ: Ευχαριστώ πολύ. Καλημέρα. Καλώς ήρθατε στη Θεσσαλονίκη. Είμαι ο Γενικός Διευθυντής της EDA THESS, της εταιρείας διανομής φυσικού αερίου.
Η EDA THESS αναπτύσσει και διαχειρίζεται τα δίκτυα διανομής στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα σε ένα μεγάλο μέρος στη Θεσσαλονίκη και στη Θεσσαλία, όπως ορίζεται από τις άδειες.
Η EDA THESS τροφοδοτώντας περισσότερο από το 70% των εγκατεστημένων μετρητών φυσικού αερίου πανελλαδικά, ηγείται του κλάδου διανομής και οδηγεί την αγορά του φυσικού αερίου. Επεκτείνει το δίκτυό της με επενδύσεις σε υποδομές υψηλών προδιαγραφών με σεβασμό στη νομοθεσία, στις άδειες, το ρυθμιστικό πλαίσιο και τους τεχνικούς κανονισμούς.
Παρά τις δυσκολίες από την οικονομική κρίση και την πανδημία, η εταιρεία κατέγραψε αλματώδεις ρυθμούς ανάπτυξης και πέτυχε υψηλή διείσδυση με την επέκταση του δικτύου, ικανοποιώντας την αυξημένη ζήτηση των καταναλωτών.
Στο πλαίσιο αυτό η εταιρεία συνέβαλε στη διεύρυνση του ενεργειακού χάρτη της χώρας, πέτυχε την άρση του ενεργειακού αποκλεισμού με την τροφοδότηση απομακρυσμένων περιοχών από το δίκτυο και επένδυσε σε πρωτοπόρες τεχνολογίες και βιώσιμη ανάπτυξη.
Υλοποιούμε διαχρονικά επενδύσεις με γνώμονα την ισόρροπη ανάπτυξη της οικονομικής μας δραστηριότητας, με περιβαλλοντική μέριμνα και κοινωνική συνοχή.
Η EDA THESS σήμερα διαθέτει ένα σύγχρονο και βιώσιμο δίκτυο που ξεπερνάει τα 2.600 χιλιόμετρα. Εξυπηρετούμε πάνω από 381.000 μετρητές. Έχουμε πετύχει 64% διείσδυση στον πληθυσμό στη Θεσσαλονίκη και στη Θεσσαλία και διανέμουμε περίπου 450 εκατομμύρια κυβικά ετησίως.
Παράλληλα δραστηριοποιούνται και οι 17 χρήστες διανομής στις περιοχές μας. Οι επενδύσεις για την ανάπτυξη του δικτύου της εταιρείας υλοποιούνται μόνο με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια αποτελεσματικότητας.
Η οικονομική αποτελεσματικότητα ενός έργου εξαρτάται από την προβλεπόμενη ζήτηση φυσικού αερίου, η οποία υπολογίζεται σε συνάρτηση με το κόστος κατασκευής του έργου. Η βιωσιμότητα των δικτύων διανομής της EDA THESS αποτυπώνεται και στους υψηλούς δείκτες αποδοτικότητας, αφού σήμερα σε κάθε χιλιόμετρο διανέμουμε 192.000 κυβικά φυσικού αερίου και στο δίκτυό μας ανά 6,23 μέτρα έχουμε έναν ενεργοποιημένο καταναλωτή.
Αυτό σημαίνει βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση του δικτύου. Επισημαίνεται ότι η εταιρεία από την αυξανόμενη διείσδυση και τη διευρυμένη χρήση του φυσικού αερίου συμβάλλει στην άμεση απολιγνιτοποίηση του τελικού ενεργειακού μείγματος.
Τα θετικά αποτελέσματα που παρουσιάζει η εταιρεία είναι απόρροια της στοχευμένης αναπτυξιακής στρατηγικής και του προγραμματισμού για την υλοποίηση των επενδύσεων.
Με την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής διατηρούμε τα χαμηλότερα τιμολόγια διανομής στην επικράτεια, τα οποία ευνοούν όλο τον ενεργειακό κλάδο και ιδιαίτερα τις ενεργοβόρες βιομηχανίες. Συμβάλλουμε στη συγκράτηση του ενεργειακού κόστους, ένα σημαντικό θέμα στις μέρες μας.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι κλειδί για την υλοποίηση και απόδοση των επενδύσεων αποτελούν οι άνθρωποί μας που διακρίνονται από υψηλή τεχνογνωσία και αναπτύσσονται σε ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον.
Είμαστε βέβαιοι ότι με προσήλωση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας και άλλες επιχειρήσεις μπορούν να αναπτυχθούν στρατηγικά ούτως ώστε να καταστήσουν τη χώρα πόλο έλξης ισχυρών επενδυτικών κεφαλαίων.
Εφαρμόζουμε κορυφαίες πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης με διαφάνεια και υπευθυνότητα σε όλους τους τομείς της δραστηριότητας. Η θέση της εταιρείας στον ενεργειακό κλάδο της χώρας αναγνωρίζεται διεθνώς ως μέλος του ισχυρού ευρωπαϊκού φορέα διαχειριστών για τη βιωσιμότητα DG4S. Μαζί με τους σημαντικότερους ενεργειακούς ομίλους της Ευρώπης προωθούμε από κοινού πολιτικές προς όφελος των Ευρωπαίων καταναλωτών, της οικονομίας και του περιβάλλοντος.
Στην περιοχή μας η κατασκευή σημαντικών έργων φυσικού αερίου και υποδομών στρατηγικής σημασίας, όπως διακρατικοί διασυνδετήριοι αγωγοί, έργα αποθήκευσης φυσικού αερίου, πλωτές μονάδες LNG, βρίσκονται σε εξέλιξη με σκοπό τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού.
Σε αυτό το πλαίσιο η Βόρεια Ελλάδα και λόγω της γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέσης, μετατρέπεται σε ένα δυνατό πυρήνα ενεργειακών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή, ενώ η πόλη μας, η Θεσσαλονίκη, αναδεικνύεται σε πρωτεύουσα του φυσικού αερίου.
Την ίδια στιγμή, οι επενδύσεις σε σύγχρονες υποδομές ενισχύουν τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο την ενεργειακή ασφάλεια. Πλέον όμως η χώρα μας έχει δυναμική μέσα από τα μεγάλα έργα αγωγών και υποδομών φυσικού αερίου να αποτελέσει πόλο έλξης για νέες στρατηγικές επενδύσεις.
Κατά τη γνώμη μου στη χώρα μας υπάρχουν τα απαραίτητα συστατικά για να το πετύχουμε αυτό. Οικονομική, κοινωνική, πολιτική σταθερότητα. Στέρεο νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο. Έτσι δημιουργείται ασφάλεια δικαίου και εμπνέει την εμπιστοσύνη στους επενδυτές.
Κίνητρα και απόδοση των επενδύσεων. Πρωτοβουλίες σε νομικό και φορολογικό επίπεδο. Ο νέος νόμος για στρατηγικές επενδύσεις, ο νέος αναπτυξιακός νόμος. Η μείωση των εισφορών. Η επικείμενη μείωση των εισφορών για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Η ήδη μειωμένη φορολογία που έχουμε από πέρσι στα κέρδη και στα μερίσματα και προβλέψεις για περαιτέρω φορολογικές μειώσεις.
Έχουμε κεφάλαια και ευέλικτες δυνατότητες χρηματοδότησης. Ήδη η χώρα μας μπορεί να χρηματοδοτείται με χαμηλό κόστος και τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων να χρηματοδοτούνται με ευνοϊκότερους τρόπους και όρους.
Οργανωτικός εκσυγχρονισμός με περιορισμό της γραφειοκρατίας. Καινοτόμες λύσεις και ψηφιοποιημένες διεργασίες. Από όλα αυτά στις επιχειρήσεις δεν πρέπει να λείπει το όραμα και η τόλμη. Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις στην ενέργεια και ειδικά στον τομέα του φυσικού αερίου η χώρα μας βρίσκεται μπροστά σε μια τριπλή πρόκληση, καθώς ανοίγονται μεγάλες προοπτικές. Με την εξέλιξη της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ Υποδομών και την έλευση ενός εκ των τριών μεγαλυτέρων εταιρειών διανομής της Ευρώπης.
Η αξιοποίηση του τεράστιου δυναμικού ανάπτυξης των δικτύων, ιδιαίτερα στις περιοχές εκτός Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας, που δεν έχει επιτευχθεί σημαντική διείσδυση του φυσικού αερίου. Η ενεργός συμμετοχή των δικτύων διανομής στην απανθρακοποίηση του ενεργειακού μείγματος με αξιοποίηση των ανανεώσιμων αερίων και έγχυση στα δίκτυα διανομής.
Η υλοποίηση επενδύσεων στην ψηφιοποίηση των δικτύων διανομής. Πώς θα γίνει αυτό; Με έξυπνα δίκτυα, έξυπνους μετρητές που θα μεταδίδουν δεδομένα για την αποτελεσματική διαχείριση των δικτύων. Η EDA THESS ήδη επενδύει στην καθολική ψηφιοποίηση των διεργασιών και των δικτύων. Αισιόδοξο είναι το μήνυμα για τη χώρα μας, η οποία εξελίσσεται σε πρωτοπόρο των επενδύσεων στην πράσινη ενέργεια με 14 δις έως το 2030 σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε και εμείς να επενδύουμε το μεγάλο πρόγραμμα της EDA THESS- 156 εκατομμύρια ευρώ- για να συνεχίσουμε να δημιουργούμε αξία, θέσεις εργασίας. Θα ήθελα να τονίσω ότι για κάθε ευρώ που επενδύεται στα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου δημιουργείται πολλαπλασιαστικά ένα όφελος 4 ευρώ σε όρους ανάπτυξης του ΑΕΠ.
Η εταιρεία μας θα ενισχύσει το επιτελικό έργο στον κλάδο της ενέργειας, αξιοποιώντας τα κίνητρα που δίνει η πολιτεία προς την κατεύθυνση της ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας και σε πλήρη εναρμόνιση με τους στόχους για την πράσινη ενέργεια.
Ο μελλοντικός ορίζοντας της αγοράς φυσικού αερίου και η στρατηγική σημασία των υποδομών ενέργειας αφήνουν σημαντικά περιθώρια για την εξέλιξη του κλάδου που θα οδηγήσουν στην ολοκλήρωση μιας δίκαιης ενεργειακής μετάβασης. Ευχαριστώ πάρα πολύ.
Α. ROSS: Ευχαριστώ πολύ.
Να περάσω τώρα στον κ. Τσάκα. Τον Διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΔΑ.
Μ. ΤΣΑΚΑΣ: Είναι μεγάλη μου χαρά και τιμή που παρευρίσκομαι σήμερα μαζί σας, συμμετέχοντας στο διάλογο για τις εξελίξεις στον ελληνικό ενεργειακό τομέα.
Η εταιρεία μας, η ΔΕΔΑ, ανέλαβε το πολύ ενδιαφέρον έργο αλλά και κάποιες φορές λίγο μοναχικό δρόμο να φέρει το φυσικό αέριο σε κάθε γωνία της Ελλάδας από την Ορεστιάδα και την Αλεξανδρούπολη στην Κεντρική Μακεδονία, στις μεγάλες πόλεις εκτός Θεσσαλονίκης, έως τη Φλώρινα, στην Ήπειρο, στην Κεντρική Ελλάδα μέχρι την Πάτρα και το Πύργο, συμβάλλοντας στην εξάλειψη της ενεργειακής απομόνωσης που υπήρχε σε πολλές περιοχές της λοιπής Ελλάδας, όπως πολλές φορές χρησιμοποιούμε.
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω την παρέμβασή μου λέγοντας ότι αυτές οι μέρες που διανύουμε αποτελούν ένα χρονικό ορόσημο για την Εταιρεία μας, γιατί πριν ένα χρόνο ακριβώς δημοπρατήσαμε το πρώτο μεγάλο έργο που έφερε το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Μέσα σε αυτό το χρόνο η εταιρεία μας έχει δημοπρατήσει και συμβασιοποιήσει έργα άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ και μέσα στους επόμενους μήνες ολοκληρώνουμε τη δημοπράτηση και συμβασιοποίηση του συνόλου του πλάνου μας για την περίοδο ’21 – ’25 που αφορά ένα project 300 εκατομμυρίων ευρώ που μαζί με τις έμμεσες επενδύσεις που συνδέονται με αυτό το έργο στον ιδιωτικό τομέα, προσεγγίζει περίπου το ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο project επέκτασης αγωγών φυσικού αερίου που υλοποιείται αυτή την περίοδο στην Ελλάδα και περιλαμβάνει την υλοποίηση περίπου 2.000 χιλιομέτρων αγωγών φυσικού αερίου, αρχικά για τουλάχιστον 70.000 νέες συνδέσεις καταναλωτών όλων των κατηγοριών, οικιακών, εμπορικών και βιομηχανικών, οι οποίες αναμένεται την επόμενη 10ετία να ξεπεράσουν τις 170.000 συνδέσεις.
Σε αυτή μας την προσπάθεια η Βόρεια Ελλάδα αποτελεί ένα πολύ κομβικό σημείο και έχει σημαίνοντα ρόλο στο έργο μας. Μπορεί η εταιρεία μας να εδρεύει στην Αθήνα, αλλά η καρδιά και η ψυχή της χτυπά στη Μακεδονία και τη Θράκη. Υλοποιείται σε αυτές τις περιοχές περίπου το 70% του επενδυτικού μας πλάνου, οπότε νιώθουμε και εμείς σαν να χτυπάει η καρδιά της εταιρείας μας σε αυτή την περιοχή.
Σε αυτή την περιοχή από τη Θράκη, από την πόλη της Ξάνθης πριν από δυο μήνες περίπου ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Υπουργός κ. Σκρέκας σήμαναν την εκκίνηση αυτού του μεγάλου έργου ανάπτυξης αγωγών σε όλη την Ελλάδα.
Στη Βόρεια Ελλάδα εκτός τα υπόλοιπα έργα που έχουμε εξαγγείλει σκοπεύουμε με τη συμπαράσταση του Υπουργού και του Πρωθυπουργού να υλοποιήσουμε άλλο ένα έργο κομβικής σημασίας όπως είναι ο κάθετος άξονας που θα συνδέει την Αλεξανδρούπολη με την Ορεστιάδα και θα ενσωματώνει όλες τις περιοχές στις μικρότερες πόλεις κατά μήκος των συνόρων της χώρας, έτσι όπως η κυβέρνηση τα τελευταία δυο χρόνια κατάφερε πολύ πετυχημένα να θωρακίσει φυσικά την περιοχή του Έβρου, έτσι σκοπεύουμε και εμείς για τους ακρίτες μας να συμβάλουμε στην ενεργειακή θωράκιση αυτών των περιοχών.
Από την Περιφέρεια της Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης θα ξεκινήσουν επίσης τα πρώτα πράσινα δίκτυα της ΔΕΔΑ. Σκοπεύουμε να αποτελέσουμε τον πρώτο διαχειριστή φυσικού αερίου στην Ελλάδα που θα προχωρήσει στην αναβάθμιση των δικτύων του, ώστε να μπορούν μέσα από αυτά να ρέει μείγμα αερίων και βιομεθανίου και υδρογόνου μαζί φυσικά με το φυσικό αέριο, συμβάλλοντας και εμείς στους στόχους της κυβέρνησης για την οικονομία των μηδενικών ρύπων.
Στο πλαίσιο αυτό ετοιμάζουμε τρία σημαντικά για μας πιλοτικά προγράμματα. Τα δυο αφορούν projects στο βιομεθάνιο και το ένα στο υδρογόνο. Στο βιομεθάνιο ετοιμάζουμε τη μετατροπή δυο μεγάλων μονάδων παραγωγής βιοαερίου σε παραγωγή βιομεθανίου, το οποίο εν συνεχεία θα εγχύεται κατευθείαν στα δίκτυά μας, συμβάλλοντας έτσι στο πρασίνισμα των δικτύων και αντίστοιχα ετοιμάζουμε μια ολιστική προσέγγιση για την αρχικά τροφοδότηση μιας μικρής περιοχής με υδρογόνο, το οποίο θα είναι ολιστικό και θα συνδέει από την παραγωγή του υδρογόνου μέχρι την κατανάλωση στις κατοικίες.
Η τεράστια αυτή επένδυση που υλοποιεί η εταιρεία μας σε υποδομές φυσικού αερίου έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για όλο το σύνολο της ελληνικής οικονομίας και ιδιαίτερα της ελληνικής περιφέρειας που μαστίζεται από τα γνωστά προβλήματα που ξέρουμε όλοι. Συμβάλλει επίσης, όπως είπαμε, και στον κεντρικό στόχο που αποτελεί τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος, αλλά και στις ιδιαίτερες εποχές που ζούμε είναι πολύ σημαντικό γιατί μέσω του έργου μας δημιουργούνται χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας σε όλη την Ελλάδα, σε δύσκολες περιοχές, όπως είναι η Δυτική Ελλάδα, η Θράκη, η Ήπειρος που μαστίζονται από ανεργία. Και τέλος βάζουμε και εμείς ένα μικρό λιθαράκι στη μετάβαση της χώρας στη νέα πράσινη εποχή.
Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Υπουργό μας τον κ. Σκρέκα που από την πρώτη μέρα αποτέλεσε σημαντικό συνοδοιπόρο μας σε αυτό το δύσκολο έργο και φυσικά όλους αυτούς που μας στήριξαν στις – όπως είπα – κάποιες περιόδους δύσκολες και μοναχικές και πίστεψαν στο έργο μας και σήμερα είμαστε εδώ για να εξαγγέλλουμε και να υλοποιούμε πολύ σημαντικά έργα επ’ ωφελεία της χώρας μας. Σας ευχαριστώ.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε πάρα πολύ.
Νομίζω κ. Υπουργέ ότι ακούτε πολλά ευχαριστώ καθημερινά από τις τοπικές επιχειρήσεις. Επιστρέφω σε εσάς. Αναφέρατε πόσο σημαντική είναι αυτή η χρονιά για το κλίμα στην Ελλάδα. Είχαμε πολλές πυρκαγιές, δύσκολο να τις ελέγξει κανείς. Φυσικά κάθε χώρα έχει την ευθύνη να διαχειριστεί την κρίση στα σύνορά της, αλλά αυτό δεν είναι ένα ελληνικό πρόβλημα αμιγώς ή της Μεσογείου. Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα.
Πώς συνεργάζεστε με τους γείτονές σας για να έχετε μια συναφή ανταπόκριση σε αυτά τα προβλήματα;
Κ. ΣΚΡΕΚΑΣ: Όπως είπατε είναι ένα κοινό πρόβλημα. Μοιραζόμαστε την ίδια θάλασσα, τον ίδιο εναέριο χώρο, οπότε όλοι συνδράμουμε ο ένας στον άλλον. Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθήσαμε και προωθήσαμε τη συνεργασία μεταξύ των γειτονικών χωρών. Έχουμε αυτό το σημαντικό project, τη συνεργασία με όλες τις βαλκανικές χώρες.
Προσπαθούμε να διαφοροποιήσουμε τις διαδρομές παροχής ενέργειας και χρειάζεται μια τέτοια συνεργασία γιατί μέσω του ανταγωνισμού θα μειώσουμε τις τιμές και θα μετατρέψουμε την Ελλάδα σε ενεργειακό χώρο εξαγωγής ενέργειας.
Είναι πολύ σημαντικό επίσης να αναφερθούν και τα άλλα πράγματα που συζητάμε με τους γείτονές μας. Όχι μόνο τους άμεσα γείτονες, αλλά και αυτούς που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Συζητάμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε μια ηλεκτρική διασύνδεση από την Αίγυπτο στην Ελλάδα, που θα μεταφέρει η πράσινη ενέργεια γιατί εκεί έχουν μεγάλες περιοχές ερήμου που μπορούν να έχουν φωτοβολταϊκά πάρκα και να δημιουργήσουν και να παράγουν ενέργεια σε ανταγωνιστικές τιμές και να τη μεταφέρουν από την Ελλάδα στη Νότιο Ευρώπη.
Έχουμε και μια άλλη φιλόδοξη προσπάθεια, την ευρασιακή διασύνδεση, που είναι ένα παρόμοιο project γιατί γνωρίζετε ότι έχουμε μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου που μπορούν να παράγουν ενέργεια.
Αν αυξήσουμε τις νέες διασυνδέσεις μεταξύ των χωρών, μπορούμε να έχουμε καλύτερη διαχείριση των κινδύνων και βέβαια βελτίωση της ποιότητας της ενέργειας που ρέει. Και αυτό είναι βέβαια προς όφελος των καταναλωτών. Ασφάλεια της προμήθειας, υπέρ της οικονομίας και των νοικοκυριών.
Επίσης υπάρχουν και περιβαλλοντικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν μαζί με τις γειτονικές χώρες. Όπως ας πούμε τα θαλάσσια απόβλητα που μας ανησυχούν, γιατί τα πλαστικά μπουκάλια μπορούν να ταξιδέψουν μίλια και μίλια, από την Ελλάδα στην Αφρική, από την Αφρική στην Ευρώπη και υπάρχουν και τέτοια θέματα που βοηθούν τις χώρες να συνεργαστούν υπό μια έννοια.
Δηλαδή θέματα που μπορούν να βελτιώσουν τη συνεργασία μεταξύ των γειτονικών χωρών και γι’ αυτό το λόγο έχουμε δώσει έμφαση στην ανάπτυξη αυτής της ήπιας ατζέντας, όπως θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε στην γεωπολιτική τεχνολογία. Όχι μόνο για να προστατεύσουμε το περιβάλλον μας, αλλά να βελτιώσουμε και τις σχέσεις μεταξύ των χωρών μας. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε πολύ.
Και τώρα να ζητήσω τη γνώμη του κ. Fannon.
Μιλήσαμε για την περιφερειακή συνεργασία της Ελλάδος με τους γείτονές της. Θα ήθελα να σας ρωτήσω εν συντομία. Ποιος είναι ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών; Πώς τον βλέπετε; Εάν υπάρχει στη διευκόλυνση αυτής της περιφερειακής συνεργασίας;
Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνονται αυτή τη στιγμή χωρίς να θέλω να είμαι αγενής, ότι παίζουν ένα ρόλο, αποσύρονται μάλλον από τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ποιο ρόλο θα έπρεπε να παίξουν σε αυτή την περιοχή;
- F. FANNON: Όχι δεν είστε αγενής. Δεν νομίζω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες απομακρύνονται. Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η κυβέρνησή μας επιζητεί τη συνεργασία.
Ο Πρόεδρος είπε ότι η Αμερική επιστρέφει. Άρα επανατοποθετούνται οι Ηνωμένες Πολιτείες και ίσως ο τόνος και το στυλ μπορεί να αλλάξουν. Υπάρχει όμως μια μακροχρόνια δέσμευση στενών σχέσεων και με υλικούς τρόπους. Υπάρχουν πράγματα που ίσως μπορεί να μη συμφωνώ, αλλά πιστεύω ότι υπάρχει η δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στο να παραμείνουν στενές οι σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με τις χώρες της Ευρώπης.
Πιστεύω ότι θα υπάρχει μια συνέχεια των σχέσεων, αλλά όσον αφορά στην περιοχή η δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι σημαντική. Ξεκίνησε με την προηγούμενη κυβέρνηση και συνεχίζεται ακόμα και σήμερα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο gas forum της Ανατολικής Μεσογείου. Πιέζουν υπό μια έννοια να υπάρχει συνάφεια, να υπάρχει συνεργασία οικονομική και υπάρχουν και πόροι, υπάρχει το διπλωματικό επίπεδο όπου υπάρχουν διεργασίες και υπάρχει και το οικονομικό επίπεδο μεταξύ των κυβερνήσεων.
Νομίζω ότι η συνεργασία σε διπλωματικό επίπεδο δημιουργεί το πλαίσιο για να ανθίσει η συνεργασία σε οικονομικό επίπεδο. Υπάρχουν ήδη εδώ κάποιες αμερικανικές εταιρείες οι οποίες αυξάνουν το μερίδιο της παρουσίας τους στην ευρύτερη περιοχή και πιστεύω ότι αυτός θα είναι και ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Α. ROSS: Ευχαριστώ πάρα πολύ. Έχουμε ξεπεράσει το χρόνο μας κατά 10 λεπτά, αλλά θα ήθελα να δώσω σε κάθε έναν από τους εκπροσώπους των επιχειρήσεων να πούνε κάποια πράγματα στον Υπουργό.
Ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να γίνει για να βοηθηθείτε; Και ίσως ο Υπουργός θα μπορέσει να απαντήσει;
Ξεκινάω με εσάς κ. Καλογιράτο. Τι θέλετε από τον Υπουργό;
Γ. ΚΑΛΟΓΙΡΑΤΟΣ: Ευχαριστώ και για την ευκαιρία. Πολύ σημαντικό το ερώτημα.
Νομίζω ότι ένας χώρος που υπάρχει για ανάπτυξη είναι οι πλωτές ανανεώσιμες που θα συμβάλουν στην βιομηχανία, αλλά και σε εμάς που μπορούμε να δώσουμε τη γνώση μας.
Α. ROSS: Κύριε Μπακούρα.
Λ. ΜΠΑΚΟΥΡΑΣ: Οι αποκρατικοποιήσεις. Να προχωρήσει η ανάπτυξη. Να μειωθεί η γραφειοκρατία. Να συνεχίσουμε να μειώνουμε, να περνούμε στην ψηφιοποίηση γιατί η Ελλάδα έχει ισχυρό δυναμικό, έχει τέτοιους ανθρώπους που μπορούν να υποδεχτούν επενδύσεις. Να ξεφύγουμε από όλα αυτά τα προβλήματα που είχαμε τα τελευταία χρόνια και να αναδειχθούμε ως ένα κράτος με ευημερία, ως ένα κράτος που να πληρώνονται ψηλά οι εργαζόμενοι.
Διότι εμείς ως εταιρεία τα χρόνια της κρίσης δεν μειώσαμε, αυξήσαμε τους μισθούς. Πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος πρέπει να πληρώνεται. Έλεγε κάποτε ο συντοπίτης μας ο κ. Σιούφας, το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
Σήμερα πρέπει να αμείβεται το προσωπικό, να παράγει, να έρχονται επενδύσεις, να προσελκύουμε επενδύσεις και η μόνη σωτηρία για τη χώρα μας είναι η προσέλκυση στρατηγικών επενδύσεων. Προσέλκυση στρατηγικών επενδύσεων, που θα δώσει ανάπτυξη και θα φτάσουμε στην κορυφή. Και στην κορυφή πότε θα φτάσουμε; Όταν θα ανακοινώνονται 100 θέσεις στο ελληνικό δημόσιο και θα παρουσιάζονται 20 υποψήφιοι.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε. Ο κ. Τσάκας. Ξέρω βέβαια ότι είπατε πολλά θετικά σχόλια για τον Υπουργό, αλλά πείτε μας πραγματικά.
Μ. ΤΣΑΚΑΣ: Να καταφέρει ο Υπουργός και στον τομέα το δικό του, γιατί είναι ένα γενικότερο πρόβλημα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, αλλά και στον τομέα της ενέργειας που δραστηριοποιούμαστε εμείς, να καταφέρει να καταπολεμήσει τη γραφειοκρατία. Είναι απίστευτες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει και μιλάμε για εταιρείες σαν την δική μας, οι οποίες κατά κάποιο τρόπο συνδέονται και με το δημόσιο τομέα.
Άρα υποτίθεται ότι κάποια πράγματα τα υλοποιούμε και πιο εύκολα. Φαντάζομαι τι δυσκολίες μπορεί να αντιμετωπίζουν στρατηγικοί επενδυτές από το εξωτερικό. Όλα τα προηγούμενα χρόνια οι δυσκολίες ήταν ανυπέρβλητες. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα, αλλά ακόμα νομίζω ότι υπάρχουν περιθώρια να γίνουν πολλά. Υπάρχει κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων. Το βλέπουμε τώρα εμείς και θα είμαι πολύ σύντομος, που τρέχουμε αυτή την προσπάθεια για τη δημιουργία πλαισίου κλπ πέριξ του βιομεθανίου. Βλέπουμε τι κατακερματισμός υπάρχει στις αρμοδιότητες και πόσοι πρέπει τμηματικά να εγκρίνουν μικρά κομμάτια για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε.
Άρα νομίζω ότι αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που έχει ο Υπουργός να αντιμετωπίσει στο κομμάτι το δικό μας. Ευχαριστώ.
Α. ROSS: Είπαμε ψηφιοποίηση, γραφειοκρατία, προσέλκυση ξένων επενδύσεων και ανανεώσιμες. Πριν απαντήσετε σε όλα αυτά, υπάρχει κάτι που λείπει, που ίσως θα περιμένατε να ακούσετε και είστε έκπληκτος που δεν ακούσατε;
Κ. ΣΚΡΕΚΑΣ: Υπάρχουν πολλά ερωτήματα. Το πιο σημαντικό όμως είναι αυτό που σχετίζεται με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και οι οικονομικοί πόροι είναι σημαντικοί. Πρέπει να κινητοποιήσουμε πάνω από 40 δισεκατομμύρια ευρώ για να υλοποιήσουμε μέχρι το 2030 και κατ’ επέκταση το 2050 όλους αυτούς τους φιλόδοξους στόχους που έχουμε θέσει.
Και βέβαια μέρος αυτών βρίσκεται στο ήδη φιλόδοξο τρέχον σχέδιο που έχουμε, γιατί έχουμε πλέον του δέοντος φιλόδοξους στόχους. Να μειώσουμε δηλαδή άμεσα κατά 40% τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα. Άρα για να πετύχουμε κάτι τέτοιο πρέπει να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις, επενδυτές και πιστεύω ότι η ανακοίνωση χθες των συμπερασμάτων, της ολοκλήρωσης της δημοπράτησης της ΔΕΠΑ Υποδομών είναι πολύ σημαντικό.
Ο πλειοδότης είναι μια μεγάλη εταιρεία με μεγάλη εμπειρία, με οικονομική επιφάνεια και μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα να αναπτύξει τα τρέχοντα δίκτυα φυσικού αερίου και να τα διευρύνει περισσότερο ώστε να φτάσει περισσότερα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Επίσης νομίζω ότι πρέπει να διευρύνουμε το ηλεκτρικό δίκτυο διανομής γιατί πρέπει να αυξήσουμε τη διείσδυση των ανανεώσιμων. Έχουμε τη διασύνδεση των νησιών. Να διασυνδέσουμε την Κρήτη και τη Ρόδο- αυτή τη στιγμή χρησιμοποιούμε γεννήτριες με diesel που είναι κοστοβόρες και οι οποίες εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Από τη μια πλευρά χρειαζόμαστε οικονομικούς πόρους και από την άλλη έχετε δίκιο για τη γραφειοκρατία. Πρέπει να διευκολύνουμε τους ξένους επενδυτές να έρθουν στην Ελλάδα, να αναλάβουν το ρίσκο, γιατί κάθε επένδυση έχει ρίσκο, να αναλάβουν το ρίσκο να επενδύσουν και να βοηθήσουν και την ανάπτυξη της οικονομίας μας.
Γι’ αυτό το λόγο έχουμε ένα σλόγκαν στο Υπουργείο που λέει πρέπει να απλοποιήσουμε, τυποποιήσουμε και ψηφιοποιήσουμε τα πάντα για να βοηθήσουμε τους επενδυτές.
Τέλος, μιλάμε για πλωτές εξέδρες, υπεράκτια πάρκα αιολικά και πλωτά. Προάγουμε τα πλωτά πάρκα γιατί στη θάλασσα έχουμε καλή ποιότητα ανέμων που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το δεύτερο είναι τα πλωτά δεν μολύνουν, δεν επηρεάζουν τον πυθμένα και πιστεύω ότι ως το τέλος Οκτωβρίου θα έχουμε ολοκληρώσει το νομοθετικό πλαίσιο για τις πλωτές εξέδρες αιολικών.
- A. ROSS: Πιστεύω λοιπόν ότι με αυτά που είπατε καθησυχάσατε τους εκπροσώπους των επιχειρήσεων. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους που ήσασταν εδώ σήμερα και για τη συνεισφορά σας.
IS THERE VISION FOR EUROPE’S POSITION IN A POST – COVID WORLD?
- The significance of the upcoming German election
- The Afgan refugee crisis and the following day: Europe’s stance
- Shaping the EastMed energy landscape: Next steps
Α. ROSS: Μας περιμένει ο επόμενος ομιλητής, οπότε να περάσουμε στην επόμενη συζήτησή μας. Για να γίνει αυτό θα ήθελα να καλωσορίσω και πάλι στη σκηνή τον κ. Ευτύχη Παλλήκαρη ο οποίος θα είναι μαζί μας στη συζήτηση.
Ο κόσμος λοιπόν επικεντρώνεται αυτή τη στιγμή στη μετάβαση από την πανδημία στην ανάκαμψη και η Ευρώπη αναπτύσσει λεπτομερή σχέδια για τη χρηματοδότηση αυτής της ανάκαμψης. Η Ελλάδα θα είναι μια από τις δικαιούχους και αυτό μας δίνει την αφορμή για να συζητήσουμε το θέμα αυτό μαζί με τον Joschka Fischer, πρώην Αναπληρωτής Καγκελάριος και πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
- FISCHER: Καλημέρα. Καλημέρα σε όλους.
Α. ROSS: Χαρά μας να σας έχουμε σήμερα εδώ. Είμαι σίγουρος ότι θα ήταν ακόμα καλύτερα και για σας να ήσασταν σήμερα μαζί μας εδώ στην υπέροχη αυτή πόλη. Σε κάθε περίπτωση όμως χαιρόμαστε που έχουμε συνδεθεί μαζί σας.
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιες από τις σκέψεις σας για την κλιματική αλλαγή; Έχουμε και τις εκλογές στη Γερμανία σύντομα. Θέλουμε να ακούσουμε και τις απόψεις σας γι’ αυτό και τα άλλα ζητήματα τα οποία απασχολούν την Ευρώπη.
- J. FISCHER: Ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση. Δυστυχώς και όντως είναι κρίμα που δεν μπορώ να είμαι εκεί ο ίδιος, στην υπέροχη πόλη της Θεσσαλονίκης. Είναι μεγάλη μου χαρά να είμαι σήμερα στο συνέδριό σας, έστω και on line μέσω σύνδεσης.
Γερμανικές εκλογές λοιπόν. Ποτέ δεν βίωσα κάτι τέτοιο στη χώρα μας στο παρελθόν. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που δεν κατεβαίνει η υφιστάμενη Καγκελάριος, οπότε δεν είναι θέμα εάν θα την ψηφίσεις για να φύγει από τη θέση αυτή, ή για να μείνει.
Επιτρέψτε μου να πω ότι οι Γερμανοί θα ψήφιζαν ξανά την Άνγκελα Μέρκελ εάν κατέβαινε, διότι εξασφάλισε καλές εποχές για τη χώρα. Περάσαμε σημαντικές κρίσεις, την κρίση του ευρώ, τη χρηματοοικονομική κρίση και βεβαίως την προσφυγική κρίση, την οποία κλήθηκε και αυτή να αντιμετωπίσει.
Συνολικά όμως πρόκειται για μια περίοδο υπό τη διακυβέρνησή της που είχαμε ηλιοφάνεια, θα λέγαμε. Μια περίοδος που χαρακτηρίστηκε από την υπέρβαση στις γερμανικές εξαγωγές και την άνοδο της Κίνας, οπότε μετά την ένωση η πρόκληση, η πραγματική πρόκληση για τους Γερμανούς πολίτες ήταν αυτή.
Μετά την ένωση η Άνγκελα Μέρκελ είχαμε την περίοδο της Άνγκελας Μέρκελ ως Καγκελαρίου που θα λέγαμε ότι χαρακτηρίστηκε από ηλιοφάνεια. Από μηδέν σύννεφα στον ουρανό.
Υπάρχουν κάποιες αντιθέσεις γιατί από την άλλη πλευρά οι πολίτες γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Είναι για την πλευρά των Γερμανών μια παράδοξη κατάσταση. Έχουμε ακόμα λίγες μέρες πριν από τις εκλογές. Να σας υπενθυμίσω ότι ο Καγκελάριος στη Γερμανία δεν ψηφίζεται άμεσα από τους πολίτες. Ψηφίζουμε τα κόμματα στο Κοινοβούλιο και τα κόμματα ψηφίζουν τον Καγκελάριο.
Άρα όλα εξαρτώνται από το εκλογικό σώμα. Πόσο μεγάλη δύναμη θα έχουν τα κόμματα στις εκλογές και ποια θα είναι η συμμαχία, ο συνασπισμός που θα προκύψει. Όλα είναι απρόβλεπτα αυτή τη στιγμή. Ο κ. Σουλτς των Σοσιαλδημοκρατών από τη μεγάλη συμμαχία τους προηγείται 6 μονάδες. Ο κ. Λάσετ ο υποψήφιος των Χριστιανοδημοκρατών και των Συντηρητικών ακολουθεί.
Εξαρτάται από τις συμμαχίες. Γύρω στο 15% είναι οι Πράσινοι, οι Φιλελεύθεροι είναι γύρω στο 10%, ή και λίγο πιο κάτω από το 10%. Θα δούμε πώς θα καταλήξει όλο αυτό τη βραδιά των εκλογών.
Είναι, θα λέγαμε, αδύνατον, να προβλέψουμε σήμερα τι θα συμβεί. Δεν το έχω ξαναζήσει αυτό στο παρελθόν. Παρ’ όλα αυτά θεωρώ ότι από Ευρωπαϊκής άποψης η γερμανική θέση δεν θα αλλάξει δραστικά. Δεν θα υπάρξει κάποια αναταραχή στη μακροχρόνια δέσμευση απέναντι στην Ευρώπη που έχει αναλάβει η χώρα μου. Είναι μια διακομματική επιλογή οπότε τα κόμματα θα εμείνουμε σε αυτή τη δέσμευση που έχουμε αναλάβει τις τελευταίες 10ετίες.
Θεωρώ ότι ένα σημαντικό στοιχείο που δεν πρέπει να το υποτιμήσουμε είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, όταν συμφώνησε επί ενός πολύ σημαντικού προγράμματος ανοικοδόμησης μετά την κρίση της covid για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Νομίζω ότι αυτό προσφέρει μια τεράστια ευκαιρία ιδίως για τις νοτιοευρωπαϊκές χώρες να επιστρέψουν στο προσκήνιο και επιτρέψτε μου να είμαι ειλικρινής. Άκουσα τη συζήτηση πιο πριν και νομίζω ότι το φυσικό αέριο δεν θα είναι το καύσιμο του μέλλοντος, θα είναι του παρελθόντος. Χρειαζόμαστε φυσικό αέριο για μερικά χρόνια ακόμα, ναι, αλλά υπό την πίεση της κλιματικής αλλαγής η έμφαση θα δοθεί στις ανανεώσιμες πηγές. Στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Και νομίζω ότι αυτό δίνει τεράστιες ευκαιρίες στην Ελλάδα και στο νότο της Ευρώπης. Νομίζω λοιπόν ότι τουλάχιστον στη Βόρειο Ευρώπη η όλη κουβέντα γίνεται για τη μετάβαση προς το υδρογόνο για το βιομηχανικό τομέα, αλλά και για τη θέρμανση και την ψύξη.
Και νομίζω ότι αυτό θα βρεθεί και στον πυρήνα του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σας ενθαρρύνω λοιπόν με όση δύναμη έχω να υποστηρίξετε αυτή την προοπτική και να καταλάβετε ότι το φυσικό αέριο δεν είναι το μέλλον. Θα χρειαστούμε το φυσικό αέριο για κάποιο χρονικό διάστημα, ναι, αλλά το φυσικό αέριο βασίζεται στον άνθρακα, άρα δεν ταιριάζει με τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.
Η κλιματική αλλαγή είναι το θέμα που θα κυριαρχήσει στο μέλλον. Και αυτό θα προκαλέσει την ανατροπή, την αναταραχή, καθώς δεν πρόκειται απλά για ένα νέο κεφάλαιο στο βιβλίο που γράφεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια, στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η κλιματική αλλαγή θα αλλάξει με τρόπο δραματικό την παγκόσμια πολιτική σκηνή.
Βλέπουμε μια νέα διαμάχη μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας. Συζητήσεις για ένα νέο ψυχρό πόλεμο. Ο τελευταίος ψυχρός πόλεμος διήρκησε 40 χρόνια. Δεν έχουμε στη διάθεσή μας άλλα 40 χρόνια για ένα νέο ψυχρό πόλεμο. Χρειαζόμαστε συνεργασία εάν έχουμε σκοπό με αποτελεσματικό τρόπο να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή.
Κι αυτό που ισχύει στα υψηλά επίπεδα της παγκόσμιας ιεραρχίας ισχύει και σε περιφερειακό επίπεδο, στις περιφερειακές συγκρούσεις. Θεωρώ ότι το μέλλον της εξωτερικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι η έμφαση στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς έχουμε δυο κράτη-μέλη εκεί στρατηγικής σημασίας.
Και επιτρέψτε μου να πω ότι η αλλαγή, η μετάβαση από μια οικονομία που βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα με βάση τον άνθρακα στις ανανεώσιμες θα αλλάξει και το περιβάλλον στη Μέση Ανατολή.
Πώς θα εξελιχθεί αυτή η αλλαγή; Πώς θα οργανωθεί αυτή η αλλαγή δεν γνωρίζω αυτή τη στιγμή. Μπορεί όμως να δημιουργήσει πάρα – πάρα πολλά σημεία αστάθειας, οπότε η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να γίνει μια σφαίρα συνεργασίας στο μέλλον ή από την άλλη να εξελιχθεί σε μια πηγή αστάθειας, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα και για την υπόλοιπη Ευρώπη επίσης.
Είδαμε ότι επικρατεί ένας χαμός στο Αφγανιστάν. Νομίζω ότι είναι πολύ νωρίς να πούμε ότι αυτό θα πλήξει και τη θέση των Ηνωμένων Πολιτειών παγκοσμίως. Την τελευταία φορά όταν ο Ομπάμα τράβηξε μια κόκκινη γραμμή και όταν ο Σύριος δικτάτορας παρενέβη αυτή την κόκκινη γραμμή, οδήγησε και νομίζω – τουλάχιστον αυτή είναι η ερμηνεία μου – σε ένα λάθος υπολογισμό εκ μέρους του Βλαδίμηρου Πούτιν στην Κριμαία και στην Ανατολική Ουκρανία.
Αυτό μπορεί να έχει συνέπειες στη θέση που θα έχουν στην παγκόσμια σκηνή οι Ηνωμένες Πολιτείες. Άρα το θέμα δεν είναι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι η Δύση συνολικά. Άρα από αυτή την άποψή νομίζω ότι κινούμαστε προς μια περίοδο μεγάλων προκλήσεων.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ανατολική Μεσόγειος θα είναι πολύ σημαντική. Και αυτό επίσης σημαίνει ότι θα πρέπει να ισορροπήσουμε τη σχέση μας με την Ελλάδα, με την Κύπρο, με τα δυο κράτη μέλη αυτά αλλά και άλλα σημαντικά μη κράτη μέλη, όπως η Τουρκία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση νομίζω ότι πρέπει να εμπλακεί σε αυτή την περιοχή και να δούμε πώς η αφγανική κρίση θα εξελιχθεί. Είμαι αρκετά ηλικιωμένος να θυμάμαι την 10ετία του ’70 όταν η Αμερική αποσύρθηκε από το Βιετνάμ. Νομίζω ότι ήταν το ’73. Τους πήρε περίπου μέχρι το τέλος του δεύτερου μισού της δεκαετίας του ’70.
Οι πρόσφυγες από το Βιετνάμ δημιούργησαν τεράστιο πρόβλημα, καθώς προέρχονταν από την Ανατολική Ασία και πηγαίναν προς την Ανατολική Ασία. Και στην προκειμένη περίπτωση οι Αφγανοί πρόσφυγες δεν θα έρθουν μια στιγμή όλοι μαζί στο σύνορο της Ελλάδος, ή στο Ευρωπαϊκό σύνορο. Θα συνεχίσουν να έρχονται με την πάροδο του χρόνου και θα υπάρχει μια σταθερή αύξηση των ανθρώπων αυτών και ειδικά η μεσαία τάξη του Αφγανιστάν, οι γυναίκες, οι άνδρες που δεν θέλουν να σπαταλήσουν τη ζωή τους στο Αφγανιστάν, θα προσπαθήσουν να μετακινηθούν προς τη Δύση.
Και το πιο κοντινό και το πιο ασφαλές σημείο είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχει, όπως ξέρετε πολύ καλά, μεγάλη απόσταση, αλλά είναι κάτι εφικτό να έρθουν, οπότε νομίζω από αυτή την άποψη πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα των προσφύγων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πρέπει να βρούμε μια λύση και πιστεύω σθεναρά ότι εάν δεν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε με όλα τα κράτη μέλη με ομοφωνία, θα πρέπει να το κάνουμε μέσω μιας ομάδας αυτών που συμφωνούν. Μια συμμαχία των προθύμων θα λέγαμε. Και αυτό αφορά κυρίως χώρες που συνορεύουν, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία.
Είναι μια περίοδος πολλά υποσχόμενη γεμάτη προκλήσεις. Η κλιματική αλλαγή είναι το μεγαλύτερο ζήτημα, αλλά αυτό θα έχει πολλές προεκτάσεις και επιπτώσεις και στην παραδοσιακή γεωπολιτική.
Α. ROSS: Ευχαριστώ πάρα πολύ κ. Fischer. Είπατε ότι θυμάστε την δεκαετία του ’70, είστε αρκετά ηλικιωμένος και πιστέψτε με ότι εγώ έχω ακόμα ρούχα από την δεκαετία του ’70, οπότε ταιριάζουμε.
Αγγίξατε πολλά ζητήματα. Μπορούσαμε να περάσουμε ένα δίωρο συζητώντας, αλλά δεν έχουμε παρ’ όλα αυτά. Θέλω να δώσω το λόγο στο συνάδελφό μου. Κάποιο ερώτημα για τον κ. Fischer;
Ε.ΠΑΛΛΗΚΑΡΗΣ: Στην Ελλάδα βιώσαμε την πολιτική αστάθεια και αβεβαιότητα για πολλά χρόνια. Όμως εδώ είχαμε κρίση. Δεν ήταν χαρούμενοι καιροί για την Ελλάδα.
Η Γερμανία είπατε ότι ήταν μια ιστορία επιτυχίας και εσείς ζείτε για πρώτη φορά καιρούς αβεβαιότητας. Ποιο είναι το background, το υπόβαθρο; Ποιοι είναι οι κοινωνικοί λόγοι που οδήγησαν αυτή την αβεβαιότητα; Κι ακόμα, τι συμβαίνει με την Ευρώπη; Μπαίνουμε σε μια περίοδο έλλειψης ηγεσίας στην Ευρώπη; Ίσως η Μέρκελ φύγει από το κάδρο, ίσως κάποιοι άλλοι ηγέτες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αντιμετωπίσει μπροστά της μεγάλα projects. Μήπως έχουμε λοιπόν έλλειψη ηγεσίας σήμερα;
- J. FISCHER: Θα ξεκινήσω από το δεύτερο ερώτημα. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει έλλειψη. Οι ηγέτες παράγονται από τις συνθήκες. Γεννιούνται από τις συνθήκες και ειδικά σε σταθερές δημοκρατίες. Εάν δείτε την ιστορία θα διαπιστώσετε ότι αυτό αποδεικνύεται. Εάν υπάρχει κάποια έλλειψη ηγεσίας αυτή θα καλυφθεί από την παραγωγή νέων ηγετών. Αυτός ή αυτή ηγέτης. Δεν με απασχολεί λοιπόν το θέμα της ηγεσίας.
Ως προς το πρώτο ζήτημα, δεν μιλήσαμε πολύ για το φόρτο, το δράμα που ακολούθησε την γερμανική ενοποίηση στο οικονομικό και στο κοινωνικό επίπεδο. Ειδικά στην Ανατολική Γερμανία είχαμε πολύ σημαντικές ανατροπές. Είχαμε διαφορές μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Γερμανίας.
Υπήρχε μια περίοδος κατά την οποία είχαμε ένα τεράστιο πάρτι πριν από το 2008 και τη χρηματοοικονομική κρίση. Όλοι συμφωνούσαν επί ενός θέματος και ειδικά στις βόρειες πλούσιες χώρες του κόσμου τα πράγματα ήταν σαφή και την ίδια ώρα η Γερμανία πολεμούσε με τα ζητήματα της επανένωσης. Τα καταφέραμε στο τέλος.
Όταν η Άνγκελα Μέρκελ το 2005 ανέλαβε τα ηνία της χώρας συνειδητοποίησε ότι αυτό που ήθελαν οι Γερμανοί ήταν να ζούνε ήρεμα, να ζούνε ειρηνικά. Και αυτό τους έδωσε.
Η επόμενη δεκαετία θα είναι ακριβώς το αντίθετο. Θα είναι μια δεκαετία αλλαγών. Και αυτό θα αποτελέσει μια τεράστια πρόκληση και για τη χώρα μου.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Έχω ένα ερώτημα. Θα είμαι σύντομος και θα εκτιμούσα εάν μπορέσετε να μου δώσετε μια απάντηση με εξίσου μεγάλη συντομία. Αν στη νέα γερμανική κυβέρνηση μπούνε και οι Πράσινοι, ποια θα είναι η διαφορά που θα κάνει αυτό σε ότι αφορά τη θέση της Γερμανίας στην Ευρώπη και πιθανότατα απέναντι και σε όλο τον κόσμο, όταν θα έχουμε ένα κόμμα πρασίνων σε θέση ισχύος σε μια τόσο σημαντική χώρα;
- J. FISCHER: Σε επίπεδο συμβολισμού θα είναι τεράστια η αλλαγή. Η Γερμανία είναι σχετικά μικρή χώρα στην παγκόσμια κλίμακα, αλλά σε βιομηχανικό επίπεδο είμαστε νομίζω τέταρτοι, κάπου εκεί. Άρα ο συμβολισμός θα είναι τεραστίων διαστάσεων.
Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική οι Πράσινοι είναι φιλευρωπαίοι, σθεναρά φιλευρωπαίοι και σε ό,τι αφορά την οικονομία της αγοράς η πλειονότητα των κομμάτων υποστηρίζουν την οικονομία της αγοράς, αλλά είμαστε υπέρ μιας πιο ισχυρής βιομηχανικής πολιτικής και εγώ προσωπικά ποτέ δεν κατάλαβα τη θέση που λέει ότι όλοι έχουν βιομηχανικές πολιτικές, αλλά εμείς όχι. Διότι εμείς τι κάνουμε;
Πιστεύουμε στη φιλοσοφία, στην καθαρή και αγνή φιλοσοφία της αγοράς. Το δικό μου κόμμα έχει αναλάβει τη δέσμευση της πολιτικής, οικονομικής και γεωπολιτικής δέσμευσης που ανέλαβε η Γερμανία, οπότε δεν θα υπάρξει κάποια διακοπή σε αυτό. Διακοπή θα υπάρξει, αναταραχή θα υπάρξει σε ότι αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Αυτό το υποστηρίζει η πλειονότητα του κόμματός μου και νομίζω ότι αυτή θα είναι η διαφορά, διότι θα κλιμακώσει τη διαδικασία αλλαγής της γερμανικής πολιτικής σε μια πολιτική πιο φιλική προς το περιβάλλον και η Γερμανία είναι ένας παγκόσμιος παίκτης. Νομίζω ότι θα έχει τεράστιο αντίκτυπο και στα άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και παραθετικά έχουμε και μια νέα γενιά, η οποία πλέον θα αναλάβει τα υψηλά αξιώματα και δεν μπορούμε να την υποτιμούμε. Όχι πλέον λουλουδάτα πουκάμισα και φαρδιά παντελόνια. Η δεκαετία του ’70 τελείωσε. Σωστά;
Α. ROSS: Ευχαριστώ πάρα πολύ κ. Fischer. Έχουμε τόσα πολλά ζητήματα για τα οποία μπορούμε να μιλούμε. Λίγος ο χρόνος. Είμαστε πραγματικά ευγνώμονες σε εσάς για τη σημερινή σας παρουσία.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ από όλους εδώ στον κ. Fischer.
- FISCHER: Σας ευχαριστώ.
EU’S STRATEGY FOR RECOVERY AND RESILIENCE – GREECE’S BATTLE TO ACHIEVE SUSTAINABLE GROWTH
- Projects in Northern Greece in the RRF framework
- Can Northern Greece evolve as a trans-regional economic hub?
- How can Thessaloniki reintroduce itself as a metropolis of the Balkans?
Α. ROSS: Περνάμε κατευθείαν στην επόμενη συνεδρία. Ευχαριστώ Ευτύχη που ήσουνα μαζί μας. Όλοι πιστεύουν ότι το πρόγραμμα αυτό είναι πολύ καλά δομημένο γιατί περνάμε από το ένα στο άλλο πολύ όμορφα.
Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αλλαγή. Οι Βρυξέλλες έδραξαν την ευκαιρία, εντός εισαγωγικών, της πανδημίας για να προωθήσουν ένα πρόγραμμα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η Ελλάδα θα πάρει ένα μεγάλο κομμάτι από αυτό το πρόγραμμα σε πόρους.
Μπορεί η Βόρεια Ελλάδα να αποτελέσει ένα διαπεριφερειακό οικονομικό κόμβο; Πώς η Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει μητρόπολη των Βαλκανίων; Πόσο σημαντικό ρόλο θα παίξει το RRF; Έχουμε λοιπόν μαζί μας τον Άδωνη Γεωργιάδη Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων και τον κ. Αλέξη Χαρίτση πρώην Υφυπουργό Οικονομίας και σκιώδη Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων του ΣΥΡΙΖΑ και τον κ. Filip Negreanu αναπληρωτή επικεφαλής του Γραφείου της Επιτρόπου για τις μεταφορές, που σημαίνει ότι έχουμε διαφορετικές απόψεις επί του θέματος.
Θα πάω κατευθείαν στον κ. Γεωργιάδη για να μας δώσει κάποια εισαγωγικά σχόλια σε αυτό το θέμα. Κύριε Υπουργέ.
Α. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Χθες είχα μια συνάντηση με τον Επίτροπο Σμιθ και είχαμε κάποιες εποικοδομητικές συζητήσεις για το κυβερνητικό σχέδιο και για το RRF και για τη νέα σύμπραξη για το πώς η κυβέρνησή μας θα χρησιμοποιήσει όλα αυτά τα χρηματοδοτικά πακέτα.
Άκουσα επίσημα από αυτόν ότι προσωπικά και ολόκληρη η Επιτροπή στηρίζουν 100% το σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης και μας συνεχάρη για τη δουλειά που έχουμε κάνει ήδη τα τελευταία 2 χρόνια. Έδειξε ότι ήμασταν καλά προετοιμασμένοι και ότι το σχέδιό μας είναι καλά δομημένο.
Πιστεύω ότι στην οικονομία είναι καλό να ανακοινώνεις πράγματα, αλλά το καλύτερο είναι να φέρνεις αποτελέσματα. Και τα δυο τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση, το Υπουργείο μου και ολόκληρη η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός προσωπικά, έχουν τη χαρά να φέρνουν αποτελέσματα, οπότε θα χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα για την ψηφιακή οικονομία, την πράσινη μετάβαση και είναι σημαντικά αυτά τα χρήματα για τη μεταμόρφωση ολόκληρης της χώρας, της οικονομίας.
Αυτά τα κονδύλια έχουν στόχο να κατορθώσουν αυτό που ακούμε δεκάδες χρόνια στην Ελλάδα, αλλά δεν γίνεται. Να αλλάξουν τον τρόπο που δουλεύει η οικονομία μας. Πώς θα γίνει αυτό; Δημιουργήσαμε μια Επιτροπή εμπειρογνωμόνων με τον κ. Πισσαρίδη επικεφαλής για 18 μήνες. Ο κ. Πισσαρίδης εξέτασε ενδελεχώς την οικονομία σε όλους τους τομείς και έδωσε στην κυβέρνηση ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τα επόμενα 5 χρόνια και το τι πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση έτσι ώστε να υλοποιηθεί αυτό το σχέδιο.
Και όλοι οι υπουργοί στη συνέχεια- της Ανάπτυξης, των Οικονομικών, Περιβάλλοντος και τα υπουργεία Μεταφορών, Υποδομών, Γεωργίας, Θαλασσίων Υποθέσεων-, πήραν αυτό το σχέδιο και το προσάρμοσαν στις πολιτικές τους.
Και όταν πήραμε τα κονδύλια του RRF, αυτό είναι πλήρως εναρμονισμένο με το πλάνο και τα κονδύλια. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα του ότι έγινε το σχέδιο αυτό συλλογικά, δεν ήταν άποψη ενός μόνο πολιτικού.
Τι πρέπει να κάνουμε και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα; Ποια είναι τα ορόσημα για να παρακολουθήσουμε τις πολιτικές υλοποίησης; Παρουσιάστηκε αυτό το σχέδιο στις ευρωπαϊκές αρχές. Ήμασταν από τις πρώτες χώρες που το σχέδιο μας για το RRF εγκρίθηκε. Είμαι περήφανος ότι ήμασταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που η νέα συμφωνία εταιρικής σχέσης εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα χρησιμοποιήσουμε αυτά τα κονδύλια σοφά.
Είμαι σίγουρος ότι όλη η κυβέρνηση πραγματικά το νιώθει δικό της σχέδιο και θέλει να υλοποιήσει τις πολιτικές που υπάρχουν σε αυτό.
Το Υπουργείο μου έχει ήδη δαπανήσει τα 100 πρώτα εκατομμύρια του RRF, όχι στα χαρτιά, αλλά στην πραγματικότητα, στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης γιατί πιστεύουμε ότι η Ελλάδα εκεί μπορεί να κάνει τη διαφορά. Είμαστε πανέτοιμοι τους επόμενους μήνες να δείξουμε ξανά αποτελέσματα στις οικονομικές μας πολιτικές.
Θα κλείσω την ομιλία μου με αυτό- πάντοτε το λέω. θέλω να ευχαριστήσω την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χαίρομαι ιδιαίτερα που η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χωρίς αυτή την ευρωπαϊκή βοήθεια δεν θα βρισκόμασταν εδώ και δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε τόσο λαμπρό μέλλον για την Ελλάδα.
Α. ROSS: Ωραία. Τελειώσατε με αυτά τα λόγια, γιατί μιλάτε για μια μεταμόρφωση στα επόμενα 10 χρόνια. Την επανατοποθέτηση της Ελλάδας στην Ευρώπη, στον κόσμο. Και ένα ερώτημα επ’ αυτού. Βλέποντας όλα αυτά, είχατε μια μεταβλητότητα όσον αφορά τις κυβερνήσεις.
Νομίζω ότι αυτή η μεταβλητότητα που υπήρχε, ανήκει πλέον στο παρελθόν. Ή σκέφτεστε ότι υπάρχει πάλι κάποιος τρόπος να γυρίσουμε σε αυτή τη μεταβλητότητα;
Α. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Αυτή τη στιγμή μπορώ να σας πω, χωρίς να ξέρω 100%, ότι το πολιτικό περιβάλλον είναι σταθερό. Δεν υπάρχουν στον ορίζοντα εκλογές. Ο Πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος να δείξει τη νέα Ελλάδα στους Έλληνες. Οι πρόωρες εκλογές, ακόμα και εάν φέρουν νικητές, καταστρέφουν αυτή την εμπιστοσύνη που θέλουμε να οικοδομήσουμε με τη διεθνή οικονομική κοινότητα, οπότε μη φοβόσαστε. Η Ελλάδα μπορεί να είναι αυτή τη στιγμή η πιο πολιτικά σταθερή χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Α. ROSS: Και αφού έρχομαι από το Ηνωμένο Βασίλειο δεν το αρνούμαι καθόλου αυτό.
Εξαιρετικά. Και τώρα κ. Χαρίτση τι θα λέγατε; Ποιες είναι οι σκέψεις σας σε αυτό τον τομέα;
Α. ΧΑΡΙΤΣΗΣ: Ο Υπουργός έδωσε την ευρύτερη εικόνα. Πίστευα ότι το πάνελ θα ήταν για τις υποδομές γενικότερα, αλλά θα πω τις απόψεις μου.
Νομίζω ότι είμαστε σε ένα σταυροδρόμι αυτή τη στιγμή. Για την ελληνική οικονομία είναι ένα σημείο καμπής, γιατί εάν δούμε τι έγινε στη χώρα τα τελευταία 10 χρόνια είχαμε μια σημαντική κρίση, η οποία από δημοσιονομική κρίση έγινε κοινωνική, κρίση παραγωγής. Και τώρα βιώνουμε την κρίση της πανδημίας.
Το επόμενο στάδιο της κρίσης που θα βιώσουμε τους επόμενους μήνες είναι η ενεργειακή κρίση, οπότε αυτοί οι καιροί είναι κρίσιμοι για την ελληνική οικονομία. Η ελληνική οικονομία ξεκίνησε από χαμηλά, αλλά έχει την ευκαιρία να υλοποιήσει αυτά που θα μπορούσαν να γίνουν δεκάδες χρόνια πριν. Αν συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο- δυστυχώς πρέπει να πω ότι οι μεταρρυθμίσεις που εισήχθησαν τελευταία από την κυβέρνηση στην αγορά εργασίας. Η πολιτική των συντάξεων, η περιβαλλοντική πολιτική, πραγματικά δεν δημιουργούν μια θετική εικόνα γι’ αυτή την μεταμόρφωση.
Νομίζω ότι απλώς ανακυκλώνουν πολιτικές που έχουν αποτύχει πριν από 10 χρόνια. Αν δεν μεταμορφώσουμε το μοντέλο παραγωγής τώρα, θα αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση όπου πάλι θα υστερούμε σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Τι σημαίνει όμως μεταρρύθμιση; Μεταμόρφωση; Είναι ένας ευρύτερος όρος. Μπορεί να συμπεριλάβει τους πάντες και τα πάντα. Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε πολύ συγκεκριμένοι επ’ αυτού. Και υπάρχουν τρεις βασικές προκλήσεις. Η πρώτη είναι η κλιματική κρίση και η μετάβαση σε ένα μοντέλο πιο πράσινης παραγωγής.
Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα, όπως και παντού, είναι ότι θα έχουμε χαμένους και κερδισμένους. Βλέπουμε τώρα στην Ελλάδα ότι τα νοικοκυριά, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πληρώνουν μια κακοσχεδιασμένη μετάβαση στο πράσινο μοντέλο.
Πρέπει όμως να πετύχουμε τους στόχους μας. Πρέπει να πάμε και πέραν των στόχων του Παρισίου, πρασινίζοντας την οικονομία μας. Η τελευταία έκθεση του IBCC λέει ότι βρισκόμαστε πέραν των ορίων για την κλιματική κρίση, αλλά πρέπει να το κάνουμε όλο αυτό χωρίς αποκλεισμούς της κοινωνίας.
Χώρες, όπως η Ελλάδα αυτή τη στιγμή και οικονομίες όπως η ελληνική, προσπαθούν με νύχια και με δόντια να προσαρμοστούν σε αυτές τις πολιτικές. Οι εταιρείες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά πρέπει να συμμετέχουν σε αυτή τη μετάβαση και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο όταν έχουμε πολιτικές που μπορούν να στηρίξουν κομμάτια της κοινωνίας που αυτή τη στιγμή πραγματικά παλεύουν να επιβιώσουν.
Δεύτερο σημείο είναι οι ανισότητες γενικότερα. Πολλά κομμάτια της οικονομίας που δεν μπορούν να προσαρμοστούν όχι μόνο στην πράσινη παραγωγή, αλλά στην ψηφιοποίηση, στους νέους τρόπους παραγωγής που τέθηκαν και από τον Covid.
Εάν δεν υπάρχουν πολιτικές να αντιμετωπιστούν όλα αυτά και να έχουμε τις εταιρείες που να συμμετέχουν όλες- και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με στοχευμένα προγράμματα σε συγκεκριμένους τομείς, η μεταμόρφωση του τουρισμού μας για παράδειγμα, το μοντέλο τουρισμού, τι γίνεται με άλλους τομείς της οικονομίας, όπως η μεταποίηση, η γεωργία, που πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες πραγματικότητες-, τότε αυτές οι ανισότητες εάν δεν λειτουργήσουμε χωρίς αποκλεισμούς θα μεγαλώσουν.
Και η τρίτη πρόκληση είναι η παραγωγή εσωτερικής προστιθέμενης αξίας. Δεν μπορούμε να είμαστε μία χώρα εισαγωγής. Πριν από 3 – 4 χρόνια ένα από τα κίνητρα για να γυρίσουμε στην ανάπτυξη ήταν η ανάπτυξη των εξαγωγών, αλλά αυτό πρέπει να γίνει με βιώσιμο τρόπο.
Πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένες πολιτικές για να στηρίξουμε μια πιο εξωστρεφή οικονομία, έτσι ώστε περισσότερες οικονομίες να μπούνε σε αυτό το πλάνο.
Είχαμε μια συνάντηση εδώ στη Θεσσαλονίκη και μας είπε η Ένωση Εταιρειών Εξαγωγών ότι 10 εξαγωγικές εταιρείες εξάγουν το 90% των εξαγώγιμων προϊόντων, οπότε αυτό δεν είναι μια εξωστρέφεια χωρίς αποκλεισμούς. Πρέπει να έχουμε πολύ περισσότερες εταιρείες που επωφελούνται από αυτή την εξωστρέφεια.
Αυτές είναι οι τρεις βασικές προκλήσεις για μένα. Πρέπει να διευθετηθούν η κλιματική κρίση, η εσωτερική προστιθέμενη αξία και οι ανισότητες. Υπάρχει πολύ κριτική που ασκείται στο σχέδιο της κυβέρνησης για το RRF. Θα δούμε όμως τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες. Εμείς έχουμε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις που έχουμε καταθέσει για το πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις.
Α. ROSS: Θα ήθελα να κάνω ένα ερώτημα, διευρύνοντας λίγο και το πεδίο της συζήτησης. Μιλήσαμε για τα πακέτα πολιτικών που η ελληνική κυβέρνηση έχει διαμορφώσει απαντώντας σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο που έχει σχεδιάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα.
Ποια είναι η απάντησή σας στο ευρωπαϊκό αυτό πλαίσιο; Θεωρείτε ότι είναι σωστό έτσι όπως το έχουν διαμορφώσει, αναφορικά με τη φύση της ανάκαμψης την επόμενη μέρα μετά τον covid;
Α. ΧΑΡΙΤΣΗΣ: Νομίζω ότι για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση μας εξέπληξε θετικά μετά από πολλά χρόνια. Αυτή θα ήταν η πρώτη μου αντίδραση. Αυτό που συζητάγαμε το 2008, το 2009, το 2010 στο πλαίσιο της χρηματοοικονομικής κρίσης, ότι θα έπρεπε να υπάρχει μια πολύ συγκεκριμένη, ενοποιημένη απόκριση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι σε μια κρίση. Όμως τότε η κάθε χώρα έκανε τα δικά της.
Έπρεπε να έχουμε μια αμοιβαιοποίηση του φορτίου. Υπάρχει μια ευθυγράμμιση με άλλες χώρες. Βεβαίως στα δύσκολα τότε με τις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, και πάλι όμως νομίζω ότι είναι ένα πολύ θετικό βήμα προς τα εμπρός.
Το δικό μου μήνυμα θα ήταν το εξής: Ότι πρέπει να συνεχίσουμε να κινούμαστε προς εμπρός και όχι προς τα πίσω, διότι ακούω φωνές από κάποια κράτη μέλη και από τις Βρυξέλλες που λένε ότι αυτό έγινε μια φορά, έχει να κάνει με την covid, ήταν μια εξαίρεση, πρέπει να γυρίσουμε πίσω στον κανόνα των αυστηρών δημοσιονομικών πολιτικών, της λιτότητας.
Για μένα αυτό θα ήταν καταστροφικό όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη συνολικά και για τη συνοχή της Ένωσης. Εσείς προέρχεστε από το Ηνωμένο Βασίλειο, γνωρίζετε πολύ καλά τι συνέβη εκεί και τώρα το Ηνωμένο Βασίλειο είναι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Α. ROSS: Με έστειλαν σε άλλη ουρά στο αεροδρόμιο. Πρώτη φορά δεν μπήκαμε στην ουρά για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Α. ΧΑΡΙΤΣΗΣ: Ναι, είναι περίεργο για όλους μας. Οφείλω να πω ότι εάν δεν συνεχίσουμε να κινούμαστε προς τα εμπρός, υπέρ πολιτικών συνοχής, υπέρ πολιτικών συμπερίληψης, υπέρ πολιτικών αμοιβαιοποίησης των χρεών, τότε φοβάμαι ότι αυτό που είδαμε να συμβαίνει με το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι μια τραγωδία που θα επαναληφθεί στο εγγύς μέλλον.
Α. ROSS: Έχουμε πολλά θέματα να καλύψουμε. Θα σας δώσω την ευκαιρία κ. Υπουργέ να απαντήσετε.
Πρώτα όμως να συνδεθούμε με τον κ. Filip Negreanu, αναπληρωτή επικεφαλής του Γραφείου της Επιτρόπου Μεταφορών. Έχετε τη δυνατότητα να κινηθείτε και εκτός του πλαισίου των ελληνικών θεμάτων. Ποιες είναι οι προτεραιότητες της Επιτρόπου;
- F. NEGREANU: Mr. NEGREANU:
Κατά πρώτον να μεταφέρω τη συγγνώμη της Επιτρόπου, που δεν μπόρεσε να είναι σήμερα μαζί σας εδώ. Θα ήθελε να είναι εδώ, αλλά, να ζήσει αυτήν την ζωντανή πόλη, που προφανώς βρίσκεται σε σωστό δρόμο για να επεκτείνει το ρόλο της ως διαπεριφερειακός κόμβος.
Επιστρέφω σε αυτά που μόλις συζητήσαμε και χωρίς να απομακρύνομαι από την Ευρωπαϊκή πολιτική και τις Ευρωπαϊκές πολιτικές.
Αν κάνουμε ένα βήμα πίσω και δούμε πως το Next Generation EU και το RRF θέλουν να δημιουργήσουν- βλέπουμε με σαφήνεια ότι η πανδημία είχε πολύ συγκεκριμένο αρνητικό αντίκτυπο-, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Ευρωπαϊκή οικονομία στις εφοδιαστικές αλυσίδες, στις επιχειρήσεις, στις υπηρεσίες, στην ελευθερία μεταξύ των ανθρώπων και προϊόντων.
Προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να ανακάμψει, να επανέλθει, να γίνει πιο ψηφιακή, πιο σταθερή, πρότεινε στα κράτη – μέλη στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, κάτι τέτοιο και τα κράτη – μέλη συμφώνησαν σε αυτό το project, το οποίο για να μην πω πολλά λόγια, είναι ένα ιστορικό βήμα.
Άρα έχουμε από τη μια τη δυνατότητα παροχής δανείων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την υψηλή της συντονιστική ικανότητα, και από την άλλη τη δυνατότητα ανάκαμψης των κρατών – μελών.
Οφείλω να πω ότι εξεπλάγην θετικά όταν είδα ότι μπορούσαμε ακόμα να συνεργαστούμε με τα κράτη – μέλη και ελπίζω να μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό και στο μέλλον, όμως είναι μία έκπληξη στο σύστημα αυτό που ήδη έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Θεσσαλονίκη αποτελεί κομμάτι του ανατολικού διαδρόμου East Med, του ανατολικού τμήματος διαδρόμου και αυτή είναι μία προσπάθεια που ήδη έχει υποστηριχθεί με τη βοήθεια της Ελληνικής κυβέρνησης και με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς υπάρχουν 850 εκατομμύρια ευρώ τα οποία έρχονται να προστεθούν σε ήδη υφιστάμενα προγράμματα για τις υποδομές στην Ελλάδα.
Το πρόγραμμα για τους σιδηρόδρομους.Το ταξίδι Θεσσαλονίκης και Αθήνας μειώθηκε κατά 70 λεπτά με το τρένο και αυτό ήταν μία έκπληξη για όλους, και για την Ευρώπη και για την Ελλάδα.
Και θέλω να μεταφέρω το μήνυμα που είναι το εξής: ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλάζει το αφήγημα, επεκτείνει την υποστήριξη που παρέχει με παραδοσιακούς και με νέους τρόπους, όπως το Connecting Europe Facility το οποίο τώρα θα ξεκινήσει το δεύτερο γύρο χρηματοδοτήσεων. Και περιμένουμε πολύ σημαντικά project από όλη την Ευρώπη να χρηματοδοτηθούν αλλά και πέραν αυτού.
Αυτό το καλοκαίρι στο πλαίσιο του Fit for 55 Package, στο πλαίσιο της κίνησης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της ψηφιοποίησης, αναβαθμίζουμε τα πρότυπα και τις προϋποθέσεις για το τι πρέπει να έχει μία σύγχρονη υποδομή στην Ευρώπη.
Κάνοντας κάτι τέτοιο και προτείνοντας επίσης νέες νομοθεσίες για τα έξυπνα δίκτυα στοχεύουμε να υποστηρίξουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη – μέλη για να επεκτείνουν, να αναβαθμίσουν τις υφιστάμενες υποδομές που είναι απαραίτητες για να υποστηριχθεί αυτή η ανάκαμψη που θέλουμε και εμείς οι ίδιοι να υποστηρίξουμε.
Να σας δώσω μερικά παραδείγματα της συνεργασίας που είχαμε μέχρι την οριστικοποίηση του ελληνικού πλάνου στο πλαίσιο του RRF. Είναι το πώς ταίριαξε το ζήτημα της πολιτικής αλλαγής στο πλαίσιο αυτού του πλάνου.
Δηλαδή η τοποθέτηση νέων ταχυφορτιστών, το σχέδιο για τα καθαρά λεωφορεία μέσα στις πόλεις που θα βοηθήσει να βελτιωθούν οι μεταφορές, οι αστικές μεταφορές, να γίνουν πιο καθαρές κατά μήκος των ευρωπαϊκών διαδρόμων ή οι σημαντικοί αυτοκινητόδρομοι που θα χρηματοδοτηθούν στην Ελλάδα με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όλα αυτά είναι παραδείγματα των κοινών προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών και σήμερα μιλάμε συγκεκριμένα για την Ελλάδα για το πώς θα ανακάμψουμε όλοι μαζί.
Θα επαναλάβω την ελπίδα μου ότι θα συνεχίσουμε να εκπλήσσουμε με τρόπο θετικό τους πάντες.
Α. ROSS: Νομίζω ότι αυτό είναι ό,τι καλύτερο μπορούσαμε να περιμένουμε. Σωστά; Θετικές εκπλήξεις.
Κύριε Υπουργέ υποσχέθηκα να σας δώσω την ευκαιρία να επανέλθετε για να απαντήσετε στις πολύ ξεκάθαρες θα έλεγα, στα πολύ συγκεκριμένα σχόλια του κυρίου Χαρίτση, για το κλίμα, τον επιμερισμό του βάρους, του κόστους της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Πώς λοιπόν γίνεται ο καταμερισμός αυτός;
Το ζήτημα της αντιμετώπισης των ανισοτήτων εν τη ευρεία εννοία και ο μετασχηματισμός της παραγωγικής ικανότητας της Ελλάδας προκειμένου να προσθέσει εγχώρια προστιθέμενη αξία και να οδηγήσει νέους τομείς της οικονομίας σε ένα εξαγωγικό μονοπάτι.
Ποιες είναι οι απαντήσεις σας;
Α. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Κατά πρώτον θέλω να απαντήσω αναφορικά με τις επιτυχίες της Ευρώπης την τελευταία περίοδο. Ότι τους εκπλήξαμε ευχάριστα. Θέλω να σταθώ απέναντι σε αυτό το σχόλιο. Ξέρω ότι είναι πολύ εύκολο να κριτικάρουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση κάποιες φορές.
Όμως η αλήθεια είναι ότι αν δείτε την Ευρωπαϊκή Ένωση εν συνόλω και δείτε τι συμβαίνει στην προστασία του περιβάλλοντος, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το βιοτικό επίπεδο, το επίπεδο της εκπαίδευσης, τα πάντα, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο καλύτερος τόπος για να ζεις σε όλο τον κόσμο.
Άρα υπήρχαν ήδη πολλές θετικές εκπλήξεις στην Ευρωπαϊκή ιστορία για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Και το λέω αυτό γιατί είναι πολύ εύκολο να κριτικάρουμε.
Η αλήθεια είναι όμως ότι όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο ιδρυτής της Ν.Δ. και της σύγχρονης Ελληνικής Δημοκρατίας αποφάσισε να υποβάλει αίτηση για την εισδοχή μας, τότε η πλειονότητα των πολιτών δεν μπορούσαν να το συνειδητοποιήσουν αυτό. Νομίζω ότι εσείς στο Ηνωμένο Βασίλειο κάνατε ένα ιστορικό λάθος, αλλά αυτό είναι δικό σας θέμα.
Θα μείνω τώρα στην δική μας περίπτωση. Πάμε στο παρόν. Θα ήθελα να πάρω αφορμή το τελευταίο σχόλιο του κ. Χαρίτση και είπε κάτι που ήταν σωστό ότι μόνο 10% των επιχειρήσεων εξάγουν. Αυτό είναι το μεγάλο πραγματικό πρόβλημα της οικονομίας μας, το μικρό μέγεθος επιχειρήσεων.
Το 92% των επιχειρήσεων στη χώρα δεν είναι επιλέξιμες για τραπεζική χρηματοδότηση διότι είναι πολύ μικρές. Στο πλαίσιο του RRF- και γι’ αυτό τα είπα όλα αυτά πιο πριν, είναι ένα από τα παραδείγματα, στην Ευρώπη-, βάλαμε πάνω από 4 δισεκατομμύρια ως κίνητρα για να υπάρχουν ενώσεις εταιρειών, να μεγαλώσουν σε μέγεθος για να είναι επιλέξιμες για τραπεζική χρηματοδότηση, να είναι διαφανείς, να είναι ανταγωνιστικές.
Σας είπα στην αρχική μου τοποθέτηση ότι το μεγαλύτερο στοίχημα για την κυβέρνηση, για την κοινωνία, για το έθνος μας για τα επόμενα 4, 5 χρόνια είναι να χρησιμοποιήσει αυτό το ευρωπαϊκό δώρο προκειμένου να μετασχηματίσει την οικονομία με τρόπο που θα μας κάνει πολύ πιο ανταγωνιστικούς από ό,τι ήμασταν τις τελευταίες 10ετίες.
Οπότε συμφωνώ με το σχόλιο, απλά δεν ήταν δίκαιος όσον αφορά το σχέδιο. Το σχέδιο εμπεριέχει αυτό το σχόλιο.
Το δεύτερο σχόλιο είναι για την ενέργεια, τον πληθωρισμό από τον ενεργειακό τομέα και όχι μόνο τον ενεργειακό τομέα, αλλά ας μιλήσουμε για τον ενεργειακό τομέα και την πράσινη μετάβαση.
Διαφωνώ απολύτως διότι η πρόσφατη αύξηση του ενεργειακού κόστους σε όλο τον κόσμο και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχει να κάνει σε κανένα βαθμό με την πράσινη μετάβαση. Και αυτό να συνέβαινε, τότε θα το είχαμε δει και πριν από την πανδημία. Ο πραγματικός λόγος είναι η πανδημία και πώς η πανδημία επηρέασε την οικονομία όλου του πλανήτη, με τρόπο πολύ βάναυσο θα λέγαμε.
Πριν από ένα χρόνο, υπήρχαν μέρες που το δολάριο, το βαρέλι το πετρέλαιο κόστιζε 0 δολάρια. Και οι τιμές της ενέργειας βρίσκονταν σε ιστορικά χαμηλά για ολόκληρες εβδομάδες και μήνες. Όταν αντιμετωπίζεις το ζήτημα της ισορροπίας στην οικονομία, δεν μπορείς να φτάσεις σε αυτό το σημείο ισορροπίας εν μια νυκτί. Θα υπάρχουν κάποια σκαμπανεβάσματα και όσο πιο οξεία είναι η κίνηση προς τη μία κατεύθυνση τόσο οξεία θα είναι και προς την άλλη.
Έτσι λειτουργεί η φύση, ο κόσμος και η οικονομία δεν είναι τίποτε άλλο παρά φύση. Αυτό που βλέπουμε τώρα στο φυσικό αέριο, στο πετρέλαιο, στην ενέργεια, στις τιμές των ναύλων, είναι η ανισορροπία που προκάλεσε η πανδημία στην οικονομία λόγω της καραντίνας, των μέτρων των αποκλεισμών, λόγω των χρημάτων που δαπανήσαμε, λόγω της χαμηλής παραγωγής κλπ. Μετά από μερικούς μήνες θα επανέλθουμε σε μια ισορροπία. Οπότε δεν χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, μπορώ να πω υπερήφανα ότι τον τελευταίο μήνα ήμασταν πρωταθλητές σε ό,τι αφορά την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε αιολική ενέργεια στην Ευρώπη. Η ενέργεια που δαπανήσαμε το 2020 ήταν περισσότερη από ανανεώσιμες σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη πηγή για πρώτη φορά.
Οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες είναι κάτι που έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία, νομίζω. Διαβάσατε την ανακοίνωση πριν από μια εβδομάδα ότι η Ελλάδα για το 2021 και μέχρι στιγμής έχει τις περισσότερες επενδύσεις στις ανανεώσιμες σε σχέση με οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα.
Έχουμε ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα στον τομέα των ανανεώσιμων, όχι μόνο διότι πιστεύουμε στην πράσινη μετάβαση, στην οποία όντως πιστεύουμε, αλλά και για αυστηρά οικονομικούς λόγους. Η πράσινη οικονομία θα παράξει ευημερία, πλούτο για τον ελληνικό λαό και θα αποτελέσει μια από τις πιο σημαντικές ευκαιρίες που θα έχει στην διάθεσή της η χώρα στο εγγύς μέλλον, διότι τόσο στην ηλιακή ενέργεια, όσο και στην αιολική, η Ελλάδα έχει φυσικά πλεονεκτήματα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προς όφελος των πελατών μας.
Η Ελλάδα συμμετέχει στα ευρωπαϊκά CPSI για το υδρογόνο και θα δαπανήσουμε πολλά λεφτά στις επενδύσεις για το υδρογόνο ειδικά στη Δυτική Μακεδονία προκειμένου να μετασχηματίσουμε και την οικονομία στις απολιγνιτοποιήσεις. Είμαστε αποφασισμένοι όχι μόνο να πετύχουμε τους στόχους της συμφωνίας των Παρισίων ως χώρα, αλλά να το πράξουμε αυτό με τρόπο βιώσιμο και με τρόπο απολύτως παραγωγικό σε οικονομικούς όρους.
Ακούω τους φόβους κοινωνικής συνοχής κλπ. Το σέβομαι. Ναι. Χθες με τον Επίτροπο μιλήσαμε επί 1,5 ώρα μόνο για το σχέδιο κοινωνικής συνοχής και, όπως σας είπα δημόσια, είπε ότι είναι ένα από τα καλύτερα σχέδια που έχει δει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως πριν από μερικές μέρες έγινε η ανακοίνωση από την ΕΛΣΤΑΤ, που λέει ότι ο λόγος που μετράμε την οικονομία είναι όχι για να έχουμε άλλο ένα φορέα, αλλά για να έχουμε μια κοινή γλώσσα, γιατί μπορούμε να διαφωνήσουμε στις ιδεολογίες μας, σε οτιδήποτε, αλλά δεν μπορούμε να διαφωνήσουμε στα νούμερα.
Τα μαθηματικά είναι η γλώσσα του σύμπαντος. Δεν εξαρτάται από εσένα εάν είσαι αριστερός, δεξιός, εάν είσαι ψηλός, κοντός, αν είσαι Έλληνας ή Βρετανός. Είναι απλά τα νούμερα.
Και για πρώτη φορά τα νούμερα ήταν φανταστικά. Όχι μόνο για την ανάκαμψη της δικής μας οικονομίας, βλέπω γελάει ο κ. Χαρίσης, εάν θέλετε μπορούμε να συζητήσουμε με χαρά. Δεν είναι αυτό που λέει η ελληνική κυβέρνηση. Είναι αυτό που λένε όλοι οι μεγάλοι φορείς, όλοι οι χρηματοοικονομικοί φορείς αναφορικά με το δεύτερο τρίμηνο του 2021.
Αλλά εάν κάποιος διάβαζε τα νούμερα σε ό,τι αφορά την αύξηση των καταθέσεων, σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο που κατά μέσο όρο έχει ένας Έλληνας διαθέσιμο για να δαπανήσει, την καταναλωτική δαπάνη και όλους τους άλλους δείκτες που μελετούμε, αναφορικά με το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων τους τελευταίους μήνες, θα έβλεπε ότι δεν ήταν ποτέ καλύτερη στην πρόσφατη ιστορία μας.
Και αυτό είναι το τελευταίο μου σχόλιο. Ο δείκτης PMI για την βιομηχανική παραγωγή και τη μεταποίηση στην Ελλάδα, τον Αύγουστο του 2021 ήταν ο πιο υψηλός στην ιστορία μας. Και οι εξαγωγές ήταν οι υψηλότερες στην ιστορία μας τόσο σε επίπεδο όγκου, όσο και σε επίπεδο αξίας.
Άρα δεν μπορούν όλα αυτά να συμβαίνουν μαζί και να μη συμβαίνει τίποτα καλό στη χώρα. Αν αυτό συμβαίνει, τότε για κάποιο λόγο στην Ελλάδα τα μαθηματικά δεν λειτουργούν. Όλοι μπορεί να έχουν κάποιο φόβο για το μέλλον, σεβαστό.
Η απάντησή μας στους φόβους είναι αυτή και το ερώτημα ήταν σωστό, όπως το έθεσε και το μέλος της αντιπολίτευσης, όμως αυτό δεν μπορεί να αλλάξει αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Και ως χώρα πλέον παράγουμε, όχι ως κυβέρνηση επαναλαμβάνω, ως χώρα, ως έθνος, παράγουμε καλά αποτελέσματα και έχουμε επιτυχίες. Και δεν πρέπει αυτά να τα κρατάμε εκτός της δημοσιότητας για πολιτικούς λόγους.
Α. ROSS: Κύριε Χαρίτση, έχετε 30 δευτερόλεπτα.
Α. ΧΑΡΙΣΗΣ: Νομίζω δεν χρειάζεται παραπάνω. Η δουλειά της κυβέρνησης, της κάθε κυβέρνησης, είναι να παρουσιάζει την κατάσταση με πολύ όμορφο τρόπο. Και δουλειά της αντιπολίτευσης, οποιαδήποτε αντιπολίτευσης, είναι να υπογραμμίζει τα προβλήματα κλπ.
Νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πέραν αυτού, διότι τα πράγματα είναι σε κρίσιμο σημείο αυτή τη στιγμή. Πριν δεν μιλούσα βεβαίως για τα 40 χρόνια της Ελλάδος ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφερόμουνα στο πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετώπισε τις προηγούμενες κρίσεις. Τη δημοσιονομική κρίση, την προσφυγική κρίση.
Να, γιατί επέμεινα ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος προς τα μπρος. Ίσως ο κ. Υπουργός να πρέπει να πείσει -και συμφωνώ με αυτό που είπε-, για το πώς πρέπει να κινηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει να πείσει τους δικούς του ομολόγους στον ευρωπαϊκό συντηρητικό κόμμα για το μέλλον, πώς θα κινηθούμε προς τα μπρος.
Κάποιο σχόλιο από τον κ. Γεωργιάδη διότι αυτοί ήταν στην αντιπολίτευση απέναντι στις επεκτατικές πολιτικές. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο και εάν δεν αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, τη σκληρή πραγματικότητα, δεν λέω ότι δεν έχει συμβεί τίποτα θετικό, δεν λέω ότι όλα είναι χάλια, όλα καταρρέουν. Όχι. Αυτή τη στιγμή έχουμε μια οικονομία που δυσκολεύεται πάρα πολύ, που έχει στην πλάτη της το βάρος 10 ετών, 10 δύσκολων ετών και πρέπει να βρούμε τρόπο με στρατηγικό πλάνο να κινηθούμε προς τα εμπρός και με συμπεριληπτικό τρόπο- και εδώ είναι το βασικό σημείο διαφωνίας με την κυβέρνηση και την κάναμε αυτή την κουβέντα στο Κοινοβούλιο με τον Υπουργό Οικονομικών. Δεν έλαβα κάποιες πειστικές απαντήσεις για το πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα ευρωπαϊκά κονδύλια με αυτό τον τρόπο.
Και όταν λέω ευρωπαϊκά κονδύλια, δεν μιλώ μόνο για το RRF. Δεν έχουν να κάνουν μόνο με την ανάκαμψη. Το RRF είναι και για την ανθεκτικότητα. Πάντα πρέπει να το έχουμε υπόψη μας. Είναι ο μηχανισμός ανθεκτικότητας και ανάκαμψης.
Είδαμε τι συνέβη στη χώρα μας, στη Γερμανία, με τις πρόσφατες πλημμύρες. Η ανθεκτικότητα είναι πολύ σημαντική διάσταση. Έχουμε λοιπόν το RRF. Έχουμε το NCRF. Έχουμε το Fit for 55 που είπε ο κ. Negreanu. Πολύ σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο. Έχουμε τη νέα Αγροτική Πολιτική. Είναι ένα πακέτο κονδυλίων που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε με τρόπο συμπληρωματικό.
Νομίζω ότι αυτό που δεν έχουμε αυτή τη στιγμή είναι ένα πανεθνικό αναπτυξιακό πλάνο που θα κινήσει τη χώρα προς τα εμπρός. Αυτό είναι το βασικό σημείο της κριτικής μου και να γιατί θεωρούμε ότι η Ελλάδα έφτιαξε ένα πλάνο το οποίο δεν ήταν αποτέλεσμα διαβουλεύσεων με τους επιχειρηματίες, με το Κοινοβούλιο, με τις Κοινότητες και είναι κάτι το οποίο θα το αντιμετωπίσουμε στο μέλλον.
Είχαμε δώσει συγκεκριμένες προτάσεις. Επισημάναμε τα σημαντικά ζητήματα, ας κάνουμε μια ανοιχτή κουβέντα με την κυβέρνηση για ένα εθνικό πλάνο, για το πώς θα πάμε προς τα εμπρός, αλλιώς λυπάμαι που το λέω, νομίζω θα αντιμετωπίσουμε δύσκολες εποχές στο μέλλον. Ευχαριστώ.
Α. ROSS: Νομίζω ότι ήταν πολύ εποικοδομητική η συζήτηση αυτή που είχαμε σήμερα μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Τουλάχιστον από τη σύντομη εμπειρία μου.
CAN WE TRANSFORM THE DECARBONISATION CHALLENGE TO A GROWTH BONANZA?
A.ROSS: Θα πάμε στην επόμενη συνεδρία, η οποία αφορά την Απανθρακοποίηση και την Ανάπτυξη, δυο έννοιες που δεν πάνε απαραίτητα μαζί.
Τα κλιματικά προβλήματα κάποιες φορές δεν πήγαιναν χέρι-χέρι με τις αποφάσεις των πολιτικών. Αλλά υπάρχει κάποιο θετικό μήνυμα τον τελευταίο καιρό. Πώς μπορεί όλοι να συνδράμουμε έτσι ώστε η απανθρακοποίηση να έχει θετικά αποτελέσματα;
Θα ήθελα να καλέσω τους επόμενους ομιλητές: Τον κ. Κωνσταντίνο Μουσουρούλη, Πρόεδρο της Εποπτικής Επιτροπής Just Transition Development Plan, τον κ. Κωνσταντίνο Μαύρο, CEO των Ανανεώσιμων της ΔΕΗ, τον κ. John Karydas, Chief Executive Officer των Ανανεώσιμων Αποθήκευσης Ενέργειας του Ομίλου Κοπελούζου, τον κ. Γεώργιο Πεχλιβανόγλου, Αντιπρόεδρο Eunice Energy Group, τον κ. Γεώργιο Πολυχρονίου, Executive Director, Strategy and Business Development της ΔΕΠΑ και τον κ. Σπύρο Κιάρτζη, διευθυντή Νέων Τεχνολογιών και Εναλλακτικών Πηγών Ενέργειας του Ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων.
Πηγαίνω κατευθείαν στον κ. Μουσουρούλη από το Just Transition Development Business plan. Πείτε μας τις σκέψεις σας γι’ αυτή τη σύγκρουση μεταξύ απανθρακοποίησης και ανάπτυξης.
Κ. ΜΟΥΣΟΥΡΟΥΛΗΣ: Εισαγωγικά να πω ότι ζούμε σε μια μεταβατική περίοδο, κι όπως κάθε μεταβατική περίοδος, είναι γεμάτη αβεβαιότητες. Αφετηρία γι’ αυτή τη μεταβατική περίοδο για μένα, είναι ο Μάης του ’68 στο Παρίσι, όταν αμφισβητήθηκε η ιεραρχία αξιών της κοινωνίας της κατανάλωσης. Όταν μπήκε για πρώτη φορά στο τραπέζι το θέμα των οικολογικών επιπτώσεων της ανάπτυξης.
Σε αυτή λοιπόν την περίοδο, έχουμε σήμερα με στελέχη της αγοράς να φανταστούμε μαζί, πώς θα είναι το μέλλον μετά την απεξάρτηση από τον άνθρακα και σαν Ευρώπη και σα χώρα. Για να το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να κάνουμε μια προβολή στο μέλλον των σημερινών δεδομένων τα οποία θα σας τα πω επιγραμματικά, υπό μία, δύο ίσως και λίγο παραπάνω σημαντικές, ουσιαστικές προϋποθέσεις.
Η πρώτη είναι τεχνολογική, δηλαδή η ύπαρξη τεχνολογικών εφαρμογών σε μεγάλη κλίμακα, που σήμερα δεν το έχουμε- αυτό θέλει έρευνα η οποία θα λειτουργήσει ως καύσιμο για παραγωγή καινοτομίας.
Η δεύτερη προϋπόθεση, είναι το πώς θα εξελιχθούν διεθνώς οι τιμές της ενέργειας και η επάρκεια αυτής- συνδέονται τα δύο, είστε οι περισσότεροι ενεργειακοί και το καταλαβαίνετε.
Και η τρίτη προϋπόθεση, οικογενειακή, εθνική, είναι κατά πόσο το κράτος, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η αποκεντρωμένη Διοίκηση, η κεντρική κυβέρνηση, οι δομές της, θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ως ακτιβιστές προκειμένου να παρακάμψουμε εμπόδια, να υπερβούμε δυσκολίες, θεσμικές και άλλες, έτσι ώστε να δώσουμε το παραδοτέο μας. Το παραδοτέο μας ποιο είναι; Να κάνουμε τη συγκυρία, που για μένα είναι ευνοϊκή, ευημερία. Αυτή είναι η μεγάλη άσκηση.
Τα σημερινά δεδομένα είναι πολύ θετικά. Κατ’ αρχάς υπάρχει μια ταύτιση των ενεργειακών και περιβαλλοντικών στόχων με τους αναπτυξιακούς. Και υπάρχει μια πολιτική βούληση ισχυρή γι’ αυτό και εκπεφρασμένη στο υψηλότερο επίπεδο από τον Πρωθυπουργό. Υπάρχει σχέδιο για πρώτη φορά, ένα σχέδιο το οποίο θεωρητικά, αλλά και στην πράξη με τα εργαλεία που δημιουργούνται, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις γι’ αυτή την ευημερία, αυτό είναι βέβαιο.
Το σχέδιο είναι ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το μεταβατικό διάστημα, τα επόμενα δυο τρία χρόνια, αλλά είναι κι ένα μακροπρόθεσμο για τη διαφοροποίηση του παραγωγικού προτύπου που είναι εξαρτημένο εδώ και πάρα πολλά χρόνια από το λιγνίτη, το οποίο δημιουργεί και υφεσιακές συνθήκες στις περιοχές τις εξαρτημένες γιατί όπως καταλαβαίνετε, το spill over effect, ο πολλαπλασιαστής της λιγνιτικής δαπάνης, δημιουργεί συνθήκες ύφεσης.
Έχουμε εξασφαλισμένους πόρους 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ που μαζί με χρήματα για τις αποκαταστάσεις των εδαφών, πλησιάζουν τα 2 δισεκατομμύρια, έχουμε εγκεκριμένα πολύ ισχυρά κίνητρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σχεδόν διπλάσια από αυτά που ισχύουν σήμερα, έχουμε ωριμάσει το χωρικό και χωροταξικό σχεδιασμό για τις τεράστιες εκτάσεις των ορυχείων, έχουμε επίσης, δημιουργήσει και άλλες προϋποθέσεις, όπως για παράδειγμα η συμπλήρωση αυτής της άσκησης που γίνεται σ’ αυτή τη φάση, με υποδομές που ήταν απολύτως αναγκαίες και δεν υπήρχαν όλα αυτά τα χρόνια, ακριβώς λόγω της εξάρτησης. Παράδειγμα ο πρωτογενής τομέας, όπου συμμετέχει στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία με μονοψήφιο νούμερο και αυτό εξηγεί γιατί μια περιοχή που είναι πλούσια σε νερά όπως η Κοζάνη, δεν έχει υποδομές άρδευσης.
Όλες αυτές οι προϋποθέσεις, οι οποίες είναι αρκετά ουσιαστικές και σημαντικές, δημιουργούν ευκαιρίες. Και εδώ να πω ότι καμία από αυτές δε θα υπήρχε σήμερα αν δεν είχε πάρει η κυβέρνηση την πρωτοβουλία να βάλει σε χρονοδιάγραμμα μία διαδικασία προδιαγεγραμμένη από την ίδια την αγορά. Αρκεί να σας πω, ότι από το 2010 μέχρι σήμερα, η λιγνιτική δαπάνη έχει πέσει κατά 70%.
Αυτές λοιπόν οι προϋποθέσεις ισχύουν σήμερα και σκεφτείτε κάτι: Αναγκαστικά θα λαμβάναμε τις αποφάσεις στο μέλλον, αλλά υπό πολύ χειρότερες συνθήκες, γιατί τώρα είναι η συγκυρία. Κι επειδή μιλάω για συγκυρία, κλείνω λέγοντας ότι η λέξη «κρίση»- γιατί μιλάμε πια για κλιματική κρίση-, στο κινεζικό ιδεόγραμμα έχει δυο συνθετικά: Το ένα είναι κίνδυνος και το άλλο είναι σημείο καμπής. Σημείο καμπής, σημαίνει πώς θ’ αξιοποιήσεις τις ευκαιρίες που σου δίνονται σε μια χρονική στιγμή δεδομένη, όπως αυτή.
Κι εδώ είναι η συγκυρία. Άρα, ξεκίνησα λέγοντας ότι η συγκυρία πρέπει να γίνει ευημερία και μπορεί να γίνει. Δείτε πώς κυμαίνονται οι διεθνείς τιμές καυσίμων, υδρογονάνθρακες και εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, δείτε πώς μετατοπίζονται τα διεθνή κεφάλαια, προς πιο βιώσιμες επενδύσεις τις οποίες πρέπει να τις λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν.
Και εδώ η κεφαλαιαγορά έχει να παίξει ρόλο, όχι μόνο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, δηλαδή το ελκυστικό πακέτο που δημιουργείται να συγκινήσει και την κεφαλαιαγορά. Ήδη υπάρχει εκπεφρασμένο επενδυτικό ενδιαφέρον τεράστιο, θα μας τα πουν και οι συνομιλητές μας. Εγώ προσωπικά υπερασπίζομαι τη βεβαιότητα ότι, ναι, η συγκυρία μπορεί να γίνει ευημερία. Ευχαριστώ.
A.ROSS: Πάμε στον επόμενο ομιλητή. Ο κ. Μαύρος έχει το λόγο.
Κ. ΜΑΥΡΟΣ: Στο ερώτημα που τίθεται σήμερα στο συνέδριο, εγώ απαντώ σαφέστατα: Ναι, μπορούμε την ενεργειακή μετάβαση να τη μετατρέψουμε σε μια μοναδική, γενεακή ευκαιρία για τη χώρα αλλά βεβαίως είναι και μια ευκαιρία παγκοσμίως. Δε μπορεί να γίνει κι αλλιώς, είναι ξεκάθαρο αυτό.
Νομίζω ζούμε όλοι μας αυτή την περίοδο, τη μεγάλη κρίση, τη μεγάλη αλλαγή στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και παρατηρούμε ότι αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη διαμορφώνονται συνθήκες οι οποίες μάλλον μπορεί να δημιουργήσουν ένα σημαντικό πρόβλημα τουλάχιστον εφήμερο στην οικονομία. Λέγοντας εφήμερο, για κάποια χρόνια, μέχρι να γίνει τι: Στην ουσία να προχωρήσει η ενεργειακή μετάβαση.
Μιλάμε λοιπόν για το κόστος αυτής της μετάβασης, το οποίο καλούμαστε να υποστηρίξουμε ,προκειμένου να φτάσουμε σ’ ένα σημείο το οποίο περιγράφεται τεχνικά ως “Fit for 55”, δηλαδή τη μείωση των ρύπων μέχρι το 2050 κατά 55% έναντι του 1990. Αυτό θέλει γενναίες αποφάσεις οι οποίες πάρθηκαν, νομοθετήθηκαν, προχωρούμε και δε μιλώ μόνο σε επίπεδο αυτής της γεωγραφίας, μιλώ σε επίπεδο ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο.
Τι καλούμαστε να κάνουμε: Θέλω να δώσω μια τάξη μεγέθους, κάτι το οποίο τουλάχιστον σ’ εμένα με κρατά συνεχώς σε εγρήγορση και είναι αυτό που δε με αφήνει να κοιμάμαι τα βράδια που λέμε, σε αυτό που κάνω καθημερινά. Καλούμαστε στον πλανήτη να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 51 δισεκατομμύρια τόνους.
Να δώσω ένα παράδειγμα: Ένα έργο 500 MW δε μειώνει ούτε κατά 0,0001‰ αυτό το ποσοστό. Άρα, είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει ν ‘αλλάξουμε τις συνθήκες που παράγουμε. Εκλύονται αέρια από την παραγωγή τσιμέντου, εκλύονται αέρια από την παραγωγή πλαστικών, εκλύονται αέρια από τις μετακινήσεις, εκλύονται αέρια από την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, που αυτή τη στιγμή υποστηρίζεται ως επί το πλείστον από ορυκτά καύσιμα.
Πρέπει να προχωρήσουμε ουσιαστικά την ηλεκτρική οικονομία. Πρέπει ν’ αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο θερμαινόμαστε. Αυτό προχωρά. Ερχόμαστε λοιπόν τώρα, τουλάχιστον εδώ είμαστε σήμερα από τη Βόρεια Ελλάδα να δούμε τι κάνουμε τοπικά σε αυτή τη γεωγραφία, στην Ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στην Ελλάδα.
Το φιλόδοξο σχέδιο το οποίο περιέγραψε ο κ. Μουσουρούλης ο οποίος έχει ηγηθεί όλης αυτής της προσπάθειας ρυθμιστικά, προβλέπει τη μετάβαση τουλάχιστον για τον όμιλο ΔΕΗ, στοχευμένα, από ορυκτά καύσιμα σε ανανεώσιμα και βεβαίως νέας τεχνολογίας.
Τι κάνουμε εμείς, και κινούμαστε νομίζω πολύ στρατηγικά, δομημένα, μετρημένα, προκειμένου να φτάσουμε εκεί ώστε να υποστηρίξουμε τη μετάβαση και βεβαίως να υποστηρίξουμε το εθνικό και ευρωπαϊκό σχέδιο.
1) Έχουμε ανακοινώσει το σχέδιο οριστικού κλεισίματος των λιγνιτικών μονάδων στη Δυτική Μακεδονία. Ταυτόχρονα, έχουμε ανακοινώσει και προχωράμε πάρα πολύ συστηματικά στην ανάπτυξη των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Συγκεκριμένα, αυτή τη στιγμή έχουμε διπλασιάσει και τριπλασιάζουμε μέχρι του χρόνου την εγκατεστημένη ισχύ σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, κάτι που νομίζω ότι συνεχώς θ’ αναθεωρείται προς τα πάνω. Εδώ θέλω να βάλω μια άνω τελεία και να πω, ότι αναγιγνώσκει κανείς συστηματικά τους τελευταίους μήνες ότι όλοι οι μεγάλοι παίκτες, όλα τα μεγάλα utilities που αυτή τη στιγμή μεταμορφώνονται σε εταιρείες Πράσινης Τεχνολογίας και Ενέργειας, αναθεωρούν τους στόχους τους προς τα πάνω. Κάτι που κι εμείς συστηματικά προσβλέπουμε ότι θα κάνουμε.
Τι σημαίνει αυτό ποσοτικά: Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, μια εταιρεία –και μιλάω για τον όμιλο ΔΕΗ και συγκεκριμένα ΔΕΗ Ανανεώσιμες- διπλασιάζοντας το μέγεθός της κατασκευάζει το ιστορικά ρεκόρ σε ισχύ, πάνω από 300 MW ανανεώσιμα έργα.
Και θέλω εδώ να πω κάτι σημαντικό: Μέσα στους επόμενους 6 μήνες, εμείς θα προκηρύξουμε ένα από τα μεγαλύτερα έργα που έχουν γίνει ποτέ στη Ευρώπη και παγκοσμίως ίσως. Είίναι ένα έργο, ενιαίο έργο, το οποίο θα ξεπερνά σε ισχύ τα 500 MW στην περιοχή της Πτολεμαϊδας με 3 υποσταθμούς, ένα τιτάνιο έργο, το οποίο καταδεικνύει άλλωστε και στην επιτάχυνση αυτών των επενδύσεων.
Επειδή τα έχουμε συζητήσει, να πω και με χαρά σήμερα, έχουμε εξασφαλίσει ότι θα ξεπεράσουμε το 0,5 Giga, θα προκηρύξουμε αυτό το έργο των 500 μέσα στους επόμενους 6 μήνες και εντός του 2022 πιστεύω θα φτάσουμε να έχουμε προκηρύξει ακόμα 1 Giga. Άρα λοιπόν, αυτό που έχει τεθεί ως στόχος για το 2023, ουσιαστικά δρομολογείται πλήρως. Κι αυτό είναι μόνο η αρχή.
Κλείνοντας, θέλω να πω το εξής και έρχομαι στο θέμα των τιμών ενέργειας. Διμερή συμβόλαια: Κατασκευάζουμε ήδη το πρώτο έργο με διμερή συμβόλαια. Στην Ελλάδα έχουμε ανοίξει αυτό το χορό, ένα έργο 50 MW στη Μεγαλόπολη. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό διότι, τέλος οι ρυθμισμένες τιμές και η λειτουργική ενίσχυση.
Είμαστε στην εποχή της ώριμης μετάβασης. Χρηματιστήριο Ενέργειας: αυτό ρίχνει τις τιμές στην αγορά καις το τέλος της ημέρας αυτό θα οδηγήσει σε ανταγωνιστικότερη βιομηχανία και μεταποίηση και βεβαίως, αυτό θα έχει την αντανάκλασή του στον τελικό καταναλωτή.
Άρα η λύση είναι να προχωρήσουμε μπροστά, είναι να κάνουμε επενδύσεις και είναι να προχωρήσουμε με όλη τη δύναμη προς νέες τεχνολογίες. Αποθήκευση, πλωτά φωτοβολταϊκά, πλωτά αιολικά. Εκεί κινούμαστε, θα συνεχίσουμε να πηγαίνουμε πάρα πολύ δυναμικά και νομίζω οι στόχοι θα επιτευχθούν σε αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα. Σας ευχαριστώ.
A.ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Συνεχίζουμε με τον κ. Καρύδα, από τον Όμιλο Κοπελούζου. Παρακαλώ, ν’ ακούσουμε τις δικές σας σκέψεις.
Γ. ΚΑΡΥΔΑΣ: Σήμερα, όπως όλοι γνωρίζουμε, η ενεργειακή μετάβαση είναι στην επικαιρότητα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά και με τους στόχους τόσο της μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα όσο και τους στόχους μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ενέργειας και Κλίματος, μας δείχνουν το δρόμο που πρέπει να προχωρήσουμε.
Τι σημαίνει ενεργειακή μετάβαση: Σημαίνει αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου, σημαίνει μια μετακίνηση προς πολύ μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο και επίτευξη ενεργειακής αποτελεσματικότητας.
Και σαφέστατα, πιστεύω συμφωνούμε όλοι εδώ στο πάνελ, ότι είναι ο μόνος δρόμος για να πετύχουμε μακροχρόνια προστασία του περιβάλλοντος και αυτά θα έχουν ένα αποτέλεσμα: Ευημερία, δημιουργία θέσεων απασχόλησης, οικονομική ανάπτυξη τόσο της συνολικής οικονομίας της χώρας μας όσο και περιφερειακής ανάπτυξης που είναι πάρα πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα στις περιοχές προς απολιγνιτοποίηση.
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, για κάθε 10 εκατομμύρια επένδυση σε ΑΠΕ, δημιουργούνται τουλάχιστον 77 νέες θέσεις εργασίας. Άρα αντιλαμβάνεστε, όταν μιλάμε για αναγκαίες επενδύσεις σε ΑΠΕ κάποιων δεκάδων δις, τι ευκαιρία είναι και για τη χώρα μας να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας.
Σαφέστατα όταν μιλάμε για ΑΠΕ πρέπει να περιλάβουμε τις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας και μάλιστα να στοχεύσουμε σε γρήγορη υλοποίησή τους, διότι αυτό θα πετύχει ταχύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα και σαφέστατα θα στηρίξει το σύστημα, θα προσφέρει επάρκεια και ασφάλεια ισχύος. Και σαφέστατα, μιλάμε και για τις νέες τεχνολογίες όπως ανέφεραν και οι προηγούμενοι κύριοι, τόσο για υπεράκτια έργα, για αιολικά πάρκα όσο και για πράσινο υδρογόνο.
Πιστεύουμε ότι η ενεργειακή μετάβαση θα δώσει την ευκαιρία γι’ ανάπτυξη στη χώρα μας δημιουργίας υποδομών και ανάπτυξη πολλών τομέων της αγοράς, όπως της κατασκευαστικής δραστηριότητας, του τουρισμού που είναι πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα στις περιοχές προς απολιγνιτοποίηση και τομείς όπως η αγροκτηνοτροφία με την υλοποίηση έργων βιομάζας και άλλων τεχνολογιών Πράσινης Ενέργειας.
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο επίσης είναι- με τα δυο πρόσφατα παραδείγματα, ένα των καταστροφικών πυρκαγιών που είχαμε το καλοκαίρι στη χώρα μας και δεύτερον της πρόσφατης πίεσης για αύξηση των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος-, πως η μόνη αντιμετώπιση είναι η γρήγορη ενεργειακή μετάβαση, οι γρήγορες και στοχευμένες επενδύσεις σε ΑΠΕ.
Πρέπει να πιστέψουμε όλοι ότι οι ΑΠΕ είναι η μόνη πηγή ενέργειας που είναι καθαρή, φιλική στο περιβάλλον και οι όποιες παρεμβάσεις γίνονται, που πρέπει να γίνουν για να κατασκευάσουμε ένα αιολικό πάρκο, είναι μετρημένες, μελετημένες επί χρόνια και πλήρως αδειοδοτημένες. Τα δε οφέλη είναι πολλαπλάσια από αυτές τις λίγες παρεμβάσεις.
Οι ΑΠΕ, λόγω του φθηνού κόστους- φθηνότερο από τις σημαντικές μονάδες=, θα βοηθήσουν στην ελάφρυνση της πίεσης για αύξηση και των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος.
Να πω επιγραμματικά ότι για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να πάρουμε πολλά μέτρα και γρήγορα. Ν’ αναφέρω κάποια που για μένα είναι πολύ σημαντικά. Ένα είναι η συνεχής προσπάθεια καταπολέμησης της γραφειοκρατίας. Δεύτερο, είναι η γρήγορη αναβάθμιση, επέκταση και ψηφιοποίηση του δικτύου.
Σαφέστατα χρειαζόμαστε συνεχή ενημέρωση, τόσο του εργαζομένου πληθυσμού για να μπορέσει ν’ απασχοληθεί στις νέες θέσεις εργασίας που θα γίνουν, όσο και του γενικότερου πληθυσμού για να πιστέψει στα καλά της καθαρής ενέργειας και ν’ αποφύγει την παραπληροφόρηση που δυστυχώς όλοι ζούμε και παρακολουθούμε.
Εμείς σαν Όμιλος Κοπελούζου, επενδύουμε στην Πράσινη Ενέργεια επί σειρά ετών. Θα συνεχίσουμε να επενδύουμε και με κοινωνική ευθύνη και πάντα επ’ ωφελεία και της τοπικής οικονομίας, διότι αξιοποιούμε στο έπακρο τόσο το εργαζόμενο προσωπικό, προμηθευτές και εργολάβους, έχουμε εμπειρία στην υλοποίηση μεγάλων, πολύπλοκων και τεχνολογικά προηγμένων έργων και επενδύουμε με στοχευμένα έργα, τόσο στις παραδοσιακές μορφές ΑΠΕ όπως είναι τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, όσο βέβαια και στις νέες τεχνολογίες, το Πράσινο Υδρογόνο και στα υπεράκτια αιολικά πάρκα, στα οποία ήμαστε οι πρώτοι στην Ελλάδα που ξεκινήσαμε και πήραμε άδειες παραγωγής.
Οπότε η απάντηση στο ερώτημα που θέσατε είναι ναι, είναι μια τεράστια ευκαιρία για ευημερία, οικονομική ανάπτυξη, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και προστασία του περιβάλλοντος. Σας ευχαριστώ.
A.ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Μου αρέσει πάντα όταν η απάντηση είναι «ναι» στην ερώτηση, αυτό είναι πάντοτε θετικό.
Περνάμε τώρα στον κ. Πεχλιβανόγλου από την Eunice, πρώην Πρόεδρο της ASME.
Γ. ΠΕΧΛΙΒΑΝΟΓΛΟΥ: Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, το κομμάτι της μετάβασης είναι μια απόφαση που έχει ληφθεί σε παγκόσμιο επίπεδο και το ότι είναι ένα challenge, μια πρόκληση είναι γεγονός.
Απ’ την άλλη μεριά, εμείς πιστεύουμε ότι αυτή η πρόκληση θα δημιουργήσει εξαιρετική δυναμική για ανάπτυξη και βάζω μέσα και το κομμάτι της έρευνας και καινοτομίας, γιατί είμαστε ίσως στην ιδανική στιγμή για να επενδύσουμε και στο κομμάτι της ανάπτυξης, της καινοτομίας πάνω στο χώρο αυτό.
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μερικές από τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται αυτή τη στιγμή και που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Προφανώς οι στόχοι είναι γνωστοί, όπως αναφέρθηκε κι από τον αξιότιμο καλεσμένο κ. Fischer δε χρειάζεται να πολυσυζητάμε για τα συμβατικά καύσιμα και για το transition, το βασικό είναι να κοιτάμε το μέλλον και να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε με τις Ανανεώσιμες Πηγές.
Το green deal έχει ξεκάθαρους στόχους, ξεκάθαρες περιοχές δραστηριότητας και επειδή οι στόχοι αυτοί είναι μια πρόκληση, η μείωση κατά 55% των εκπομπών διοξειδίου δεν είναι κάτι το οποίο επιτυγχάνεται απλά μόνο με επένδυση και απαιτεί τεχνολογία, απαιτεί έρευνα και ανάπτυξη, θα ήθελα να σας δείξω λίγο τον τρόπο που εμείς στην Eunice σκεφτόμαστε αυτή τη μετάβαση.
Θεωρούμε πως η εποχή αυτή ζητά μια αναθεώρηση στον τρόπο που λειτουργούν οι εταιρείες ενέργειας, έτσι ώστε να πετύχουν μια μεγαλύτερη καθετοποίηση γιατί τελικά η μετάβαση γίνεται σε όλες τις κλίμακες. Από τα utilities scale projects μέχρι και τα σπίτια.
Έτσι λοιπόν, ο όμιλος επενδύσει σε σημαντικό know how τα τελευταία χρόνια και θα ήθελα να επισημάνω και την αξία των πιλοτικών έργων μεγάλης κλίμακας, όπως είναι το έργο της Τήλου το οποίο είναι το πρώτο πρακτικά «πράσινο νησί» στην Ελλάδα και το πρώτο και πολυβραβευμένο έργο το οποίο έχει υπογράψει η ΡΡΑ για την πώληση ενέργειας στο Δίκτυο σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο αποτελεί και το μεγάλο μας εργαστήριο για να μπορέσουμε ν’ αναπτύσσουμε τεχνολογίες που θα μας βάλουν στην επόμενη μέρα των ΑΠΕ και της αποθήκευσης.
Ταυτόχρονα, όπως ανέφερα πριν, η μετάβασή απαιτεί δραστηριότητα σε πολλές κλίμακες και το γεγονός ότι η Eunice επένδυσε στο πρώτο εργοστάσιο σχεδιασμού και παραγωγής μικρών ανεμογεννητριών στην Ελλάδα, δείχνει κι αυτή την κατεύθυνση. Δε μπορούν να μπουν παντού μεγάλα αιολικά πάρκα και οι απαιτήσεις δεν είναι πάντα οι ίδιες. Οπότε πρέπει να έχουμε στο οπλοστάσιο των ΑΠΕ και των νέων τεχνολογιών, πολλαπλές λύσεις.
Το ίδιο γίνεται και με το κομμάτι του immobility, που κι εκεί είμαστε στο κομμάτι του decarbonisation από άλλη άποψη, από την άποψη των μεταφορών. Κι εκεί είναι σημαντικό κανείς να καινοτομεί και ναι μπορεί να δημιουργεί και μια καθετοποιημένη προστιθέμενη αξία με τοπική παραγωγή, γιατί τα δίκτυα φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, επίσης είναι ιδιαίτερες δραστηριότητες που απαιτούν εξαιρετικά μεγάλη εξειδίκευση και είναι challenging και στο κομμάτι της καινοτομίας.
Αναφέρθηκε προηγουμένως το κομμάτι της αποθήκευσης μεγάλης κλίμακας, είναι αυτό το οποίο μπορεί να έρθει πάρα πολύ άμεσα και να δώσει μια γρήγορη λύση στο πρόβλημα της σταθερότητας του δικτύου και αυτό είναι ένας από τους βασικούς στόχους της εταιρείας, αδειοδοτώντας τα μεγαλύτερα και τα πρώτα έργα στο κομμάτι της αποθήκευσης με συστοιχίες μπαταριών και προφανώς, οι διασυνδέσεις που αναφέρθηκαν και σε προηγούμενα panels και είναι εξαιρετικά σημαντικές.
Υποστηρίζουμε το ότι πρέπει να πάμε ξεκάθαρα, 100% ανανεώσιμα και να προχωρήσουμε στους στόχους που θα δώσουν την αυτονομία στα διάφορα συστήματα σε κάθε κλίμακα. Ξεκινώντας λοιπόν από τα Πράσινα Νησιά με πρώτο αυτό της Τήλου και έπονται και τα υπόλοιπα, να μπορέσουμε να οδηγηθούμε στο decarbonisation των νησιών.
Ταυτόχρονα να παίξουμε στην άλλη κλίμακα που είναι η κλίμακα των σπιτιών, εδώ έχουν δημιουργηθεί συστήματα αυτονομίας τα οποία είναι και cost effective και θα βάλουν και τον μέσο πολίτη στο παιχνίδι της ενεργειακής μετάβασης και φυσικά πηγαίνοντας και στα έργα μεγάλης κλίμακας, τα οποία σύμφωνα με τα πλάνα μας, μέσα στο ’22 θα μπορέσουν να ξεκινήσουν να κατασκευάζονται και να μπορέσουν να μπουν στο καινούργια ενεργειακό γίγνεσθαι.
Και για να μη μιλάμε μόνο θεωρητικά, εγώ θέλω να σας δείξω και πώς είναι μια μέρα σ’ ένα τέτοιο μοντέρνο σύστημα. Αυτό είναι μια μέρα στο νησί της Τήλου. Το κίτρινο που θα δείτε πάνω δεξιά, είναι το ελληνικό δυναμικό. Αυτό είναι η εικόνα της μεταβλητότητας των ΑΠΕ. Αυτό λοιπόν καλείται να το σταθεροποιήσει κανείς σ’ ένα αυτόνομο νησί με τις μπαταρίες και τα συστήματα ελέγχου.
Η καινοτομία λοιπόν είναι η εξής: Ότι ενώ έχω μια τεράστια μεταβλητότητα στις ΑΠΕ, μια τεράστια μεταβλητότητα στο φορτίο και σε όλο το σύστημα, πρέπει να δώσουν στον καταναλωτή σταθερή και σίγουρη παροχή ενέργειας. Αυτή την καινοτομία πρέπει όχι μόνο να την υποστηρίξουμε, πρέπει να μπορέσουμε και στην Ελλάδα να καινοτομήσουμε, γιατί οι ιδιαίτερες συνθήκες, απαιτούν ιδιαίτερα συστήματα.
Καλώ λοιπόν όποιον ενδιαφέρεται, να επισκεφθεί και το site όπου υπάρχουν real time δεδομένα του σταθμού της Τήλου, για να δει αυτό το challenge το οποίο αναπτύσσεται από Έλληνες Μηχανικούς στην Ελλάδα και είναι εξαιρετικά επιτυχημένο τα τελευταία χρόνια. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
A.ROSS: Ευχαριστούμε πολύ, πραγματικά θ’ αξιοποιήσω αυτή την πρόσκλησή σας. Ξέρω ότι πρέπει να φύγετε νωρίς, οπότε πριν φύγετε, θα ήθελα να έχω την άποψή σας για το εξής: Μιλήσατε για το στόχο του 100% Ανανεώσιμες, του Πράσινου, ανάλογα πώς ο καθένας ορίζει το «Πράσινο».
Νομίζω ότι μαζί με αυτό το κύμα, παρασύρεται κι ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Πλέον υπάρχει μεγαλύτερη γνώση και επίγνωση του θέματος και βεβαίως επίγνωση του επιτακτικού των αλλαγών που πρέπει να γίνουν. Ίσως αυτό να μην ισχύει τόσο όταν μιλούμε για τις επιχειρήσεις, τις λειτουργίες τους ή τους πολιτικούς, την πολιτική, όπου εκεί υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί, κάπως πιο άμεσοι.
Πού βλέπετε τα ενδεχόμενα εμπόδια για τη επίτευξη των στόχων που αναφέρατε; Ποιοι είναι οι φραγμοί μεταξύ του οράματος που έχετε και αυτού που αναμένεται να συμβεί τα επόμενα, 5, 10, 20 χρόνια;
Γ. ΠΕΧΛΙΒΑΝΟΓΛΟΥ: Πιστεύω πως το μεγαλύτερο εμπόδιο για να επιτύχουμε αυτό το μεγάλο όραμα δεν είναι τεχνολογικό. Δεν χρειαζόμαστε τεχνολογική καινοτομία, αλλά πιστεύω πως το βασικό εμπόδιο είναι οι συμβατικές υποδομές όσον αφορά στην αδειοδότηση και στα αλληλοσυνδεόμενα συστήματα.
Αυτή τη στιγμή βιώνουμε μία επανάσταση στην ενέργεια. Τα ενεργειακά συστήματα δεν διαφέρουν από τα συστήματα ΙΤ, μιλούμε για το ίντερνετ των πραγμάτων, την τεχνητή νοημοσύνη, νέα συστήματα ενσωματωμένα στο τρέχον ενεργειακό σκηνικό.
Επομένως, αυτό σημαίνει πως ολόκληρος ο μηχανισμός, πέρα από τον τεχνολογικό εξοπλισμό, πρέπει να προχωράει μαζί.
Έχουμε ένα θέμα, αλλά όχι ένα τεχνολογικό θέμα. Έχουμε ένα λειτουργικό θέμα, ένα θέμα διαχείρισης, γραφειοκρατίας, ένα θέμα ως προς το πώς αντιλαμβανόμαστε την ενέργεια. Δεν είναι κάτι στατικό. Μιλάμε για μία δυναμική αλλαγή, δυναμική εξέλιξη στις τιμές, στους καταναλωτές, έτσι ώστε το σύστημα πρέπει να κινηθεί επίσης προς αυτή την κατεύθυνση.
A.ROSS : Να προχωρήσουμε στον κ. Κιάρτζη. Είναι Διευθυντής Νέων Τεχνολογιών και Εναλλακτικών Πηγών Ενέργειας του Ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων. Υπογραμμίζω τη λέξη «πετρέλαια». Παρακαλούμε για τις απόψεις σας.
Σ. ΚΙΑΡΤΖΗΣ: Η λέξη «πετρέλαιο», είναι κάτι το οποίο ίσως ξενίζει όταν συζητάμε για νέες τεχνολογίες στην ενέργεια, για μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και προφανώς είναι κάτι το οποίο υπήρχε στο παρελθόν στο μυαλό μας, θα συνεχίσει να υπάρχει στο μέλλον σε πολλά προϊόντα και υπηρεσίες που έχουμε να καλύψουμε, αλλά η πετρελαϊκή βιομηχανία είναι αυτή η οποία πρωτοπορεί.
Πρωτοπορεί σε πάρα πολλά πράγματα, επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες, επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, επενδύσεις σε καύσιμα χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος. Για μας δεν είναι μόνο μια ανάγκη που προκύπτει από ρυθμιστικά φαινόμενα επειδή μας το επιβάλλει η νομοθεσία, η πολιτεία, ή οποιοσδήποτε άλλος. Για μας είναι πρώτα απ’ όλα ένας τρόπος σκέψης, ένας τρόπος αντιμετώπισης και σεβασμού του περιβάλλοντος και επιπλέον είναι και μια επενδυτική ευκαιρία.
Δεν είναι κάτι το οποίο θα χαρακτηρισθεί Ελ Ντοράντο, που ακολουθεί νόμους άγριας δύσης όπως γινόταν στο παρελθόν, πριν από μερικούς αιώνες. Είναι μια φιλοσοφία και μια κουλτούρα που με πολλή προσοχή και με πολύ επιλεγμένες επενδύσεις, μπορεί να σου αποδώσει σημαντικά ποσά, να κάνει ένα diversification στο portfolio το οποίο έχεις και να σε βοηθήσει να προχωρήσεις ακόμα παραπέρα.
Σαν Όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια, έχουμε πάρα πολύ φιλόδοξους στόχους, το 2030 να μειώσουμε κατά 50% τις εκπομπές μας και το 2050 να προσπαθήσουμε να μηδενίσουμε αυτό το ποσό των εκπομπών. Πώς θα το καταφέρουμε; Θα το καταφέρουμε επενδύοντας τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ήδη έχουμε ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο και σε λειτουργία, υπό ανάπτυξη, αγγίζει τα 2 GW ο στόχος για το 2030, επενδύοντας στην αύξηση του efficiency των εγκαταστάσεών μας, άρα τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και τις αντίστοιχες εκπομπές.
Στην εφαρμογή υδρογόνου το οποίο θα είναι καθαρό, θα είναι είτε μπλε, είτε πράσινο, να φανταστείτε ότι το διυλιστήριο της Ελευσίνας θέλουμε να το φτιάξουμε πρότυπο διυλιστήριο, θα έχει εγκατάσταση Πράσινου Υδρογόνου μ’ ένα φωτοβολταϊκό μέσα στο διυλιστήριο της τάξεως των 10 ΜW που θα το τροφοδοτεί κι ένα ΡΡΑ για τις ώρες που δεν έχει ήλιο, με αποτέλεσμα να παράγουμε αμιγώς Πράσινο Υδρογόνο και Μπλε Υδρογόνο, μια πολύ μεγάλη επίσης επένδυση εκατοντάδων εκατομμυρίων, το οποίο θα δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα που βγαίνει από την παραγωγή του υδρογόνου και μ’ αυτό τον τρόπο θα μειώσουμε σημαντικά το ανθρακικό μας αποτύπωμα.
Επίσης, η τροφοδοσία μας θα βασίζεται σε πρώτες ύλες οι οποίες θα είναι χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος. Ενδεικτικά, για το κομμάτι των εργοστασίων των πετροχημικών μας, τα πλαστικά μας, το εργοστάσιο του πολυπροπυλενίου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ό,τι προκύπτει από τη διαχείριση μέσω κυκλικής οικονομίας, στον κύκλο των πλαστικών.
Βλέπουμε καύσιμα χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος τα οποία ανακαλύπτουν από συνθετικά καύσιμα μέχρι βιοκαύσιμα επόμενης γενιάς, που μπορούν να προκύπτουν είτε από λιγνοκυταρρινούχα βιομάζα ή ακόμα και μικροάλγη (φύκια) και από κει και πέρα στοχεύουμε και στα προϊόντα και στις υπηρεσίες τις οποίες δίνουμε, να είναι υπηρεσίες χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος.
Πώς το πετυχαίνουμε αυτό: Ήδη υπάρχει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα εγκατάστασης ταχυφορτιστών ηλεκτρικής ενέργειας στα πρατήριά μας, η ταχυφόρτιση για μας είναι κάτι πολύ σημαντικό, για να καλύπτουμε το σύνολο των ειδικών αξόνων. Αισίως ως το τέλος του χρόνου θα έχουμε 50 ταχυφορτιστές σε όλη τη χώρα και ένα πολύ εκτεταμένο δίκτυο απλών φορτιστών, αλλά εκείνο είναι το καθημερινό, το trivial το οποίο συναντά εύκολα κάποιος στη χώρα.
Επίσης, εξετάζουμε τη δυνατότητα να φτιάξουμε μέσα στο διυλιστήριο στη Θεσσαλονίκη, εδώ στη Βόρεια Ελλάδα- γιατί βλέπετε η δραστηριότητά μας και το footprint που έχουμε είναι σε διάφορα σημεία της χώρας και γενικά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης-, θα φτιάξουμε μια μονάδα για βιοκαύσιμα από χρησιμοποιημένα τηγανέλαια και επιπλέον να μπορέσουμε μέσα από τη βέλτιστη χρήση του υδρογόνου που θα προκύπτει από συμμετοχή είτε σε μεγάλα project είτε από διάφορα ερευνητικά προγράμματα που έχουμε, να μειώσουμε εν τέλει το ανθρακικό αποτύπωμα της όλης παραγωγικής διαδικασίας. Σας ευχαριστώ.
A.ROSS:Ευχαριστούμε πολύ. Και τώρα, ο κ. Πολυχρονίου, Executive Director, Strategy and Business Development της ΔΕΠΑ. Ποιες είναι οι σκέψεις σας επί των θεμάτων;
Γ. ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ: Ο ρόλος του φυσικού αερίου στην ενεργειακή μετάβαση, είναι πολύ σημαντικός, θα έλεγα στην ενεργειακή μετάβαση έχουμε σαφώς τους στόχους, οι οποίοι έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η διαδικασία όμως της μετάβασης έχει αρκετές αβεβαιότητες, υπάρχουν σαφώς πυλώνες στην ενεργειακή αυτή μετάβαση, αλλά υπάρχουν όπως είπα και αρκετές αβεβαιότητες.
Το φυσικό αέριο αναγνωρίζεται σαν ένα βασικό στοιχείο αυτής της ενεργειακής μετάβασης θεωρείται το κατ’ εξοχήν καύσιμο-γέφυρα στην πορεία προς την απανθρακοποίηση και στους στόχους που έχουν τεθεί και επιπλέον έχει και ένα σημαντικό πλεονέκτημα: Ότι οι σημαντικές υποδομές οι οποίες έχουν αναπτυχθεί όλες τις τελευταίες δεκαετίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην περίοδο της απανθρακοποίησης, είτε για πράσινα ανανεώσιμα αέρια, είτε για συνθετικά αέρια, είτε φυσικά και για το υδρογόνο το οποίο θεωρείται ένας βασικός πυλώνας της ενεργειακής αυτής μετάβασης.
Η εταιρεία ΔΕΠΑ, όπως όλοι γνωρίζουν, είναι η εταιρεία η οποία έφερε το φυσικό αέριο στην Ελλάδα κάνοντας σημαντικές επενδύσεις της τάξης των 3,2 δισεκατομμυρίων ευρώ τα τελευταία 30 χρόνια.
Αυτή την περίοδο, έχουμε ουσιαστικά έναν διττό ρόλο, εγγυόμαστε σαν ΔΕΠΑ Εμπορίας την ομαλή λειτουργία της αγοράς φυσικού αερίου που και αυτό είναι ένα σημαντικό ζήτημα, βλέπουμε όλοι μας ποιες είναι οι επιπτώσεις από τις σημαντικές αυξομειώσεις τιμών οι οποίες υπάρχουν τα τελευταία χρόνια και από την άλλη πλευρά, οφείλουμε, όπως όλες οι εταιρείες οι οποίες παλαιότερα είχαν έναν τομέα δραστηριότητας, είτε το πετρέλαιο είτε το φυσικό αέριο, να μετασχηματιστούμε και το κάνουμε αυτό το πράγμα τα τελευταία χρόνια, να μετασχηματιστούμε σε μια ενεργειακή εταιρεία με έμφαση στον τομέα της απανθρακοποίησης.
Τι κάνουμε στους τομείς αυτούς: Κατ’ αρχάς στον τομέα της αγοράς φυσικού αερίου, συμβάλλουμε καθοριστικά στη διαμόρφωση της περιοχής μας ως ένα από τα βασικά ενεργειακά hubs της περιοχής. Ουσιαστικά σαν ένα περιφερειακό κόμβο διακίνησης φυσικού αερίου, βλέπουμε ότι το τελευταίο διάστημα ουσιαστικά κατασκευάζονται σημαντικές υποδομές στην περιοχή μας. Ο αγωγός ΤΑΡ έχει ήδη κατασκευασθεί, κατασκευάζεται ο αγωγός IGB, Ελλάδας – Βουλγαρίας, υπάρχει ένα σημαντικό terminal το οποίο αναπτύσσεται στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, στην Αλεξανδρούπολη, στο οποίο συμμετέχουμε κι εμείς, άρα αυτό είναι ένας βασικός πυλώνας της δραστηριότητάς μας.
Απ’ την άλλη όμως μεριά, έχουμε τις αναπτυξιακές μας δράσεις και σε αυτές, οι δράσεις της ενεργειακής μετάβασης είναι καθοριστικές.
Κατ’ αρχάς θεωρούμε ότι έχουμε ένα πολύ σημαντικό ρόλο και είναι βασική μας προτεραιότητα, ο τομέας των ανανεώσιμων αερίων και του υδρογόνου. Είμαστε συντονιστές με τη συμμετοχή και άλλων μεγάλων ενεργειακών ομίλων σ’ έναν πολύ σημαντικό πρόγραμμα, το White Dragon, βλέπω εδώ εκπροσώπους από μεγάλους ενεργειακούς ομίλους με τους οποίους συνεργαζόμαστε στον τομέα αυτό, τη ΔΕΗ, τον όμιλο ΕΛΠΕ και τον όμιλο Κοπελούζου και άλλους μεγάλους ενεργειακούς ομίλους.
Θα είναι ένα σημαντικό έργο στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, είναι το project White Dragon, θα παράγει Πράσινο Υδρογόνο, το οποίο ουσιαστικά θ’ αποθηκεύεται και θα μπορεί να επαναχρησιμοποιείται σε κυψέλες καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας, για την παραγωγή ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας.
Το έργο έχει επιλεγεί ως ένα βασικό, έχει προταθεί από την ελληνική κυβέρνηση σαν ένα βασικό έργο στα projects κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, τα οποία αξιολογούνται αυτή την περίοδο στις Βρυξέλλες, στον τομέα του υδρογόνου.
Επίσης εισερχόμαστε στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και με παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, από ΑΠΕ, αναπτύσσοντας ένα χαρτοφυλάκιο ανανεώσιμων φωτοβολταϊκών πάρκων άνω των 200 MW και αυτό στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, συνεισφέροντας κι εμείς στον τομέα αυτόν.
Και βέβαια, ενισχύουμε και δράσεις οι οποίες δίνουν εναλλακτικές χρήσεις, στην αγορά του φυσικού αερίου σε περιοχές όπως είναι η ναυτιλία, όπως είναι η χρήση αερίου σε βαριά οχήματα και η χρήση αερίου βέβαια στο στόλο των ελαφρών οχημάτων, συνεισφέροντας και εμείς στην απανθρακοποίηση, με τη χρήση φιλικότερων προς το περιβάλλον καυσίμων. Σας ευχαριστώ.
A.ROSS: Σας ευχαριστώ πολύ. Ένα γρήγορο ερώτημα για σας: Όλοι τώρα δουλεύουν στον τομέα του φυσικού αερίου, καθώς είναι το βασικό μεταβατικό στάδιο προς μια Πράσινη Οικονομία διότι σε σύγκριση με το πετρέλαιο είναι λιγότερο ρυπογόνο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένας θα λέγαμε ένας χρόνος ζωής, μια διάρκεια που θα μπορέσει να λειτουργήσει το φυσικό αέριο μέχρι την πλήρη μετάβαση στις ανανεώσιμες.
Μήπως το φυσικό αέριο έχει και μεγαλύτερη τελικά διάρκεια ζωής σε σχέση με τις χρήσεις που εμείς προσβλέπουμε να το χρησιμοποιούμε στο εγγύς μέλλον;
Γ. ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ: Δεν είναι δεδομένη και δεν είναι ίδια για όλους τους τομείς. Υπάρχουν τομείς στους οποίους θα συντελεστεί πολύ πιο γρήγορα και αυτό εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της κάθε χρήσης. Είναι σαφές ότι σε χρήσεις όπως είναι η θέρμανση, όπως είναι οι βιομηχανικές χρήσεις, όπως είναι η παραγωγή ηλεκτρισμού, η ενεργειακή μετάβαση θα συντελεστεί πιο γρήγορα .
Όμως μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και χρήσεις, στις οποίες τα χαρακτηριστικά των διαφόρων εναλλακτικών πηγών, διαφέρουν. Και εδώ έχουμε χρήσεις όπως είναι για παράδειγμα η ναυτιλία, στις οποίες η ενεργειακή πυκνότητα των εναλλακτικών μορφών ενέργειας δεν επιτρέπει εύκολα την αντικατάσταση των υφιστάμενων καυσίμων και νέων καυσίμων που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή αυτή.
Εδώ λοιπόν θεωρούμε ότι υπάρχουν τέτοιες χρήσεις- το παράδειγμα της ναυτιλίας είναι χαρακτηριστικό και το αναφέρω διότι η Ελλάδα έχει σημαντική δραστηριότητα στον τομέα αυτό- όπου η ΔΕΠΑ έχει μεγάλη δραστηριότητα και έχει αναλάβει πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό. Θεωρούμε ότι το φυσικό αέριο, ο υγροποιημένο φυσικό αέριο για να είμαι ακριβής, θα παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην περιοχή αυτή λόγω της ενεργειακής πυκνότητας που διαθέτει και της δυνατότητας να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια με τις ίδιες ακριβώς υποδομές και για τη χρήση υγροποιημένων ανανεώσιμων αερίων
Εδώ λοιπόν, μια τέτοια χρήση όπως και κάποιες άλλες αντίστοιχες χρήσεις, όπως τα βαρέα οχήματα, θα μπορούσαν να είναι κάποιες χρήσεις στις οποίες η περίοδος μετάβασης θεωρούμε ότι θα διαρκέσει περισσότερο. Και γι’ αυτό αναλαμβάνουμε και σημαντικές επενδύσεις στον τομέα αυτό σαν όμιλος ΔΕΠΑ και για το λόγο αυτό και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έλεγα ότι έχει ξοδέψει αρκετά χρήματα την τελευταία δεκαετία τουλάχιστον, να υποστηρίξει τις χρήσεις του LNG στη ναυτιλία.
A.ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Κύριε Μαύρο, θα μπορούσα να ρωτήσω βεβαίως τον οποιονδήποτε αλλά έπεσε σ’ εσάς ο κλήρος: Δυσκολεύομαι να θυμηθώ μια βιομηχανία τόσο στρατηγικής σημασίας παγκοσμίως, που διατρέχει αυτή την ανάγκη να μετασχηματιστεί τόσο άμεσα, με τόσο επείγοντα τρόπο για λόγους επιβίωσης, υπαρξιακούς. Δε μπορώ να φανταστώ κάποια άλλη βιομηχανία.
Ποια είναι η επόμενη τεχνολογία που θα κλείσει το κενό μεταξύ αυτών που μπορούμε να κάνουμε σήμερα και αυτών που θα χρειαστεί να κάνουμε, αν πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει;
Κ. ΜΑΥΡΟΣ: Πολύ ενδιαφέρουσα η ερώτησή σας, ευχαριστώ. Το ερώτημα είναι τι θα είναι η επόμενη μέρα: Το φυσικό αέριο είναι ένα καύσιμο γέφυρα. Θα φτάσουμε λοιπόν σ’ ένα σημείο όπου θα υπάρχουν αρκετά ανανεώσιμα, θα πέφτουν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, θα φτάσουμε νομίζω σε υδρογόνο.
Εκεί λοιπόν, είναι ένα μεγάλο τοπόσημο-χρονόσημο το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την επόμενη μέρα. Ωστόσο, θα πάω πίσω στην τοποθέτησή μου και θα πω το εξής:
Για να φτάσουμε στην ουσιαστική μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, δεν αρκεί σίγουρα το φυσικό αέριο να γίνει υδρογόνο κτλ. Νομίζω, αυτό που θα δούμε πολύ έντονα είναι τεχνολογίες αποθήκευσης, οι οποίες θα δούμε ν’ αλλάζουν και μορφή από την παραδοσιακή μορφή που ισχύουν σήμερα και σίγουρα electrochemicals κτλ. και θα δούμε και άλλες τεχνολογίες, όπως carbon culture.
Και αυτό διότι, για να μπορέσουμε να φτάσουμε από τα 51 δισεκατομμύρια τόνους έκλυσης αερίου στο μηδέν, το πράγμα είναι τεράστιο. Θα χρειαστούμε τεχνολογική υπέρβαση, καινοτομία. Κι επειδή αναφερθήκατε σε πράγματα που αλλάζουν σε μια βιομηχανία, θα πω ότι αυτή τη στιγμή τι καλούμαστε να κάνουμε: Δεκαετίες ολόκληρες με άνθρακα, θα περάσουμε σε μια απανθρακοποιημένη οικονομία. Αυτό απαιτεί επενδύσεις, απανθρακοποίηση, αποκεντρωμένη παραγωγή και ψηφιοποίηση.
Συνοψίζοντας λοιπόν στο ερώτημά σας, νομίζω φυσικό αέριο, ανανεώσιμα, υδρογόνο, τελικά νομίζω θα δούμε breakthrough σε μπαταρίες και βεβαίως σε τεχνολογίες carbon culture.
A.ROSS: Μια τελική ερώτηση για τον κ. Καρύδα. Μιλήσατε για την αποθήκευση και πόσο σημαντική είναι η τεχνολογία αυτή. Ποια είναι η επόμενη εξέλιξη στην αποθήκευση; Η τεχνολογία που έχουμε σήμερα είναι αρκετή για τώρα. Όχι απαραίτητα μπαταρίες, αλλά γενικά αποθήκευση, τι περιμένουμε τα επόμενα χρόνια;
Γ. ΚΑΡΥΔΑΣ: Η ερώτηση είναι ενδιαφέρουσα και βέβαια δείχνει την πρόκληση που έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε όλοι μας γιατί πλέον οι ρυθμοί ανάπτυξης και αλλαγής της τεχνολογίας εν αντιθέσει με πριν 100 χρόνια είναι ότι σε 2-3 χρόνια αλλάζουν δραματικά όλα.
Πρώτο βήμα είναι να υλοποιήσουμε γρήγορα μονάδες αποθήκευσης μπαταρίας στην Ελλάδα. Αυτό που σας εξήγησα πριν, θα επιτρέψει πρώτον, γρήγορη διείσδυση των ΑΠΕ και δεύτερον, θα δώσει το προφίλ στο δίκτυο, στο σύστημα να έχει επάρκεια ισχύος και ασφάλεια. Άρα είναι εκ των ων ουκ άνευ η γρήγορη διείσδυση, υλοποίηση έργων, αποθήκευσης ενέργειας.
Στο κομμάτι αποθήκευση ενέργειας με συσσωρευτές, σαφέστατα η πρόκληση η τεχνολογική που αντιμετωπίζουμε, είναι μείωση κόστους, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των μπαταριών, το οποίο έχει αντίκρισμα βέβαια στο ύψος της επένδυσης και γρήγορους ρυθμούς φόρτισης και αποφόρτισης. Αυτό θα βοηθήσει σε βιώσιμες επενδύσεις, επενδύσεις που θα μπορέσουν να δώσουν την ανάγκη όπως σας είπα, του προφίλ στο σύστημα για να μπορέσει να επιτρέψει τη στοχαστική παραγωγή των ΑΠΕ, να εξυπηρετήσει την ανάγκη για ενέργεια όλης της κοινωνίας.
Από κει και πέρα, η τεχνολογία προχωρά, υπάρχουν στα χαρτιά πολλές νέες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας εκτός από συσσωρευτές, και βέβαια περιμένουμε όλοι να δούμε όλα αυτά να δούμε cost effective, να έχουν τη δυνατότητα βιώσιμης επένδυσης. Σαφέστατα υπάρχουν και άλλες τεχνολογίες, αλλά θεωρώ ότι οι συσσωρευτές ακόμα δεν έχουν εξαντλήσει τη ζωή τους.
Για τα επόμενα 8-10 χρόνια σαφέστατα, πρέπει να δούμε πώς αυτά θα εξελιχθούν. Κι όταν μιλάμε για μπαταρίες μονάδες αποθήκευσης, ήδη περνάμε σε νέα συστατικά των μπαταριών νικελίου, τα οποία ακριβώς προσπαθούν ν’ απαντήσουν στο ερώτημά σας. Δηλαδή μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και καλύτερες ταχύτητες φόρτισης και αποφόρτισης.
A.ROSS: Αναμένετε αλλαγές, μιλήσατε για το κόστος της ενέργειας. Ένα από τα θέματα των ανανεώσιμων, είναι ότι η οικονομία έχει αναπτυχθεί γύρω από τα παραδοσιακά καύσιμα. Ζούμε τη ζωή μας χρησιμοποιώντας αυτά τα καύσιμα, πληρώνουμε αυτά που πρέπει να πληρώσουμε γι’ αυτά και τα οποία είναι πολύ πιο ακριβά και επηρεάζουν τον πλανήτη.
Πιστεύετε ότι θα υπάρχουν μηχανισμοί στην αγορά ώστε να μπορέσουμε να πληρώνουμε το πραγματικό κόστος των ορυκτών καυσίμων; Το ρωτώ αυτό γιατί μιλήσατε για μείωση του κόστους των ανανεώσιμων των μπαταριών. Όμως, αυτή τη στιγμή βλέπουμε αύξηση του κόστους των παραδοσιακών καυσίμων. Βλέπετε ότι υπάρχει θέμα εδώ;
Γ. ΚΑΡΥΔΑΣ: Το κόστος παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες είναι πολύ χαμηλότερο από το κόστος παραγωγής ενέργειας από σημαντικές μονάδες. Άρα ήδη απαντά στην ανησυχία σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όπως είπαμε οι ανανεώσιμες είναι μονόδρομος.
A.ROSS: Είμαστε με άλλα λόγια ήδη εκεί, εξαιρετικά. Όπως είπα, υπάρχουν πάντοτε θέματα για τον τομέα, που κυριαρχούν στην παγκόσμια ατζέντα και η κλιματική αλλαγή είναι ένα από αυτά.
Νομίζω ότι θα μιλάμε γι’ αυτά τα πράγματα τα επόμενα 30-40 χρόνια. Συγνώμη αν δε μπορέσαμε να αναλύσουμε όλα αυτά τα θέματα σε 50 λεπτά, ίσως τα επόμενα χρόνια να είναι πιο κατάλληλα για να το κάνουμε.
Ευχαριστώ όλους τους ομιλητές.
THE POTENTIAL OF CIRCULAR ECONOMY: GREECE’S OBJECTIVES AND IMPLEMENTATION PROCESS
- ROSS: Κυρίες και κύριοι, μεταξύ των ζητημάτων που απογειώθηκαν θα λέγαμε, από τότε που η βιωσιμότητα και το ζήτημα της κλιματικής κρίσης προέκυψε, είναι η Κυκλική Οικονομία.
Παράγουμε προϊόντα τα οποία εξαντλούν τους φυσικούς πόρους. Πώς θα σας φαινόταν λοιπόν να έχουμε προϊόντα τα οποία θα επανέλθουν στη διαδικασία μεταποίησης και θα ξαναχρησιμοποιηθούν; Μπορούμε να μειώσουμε άρα, την εξάρτησή μας από τις πρώτες φυσικές ύλες και έτσι να φτάσουμε το βαθμό της πλήρους κυκλικής οικονομίας; Ποιος είναι ο βαθμός της πρωτοβουλίας που έχει ληφθεί εδώ στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο;
Με χαρά, καλώ να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τις προοπτικές αυτής της συζήτησης, εξαιρετικούς ομιλητές. Θα ήθελα να καλέσω τον κ. Κώστα Σκρέκα, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, τον κ. Geoffrey Pyatt, την κ. Emmanuelle Maire, επικεφαλής Βιώσιμης Παραγωγής Προϊόντων και Κατανάλωσης στη Β’ Διεύθυνση για Ζητήματα Κυκλικής Οικονομίας και Πράσινης Μετάβασης για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τέλος, τον κ. Παναγιώτη Μούργο, Managing Director του Texan Envipco Hellas Group.
H ιδέα της κυκλικής οικονομίας δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά σίγουρα ο αέρας στα πανιά είναι πολύ πιο δυνατός πλέον. Διάβασα στον Economist ένα άρθρο υπέρ αυτής της προσπάθειας για ν’ αντικαταστήσουμε ακόμη και τις θεμελιώδεις ιδέες πάνω στις οποίες έχουμε εγκαταστήσει τη μακροοικονομική μας προσέγγιση. Υπάρχουν σημαντικοί Οικονομολόγοι που το υποστηρίζουν αυτό και νομίζω ότι είναι συναρπαστικό που σ’ αυτό το σημείο μπορούμε να συζητήσουμε αυτές τις ιδέες.
Κύριε Σκρέκα, αν θέλετε να ξεκινήσετε εσείς, να μας πείτε τις δικές σας απόψεις για τις δυνατότητες της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα.
Κ. ΣΚΡΕΚΑΣ: Καλησπέρα. Ήμαστε και πριν μαζί, και με τον κ. Πρέσβη. Πρόκειται για projects τα οποία βοηθήθηκαν από τους παρόντες για να μπει η Ελλάδα σ’ αυτή τη διαδικασία. Έχουμε το Δασαρχείο στην Αλεξανδρούπολη, τον LNG, όλα αυτά τα projects που έχουν να κάνουν με τις τεράστιες ποσότητες ενέργειας που διακινούνται από και προς την Ελλάδα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πλέον τι σημαίνει να είσαι ένας ενεργειακός κόμβος.
Και πρέπει ν’ αναπτύξουμε την Ελλάδα όχι μόνο ως έναν ενεργειακό κόμβο, αλλά αυτό έχει να κάνει εν μέρει θα λέγαμε, με το θέμα που θα συζητήσουμε σήμερα.
Ήμουν εδώ λίγο πριν σ’ ένα πάνελ που είχε να κάνει με την ενέργεια οπότε καταλαβαίνετε ότι λόγω κεκτημένης ταχύτητας ξεκινήσαμε με την ενέργεια. Γενικά πρέπει ν’ αλλάξουμε τη φιλοσοφία και τη συμπεριφορά μας ως πολίτες του κόσμου πια, απέναντι στις φυσικές πηγές, απέναντι στις πρώτες ύλες που έχει ο πλανήτης.
Γιατί λειτουργούμε, καταναλώνουμε, συμπεριφερόμαστε σαν αυτές οι πηγές, αυτά τα υλικά, να μην τελειώνουν ποτέ. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι δυστυχώς είναι εξαντλήσιμα. Γι’ αυτό πρέπει με σωστό τρόπο να διαχειριζόμαστε τις πρώτες ύλες του πλανήτη, γιατί αν συνεχίζουμε να καταναλώνουμε με τον ίδιο τρόπο, τότε μέχρι το 2050 πιθανότατα να χρειαζόμαστε δυο πλανήτες απ’ τη γη για να καλύψουν τις ανάγκες της κατανάλωσής μας.
Εμείς στην Ελλάδα, η κυβέρνησή μας, έχουμε σχέδιο για το κομμάτι της διαχείρισης των πρώτων υλών, του ορυκτού πλούτου που έχει η χώρα, μέσα από την προώθηση της κυκλικής οικονομίας και της διαχείρισης των απορριμμάτων μας. Η πραγματικότητα είναι ότι η Ελλάδα έχει μεν κάνει πολλά βήματα προόδου, όμως δυστυχώς σήμερα που μιλάμε οδηγούμε σε υγειονομική ταφή το 80% των απορριμμάτων που παράγουμε στις πόλεις, όταν ο μέσος όρος της Ευρώπης είναι στο 50% και ο στόχος είναι να φτάσει αυτό το 2035 στο 10%.
Δυστυχώς 8 στα 10 προϊόντα τα οποία καταναλώνουμε, τα υπολείμματά τους τα οδηγούμε σε υγειονομική ταφή και αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να τελειώσει τώρα. Είναι αδιέξοδο. Από την άλλη, πρέπει να πούμε ότι έχουμε προωθήσει για να το πετύχουμε αυτό και την απαραίτητη βάση, τη νομοθετική βάση, το νομοθετικό πλαίσιο, ώστε να προωθήσουμε την ανάκτηση των ανακυκλωσίμων προϊόντων, και βέβαια ό,τι απομένει, εκείνο να οδηγείται- αφού βέβαια χρησιμοποιήσουμε και την ανάκτησή τους για αξιοποίηση για ενεργειακό σκοπό-, να οδηγείται σε υγειονομική ταφή.
Πριν από ένα μήνα περάσαμε έναν πάρα πολύ σημαντικό νόμο που αφορά όλη αυτή την αλυσίδα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Ένα από τα βασικά σημεία τα οποία περιλαμβάνονται σ’ αυτό το νόμο, έχει να κάνει με τη λειτουργία ενός εγγυοδοτικού συστήματος που αφορά τις πλαστικές συσκευασίες όπως τα μπουκαλάκια. Βλέπετε, σ’ αυτή την αίθουσα υπάρχουν δεκάδες πλαστικά μπουκαλάκια για το νερό, αυτά κατά το μεγαλύτερο ποσοστό αυτή τη στιγμή δυστυχώς καταλήγουν στις χωματερές..
Μέσα από ένα τέτοιο εγγυοδοτικό σύστημα, το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό, αν όχι όλα τα πλαστικά μπουκάλια, θα συλλέγονται και σε καλή κατάσταση, ώστε μετά ν’ ανακυκλώνονται και να χρησιμοποιούνται πάλι από τη βιομηχανία και την παραγωγή υλικών συσκευασίας. Επίσης, το σύστημα αυτό θα συλλέγει πλαστικό, αλουμίνιο και βέβαια γυαλί.
Μ’ αυτό τον τρόπο ένα μεγάλο κομμάτι των απορριμμάτων θα μπορεί ν’ ανακτάται και ν’ ανακυκλώνεται. Όλο αυτό δημιουργεί και μια άλλη προοπτική, μια αναπτυξιακή προοπτική.
Γιατί δεν είναι μόνο το ότι δεν πετάμε τελικά προϊόντα τα οποία στη συνέχεια θα πρέπει να τα εξορύξουμε, να ξοδέψουμε ενέργεια για να μπορέσουμε να τα φέρουμε σε μια κατάσταση όπου θα τα χρησιμοποιήσουμε. Η ίδια διαδικασία της ανάκτησης και της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης αυτών των υλικών μέσα από τη διαχείριση των απορριμμάτων, δημιουργεί θέσεις εργασίας και δουλειές, δημιουργεί επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Όλα αυτά λοιπόν βοηθούν συνολικά στην ανάπτυξη της χώρας. Κυκλική οικονομία δεν είναι μόνο η διαχείριση απορριμμάτων βέβαια, είναι πράγματα τα οποία είναι στον πυρήνα της στρατηγικής μας, μιας στρατηγικής που θέλει να πετύχει η Ελλάδα, θέλει να προσδώσει εκείνα τα χαρακτηριστικά στην Ελλάδα ώστε να πετύχει συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης, με διατηρήσιμους όρους. Και μ’ αυτό τον τρόπο να διασφαλίσουμε ότι και οι επόμενες γενιές των Ελλήνων θα μπορούν ν’ απολαμβάνουν τις ίδιες συνθήκες ευημερίας που απολαμβάνουν και οι σημερινοί Έλληνες. Ευχαριστώ.
- ROSS: Ευχαριστούμε πάρα πολύ. Να έρθουμε τώρα στον κ. Pyatt. Ποια είναι η δική σας άποψη, τόσο ως Αμερικανός πολίτης, όσο και ως παρατηρητής της κατάστασης αυτής στην Ελλάδα;
- G. PYATT: Κατά πρώτον ένα μεγάλο ευχαριστώ για την πρόσκληση. Συγχαρητήρια στον Economist για την διοργάνωση αυτού του forum στη Θεσσαλονίκη. Μια πόλη, η οποία με πολλές έννοιες είναι κάτι σαν δεύτερο σπίτι μου τα τελευταία 5 χρόνια που είμαι ο Πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα. Είναι τιμή μου να είμαι εδώ μαζί με τον Υπουργό. Μόλις ήρθαμε από μια συνάντηση με τρεις συναδέλφους από τη Βουλγαρία, τη Βόρειο Μακεδονία και την Αλβανία.
Οι τρεις ομόλογοί μου Αμερικανοί πρεσβευτές σε αυτές τις τρεις χώρες συναντηθήκαμε και χαρήκαμε πάρα πολύ γι’ αυτή τη συνάντηση και ιδιαίτερα- με δεδομένο ότι έχω και τους συναδέλφους μου εδώ στη Θεσσαλονίκη-, διότι υπογραμμίζει αυτό το οποίο αποτέλεσε αρχή για τη συμμετοχή, την εμπλοκή της αμερικανικής παρουσίας στην Ελλάδα.
Ήδη από το ’18 όταν και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν το τιμώμενο πρόσωπο στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης θέλαμε να δούμε τη Βόρειο Ελλάδα, τη Θεσσαλονίκη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Να τη δούμε όχι μόνο ως τη συμπρωτεύουσα της Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά ως μια πύλη προς μια αγορά 30 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Και είμαι πάρα πολύ περήφανος για την πρόοδο που έχουμε κάνει από το 2019 στην Διεθνή Έκθεση όταν και αναπτύξαμε αυτό το όραμα. Ο Υπουργός κ. Σκρέκας με τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες που έχει στην περιοχή για θέματα της ενέργειας βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας.
Θα μιλήσω λίγο πιο μετά για τα ζητήματα τα ενεργειακά σε μια άλλη εκδήλωση, αλλά θα χαρά πάρα πολύ να επικεντρωθώ σήμερα στα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Χαίρομαι πάρα πολύ γιατί έχω δίπλα μου τον Παναγιώτη. Η Envipco ήταν μια από τις βασικές συμμετέχουσες αμερικανικές εταιρείες στο Παβίλιον, στο περίπτερο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, εάν θυμάμαι καλά. Παναγιώτη εσείς εκεί ξεκινήσατε τη συνεργασία σας. Τη λανσάρατε τη συνεργασία σας με τον Ατεντοκούμπο πολύ πριν ο Γιάννης γίνει ο κορυφαίος παίκτης του ΝΒΑ και το όνομά του φτάσει στα πέρατα του κόσμου.
Βεβαίως με μεγάλη περηφάνια είχαμε τον Γερουσιαστή του Κονέκτικατ στη Σούδα, στις αρχές της εβδομάδας. Όλα έρχονται και μπαίνουν σαν κομμάτια ενός παζλ στη θέση τους. Όλοι έχουμε ζήσει στην Ελλάδα και έχουμε δει τις ομορφιές αυτής της απίστευτης χώρας, αλλά και τα τραύματα του παρελθόντος, μαζί με τις πυρκαγιές στην Εύβοια, στην Ηλεία κλπ, καταλαβαίνουμε ότι το περιβάλλον μας χτυπάει ένα καμπανάκι. Ανάβει ένα κόκκινο φως και πρέπει να αλλάξουμε.
Η Αμερική θέλει να παίξει ένα σημαντικό ρόλο σε συνεργασία με την Ελλάδα για την αξιοποίηση των ευκαιριών και η Envipco είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα. Έχουμε τις ευκαιρίες που μας δίνουν τα ζητήματα των ταχυφορτιστών για παράδειγμα, ή τα ελκτικά οχήματα. Είναι πράγματα που οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι έχουμε τόσα ενεργειακά project που τρέχουν, στο FSRU της Αλεξανδρούπολης, έχουμε το IGB Ελλάδος – Βουλγαρίας, πολύ σημαντικός διασυνδετήριος αγωγός. Έχουμε μεγάλες εταιρείες παραγωγής συσσωρευτών, η Sunlight τη οποία έχει έδρα στη Μακεδονία. Παίζει πολύ σημαντικό ρόλο ως παραγωγός μπαταριών και τεχνολογιών αποθήκευσης.
Δυτική Μακεδονία. Η Δυτική Μακεδονία θα είναι και κομβικής σημασίας για το project White Dragon το οποίο έτρεξε το Υπουργείο του κ. Σκρέκα και είμαι πάρα πολύ περήφανος που μία αμερικανική εταιρεία, η Advent Technologies έχει έδρα στην Πάτρα. Μια πρωταγωνίστρια στις τεχνολογίες καυσίμων, η οποία συμμετέχει στο project αυτό.
Βλέπουμε λοιπόν ότι προωθεί και τη φιλόδοξη ατζέντα για το περιβάλλον του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη και θέλω να υπογραμμίσω πόσο σημαντική είναι για τις Ηνωμένες Πολιτείες η επιλογή του Πρωθυπουργού να θέσει τον πήχη τόσο ψηλά και να συνεργαστούμε για την προστασία του περιβάλλοντος.
Και βεβαίως πόσο ενθουσιώδεις είναι οι αμερικανικές εταιρείες για τη συμμετοχή τους σε όλη αυτή την διαδικασία στην Βόρειο Ελλάδα και παράλληλα, μοχλεύοντας τη δυνατότητα που έχουνε εδώ στη Βόρειο Ελλάδα, να περάσουν και σε άλλες αγορές- στη Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Αλβανία και αλλού.
Τελευταίο σχόλιο. Σε ό,τι αφορά τις καθαρές τεχνολογίες. Μιλούσαμε πιο πριν με τον Υπουργό για το κρίσιμο ρόλο που θα παίξει το φυσικό αέριο ως το καύσιμο μετάβασης. Είμαι περήφανος να πω ότι οι αμερικανικές εταιρείες και ιδίως η General Electric με τους εξαιρετικά υψηλής απόδοσης αεροστροβίλους βλέπουμε τώρα να εγκαθίσταται στην Ομάδα του Ομίλου Μυτιληναίος στον Άγιο Νικόλαο. Μου έχουν πει ότι ο κ. Κοπελούζος- μάλλον δεν θα κοιμηθώ εάν δεν υπογράψουμε και το συμβόλαιο με τη μονάδα του Ομίλου Κοπελούζος στην Αλεξανδρούπολη που συνδέεται με το FRSU- και εκεί επίσης θα προάγονται καθαρές τεχνολογίες.
Βλέπουμε λοιπόν τεράστιες, εκπληκτικές ευκαιρίες. Βλέπουμε ένα πραγματικό μετασχηματισμό στην εικόνα που έχει η Θεσσαλονίκη ως χώρος φιλοξενίας αμερικανικών επιχειρήσεων. Πέρασα από το κέντρο της Cisco σήμερα. Φανταστικό παράδειγμα. Αποτελεί επίσης και το Κέντρο Έρευνας της Pfizer το οποίο πληροί όλες τις προϋποθέσεις που έχουν θέσει. Συμβαίνουν πάρα πολλά και θα συμβούν ακόμα περισσότερα στο μέλλον. Ευχαριστώ πάρα πολύ.
- ROSS: Θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: Η Αμερική ήταν στη συμφωνία των Παρισίων, μετά αποχώρησε και τώρα ξαναεπέστρεψε. Εσείς όμως εργαζόσαστε εδώ και πολλά χρόνια, στο παρελθόν είχατε τη δέσμευση και τώρα έχετε ξανά καινούργια δέσμευση. Ποια είναι η δέσμευση των ΗΠΑ στην περιοχή; Έχει αλλάξει;
- G. PYATT: Όχι, παρ’ όλο ότι δεν ήμαστε στη Συμφωνία των Παρισίων, οι εταιρείες μας συνέχισαν να καινοτομούν και να επικεντρώνονται στην ποιότητα του περιβάλλοντος. Η Αμερική είναι από τις μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο που θέτει πρότυπα, έχουμε ομοσπονδιακό σύστημα νομοθεσίας που αποτελεί πρότυπο.
Η Καλιφόρνια για παράδειγμα έχει μια πολύ επιθετική νομοθεσία για θέματα του περιβάλλοντος. Μοιάζουν επίσης οι γεωγραφίες με την Ελλάδα. Επίσης, όλοι έχουμε τον ίδιο στόχο, να προστατεύσουμε το περιβάλλον. Όταν πρωτοήρθα και έβλεπα τη μόλυνση στην Αθήνα, διάβαζα ακριβώς τα ίδια άρθρα για την Καλιφόρνια, οπότε υπάρχει παράλληλη εξέλιξη.
- ROSS: Ο κόσμος, το κλίμα και όλος ο πλανήτης στον οποίο ζούμε τώρα, προσπαθεί να υπογραμμίσει την παρουσία του, στέλνοντάς μας μηνύματα για την προστασία του.
- G. PYATT: Ναι, έχουμε δει ότι η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει τις ζωές μας και είναι απαραίτητο να σκεφτούμε διαφορετικά τον τρόπο που ζούμε. Και υπογραμμίζω πόσο σημαντικά είναι τα πρότυπα που έχει θέσει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ο κ. Μητσοτάκης για την απολιγνιτοποίηση και αυτό που δουλεύει ο κ. Σκρέκας συνεχώς, να δημιουργήσει αυτό το ρυθμιστικό περιβάλλον, να δώσει κίνητρα στις εταιρείες, να υιοθετήσουν, να φέρουν νέες τεχνολογίες.
Έχουμε το παράδειγμα του Μυτιληναίου, έχουμε την Sunlight, που δείχνουν πώς ελληνικές εταιρείες μπορούν ν’ αδράξουν τις ευκαιρίες, να προχωρήσουν τεχνολογικά. Έχουμε εταιρεία από τη Βοστόνη, έχουμε μια εταιρεία στην Πάτρα, που συνεργάζονται στα πλαίσια και της συνεργασίας των δυο χωρών.
- ROSS: Και τώρα, περνάμε στην κα Emmanouelle Maire για την ευρωπαϊκή προοπτική. Θα ήθελα να μας πείτε τις δικές σας απόψεις για την κυκλική οικονομία. Ο ρόλος της, πώς γίνεται αποδεκτή στην Ευρώπη και στην Ελλάδα σε σχέση με αυτό.
- E. MAIRE: Καλησπέρα σε όλους, ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση. Χαίρομαι ιδιαίτερα που είμαι εδώ με τον κ. Σκρέκα, με τον Πρέσβη. Η οικονομική ατζέντα της Κυκλικής Οικονομίας, είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στα 27 κράτη μέλη και στο Ευρωκοινοβούλιο ένα Σχέδιο Δράσης με 35 δράσεις, φιλόδοξο, για ν’ απομακρυνθούμε από το παρόν οικονομικό μοντέλο που παράγουμε, καταναλώνουμε, που πετάμε, γιατί δεν είναι πλέον βιώσιμο. Καταναλώνουμε πόρους τεράστιους τα τελευταία χρόνια, οι οποίοι έχουν τριπλασιαστεί από αυτούς που καταναλώναμε τη δεκαετία του ’70.
Βλέπουμε επίσης ότι αυτή η υπερκατανάλωση καταστρέφει τη βιοποικιλότητα και το κλίμα και νομίζω ότι ήρθε η ώρα να αλλάξουμε, να παράγουμε και να καταναλώνουμε με βιώσιμο τρόπο, να διαχειριζόμαστε τα απόβλητα με τρόπο ώστε να αποδίδουν το Σχέδιο Δράσης.
Το σχέδιο παρουσιάστηκε στους 27 Υπουργούς και πρέπει να πω ότι δεχθήκαμε τη στήριξη αυτού του Σχεδίου από όλους. Όλοι οι Υπουργοί στήριξαν το σχέδιο. Κυρίως επικεντρωθήκαμε στη διαχείριση των αποβλήτων και πιο συγκεκριμένα στο σχεδιασμό των προϊόντων που ανέφερε ο Υπουργός.
Πώς δίνουμε λοιπόν κίνητρα στην Κυκλική Οικονομία να σχεδιάζει με λιγότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα; Είναι σημαντικό ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στήριξαν το σχέδιο, όπως και το Ευρωκοινοβούλιο μας. Πάμε για να αλλάξουν κάποιες βασικές αρχές. Η κατασκευή των κτιρίων, τα πλαστικά, συσκευασίες, οι μπαταρίες, τα οχήματα, τα υφάσματα, όλες αυτές τις αλυσίδες παραγωγής πρέπει να αλλάξουν και να λειτουργούν διαφορετικά σ’ επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η λάβα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, έχει συγκεκριμένο Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία. Ο κ. Σκρέκας παρουσίασε και το σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης το οποίο θα ευθυγραμμίζεται με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Χρειάζονται προσαρμογές στη νομοθεσία, η οποία έχει ήδη υιοθετηθεί σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων.
Και βλέπουμε, όπως αναφέρθηκε, μια μεγάλη ευκαιρία, να απομακρυνθούμε από την πεπατημένη, δηλαδή τις χωματερές και ν’ αναθεωρήσουμε τον τρόπο που συλλέγουμε τα απόβλητα, να υπάρχει διαλογή στην πηγή. Αυτό είναι απαραίτητη προϋπόθεση έτσι ώστε να κάνουμε σωστή ανακύκλωση στο μέλλον.
Πιστεύουμε ότι η Κυκλική Οικονομία είναι μια μεγάλη ευκαιρία για ανάπτυξη, για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και για τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες και πραγματικά θ’ αλλάξει την ισορροπία. Ευχαριστώ.
- ROSS: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Περνάμε στον κ. Μούργο, Managing Director του Texan Envipco Hellas Group. Ακούσαμε από τους διπλωμάτες, τους πολιτικούς, ποια είναι η άποψη των επιχειρήσεων;
Πιστεύω ότι είναι μια μεγάλη ευκαιρία στην Ελλάδα, να αναπτύξει την ανακύκλωση και την Κυκλική Οικονομία. Στην Ελλάδα δεν είμαστε σε καλύτερη θέση αυτή τη στιγμή αλλά είναι εμφανές σε όλους ότι υπάρχει η πολιτική βούληση και μέσω σωστών δράσεων και μέτρων, θα μπορέσουν αυτά να γίνουν όλα πραγματικά στο μέλλον. Η Ελλάδα είναι ένας καλός προορισμός επενδύσεων για την Κυκλική Οικονομία, ιδιαίτερα στην ανακύκλωση.
Π. ΜΟΥΡΓΟΣ: Καλησπέρα σε όλους. Αξιότιμε κ. Υπουργέ Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδος, αξιότιμε Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, αξιότιμοι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αγαπητές φίλες και φίλοι, ως Όμιλος είμαστε σήμερα ιδιαίτερα χαρούμενοι και περήφανοι που στηρίζουμε αυτή τη σημαντική εκδήλωση που διοργανώνεται από τον Economist και το The Power Game, καθώς είμαστε ιδρυτικοί χορηγοί για να στηρίξουμε την προσπάθεια.
Είναι σημαντικό ότι η εκδήλωση αυτή διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη, στη Βόρεια Ελλάδα ενόψει και της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, αναδεικνύοντας ότι η Βόρεια Ελλάδα μπορεί και πρέπει να είναι ένας διαπεριφερειακός κόμβος ανάπτυξης σε διαφόρους τομείς, μεταξύ των οποίων και η Κυκλική Οικονομία.
Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι είναι ιδιαίτερα τιμητικό για τη σημερινή εκδήλωση ότι παρευρίσκονται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδος, ο Πρέσβης της Αμερικής, αλλά και εκπρόσωποι της Ένωσης.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ο Υπουργός Περιβάλλοντος, ο κ. Σκρέκας μέσα σε μόλις 8 μήνες παρουσίας στο Υπουργείο του κατάφερε πάρα πολύ σημαντικά πράγματα με μια συνεχή, αθόρυβη αλλά πολύ σημαντική εργασία.
Έτσι, μέσα σε σύντομο αλλά αποδοτικό χρόνο, έχουμε ένα θεσμικό πλαίσιο για την ανακύκλωση στη χώρα μας, έχουμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την έναρξη του συστήματος επιστροφής εγγύησης για τις πλαστικές, γυάλινες και αλουμινένιες συσκευασίες. Έχουμε ένα σύστημα κινήτρων και αντικινήτρων προς τους Δήμους έτσι ώστε οι Δήμοι να συμβάλλουν ενεργά στην προώθηση της ανακύκλωσης στη χώρα, έχουμε ουσιαστική αναβάθμιση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης μέσα από θεσμικό πλαίσιο, με αρμοδιότητες αλλά και νέο Διοικητικό Συμβούλιο.
Άρα έχουμε ένα νέο πλαίσιο, το οποίο οδηγεί τη χώρα μας να γίνει ένας ελκυστικός επενδυτικός προορισμός για να έρθουν νέες επενδύσεις- αρκετές θα είναι αμερικάνικου ενδιαφέροντος-, αλλά και να δημιουργηθούν νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Όμως σήμερα, για άλλη μια φορά δημοσίως θέλουμε να ευχαριστήσουμε το φίλο, τον κ. Pyatt, τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, γιατί χωρίς τη δική του συμμετοχή, χωρίς την ενεργή συμμετοχή της ομάδας του στην Πρεσβεία και της εξαιρετικής δουλειάς που γίνεται, δε θα είχαμε καταφέρει να φέρουμε στην Ελλάδα μια σημαντική αμερικάνικη επένδυση, ιδρύοντας την πρώτη μονάδα παραγωγής αυτόματων μηχανημάτων ανακύκλωσης στην Παλλήνη της Αττικής, που είναι η πρώτη μονάδα που δημιουργείται εκτός των συνόρων της Αμερικής, σ’ ένα χώρο μεγαλύτερο των 8.000 τ.μ.
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η μονάδα αυτή εγκαινιάστηκε το Δεκέμβριο του ’19 από τον Πρωθυπουργό της χώρας, τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, με την παρουσία του Πρέσβη της Αμερικής, του κ. Pyatt. Αναδείχθηκε έτσι το προσωπικό τους ενδιαφέρον, αλλά και η άμεση συμβολή τους, έτσι ώστε να ξεκινήσουν και να αναπτύσσονται οι αμερικάνικες επενδύσεις στην Ελλάδα, βοηθώντας τη χώρα μας σε μια βιώσιμη ανάπτυξη, στην προσέλκυση επενδύσεων αλλά και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Εμείς σαν όμιλος ΤΕΧΑΝ EVIPCO, είμαστε περήφανοι που το εργοστάσιο αυτό, επιλέχθηκε να γίνει στην Ελλάδα μέσα σ’ ένα διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Είμαστε περήφανοι που η Ελλάδα επιλέχθηκε να γίνει η επένδυση αυτή σ’ έναν τομέα που υστερεί, άλλα σίγουρα θ’ αναπτυχθεί: Τον τομέα της ανακύκλωσης και της Κυκλικής Οικονομίας.
Και είμαστε περήφανοι που αυτή η επένδυση, θ’ αναπτύξει τις εξαγωγές της χώρας μας σε όλη την Ευρώπη. Πολύ σύντομα θ’ ανακοινώσουμε ότι σε μια ευρωπαϊκή χώρα, ο όμιλος EVIPCO κέρδισε το διαγωνισμό για σύστημα εγγυοδοσίας 100%.
Άρα λοιπόν, η τεχνολογία, η αμερικάνικη EVIPCO μπαίνει πλέον ενεργά στην Ευρώπη, μέσα από τη δική μας επένδυση, μέσα από τη συνεργασία.
Όμως, όπως λέει και ο πρεσβευτής της ανακύκλωσης, Γιάννης Αντετοκούμπο, πρέπει στην ανακύκλωση όλοι να είμαστε μια ομάδα. Άρα είναι σημαντικό όλοι μαζί να δουλέψουμε στο κομμάτι της ανακύκλωσης, από τη θέση του πολίτη, από τη θέση του ανακυκλωτή, από τη θέση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, από τη θέση της κυβέρνησης, από τη θέση όλων των θεσμών που μπορούν να βοηθήσουν, έτσι ώστε η χώρα μας από ουραγός να γίνει πρωτοπόρος στο κομμάτι της ανακύκλωσης.
Γιατί στην Ελλάδα μπορούμε και να καινοτομούμε και να πρωτοπορούμε και να γίνουμε ελκυστικός επενδυτικός προορισμός, όταν είμαστε όλοι μαζί και βλέπουμε ενιαία ένα μέλλον της χώρας σημαντικό και στρατηγικό.
Είμαστε τυχεροί που η Αμερική έχει επιλέξει τη χώρα μας ως γεωστρατηγικό συνεργάτη και ο φίλος Geoffrey Pyatt βοηθά σημαντικά να έρθουν αμερικάνικες επενδύσεις στη χώρα μας. Σας ευχαριστώ πολύ.
- ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Κυκλική Οικονομία λοιπόν: Για να λειτουργήσει χρειαζόμαστε τεχνολογία, αλλαγή της τεχνολογίας στις μεθόδους παραγωγής, αλλά σε τελική ανάλυση, έχει να κάνει με τη συμπεριφορά, έχει να κάνει με τη στάση μας. Αλλά η κυβέρνηση και βεβαίως οι επιχειρήσεις έχουν την ευθύνη για τις τεχνικές παραγωγές και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται. Η κυβέρνηση έχει την ευθύνη για το μυαλό και την καρδιά των πολιτών. Πόσο πιστεύετε ότι η Ελλάδα έχει καταφέρει να πείσει τους Έλληνες για την ανάγκη των Ελλήνων ν’ αγκαλιάσουν αυτή την προσπάθεια της ανακύκλωσης αλλά και της Κυκλικής Οικονομίας;
Κ. ΣΚΡΕΚΑΣ: Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση, πρέπει ν’ αλλάξουμε τη συμπεριφορά, τη στάση μας και τον τρόπο που καταναλώνουμε στην Ελλάδα, αυτό είναι σημαντικό. Κάποιες φορές μπορεί να το καταφέρεις πιο εύκολα απ’ ό,τι κάποιοι νομίζουν. Για παράδειγμα, αν δώσεις τα κίνητρα. Στο πλαίσιο του τελευταίου νομοσχεδίου που καταθέσαμε στο Κοινοβούλιο, είχαμε ένα άρθρο που αφορούσε την τεχνολογία “Pay as you throw”, δηλαδή «ο ρυπαίνων πληρώνει», όποιος ρυπαίνει περισσότερο, πληρώνει περισσότερο.
Αυτό λειτουργεί μ’ έναν τρόπο που από τη μια δίνεις κίνητρο να μην πετάξεις για να μην πληρώσεις κι από την άλλη πλευρά, πρέπει να ενσωματώσουμε επικοινωνιακές στρατηγικές και εκστρατείες και ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης, προκειμένου αυτή η προσπάθεια να φτάσει σε όλους- διότι όλοι καταναλώνουμε-, και να μας κάνει να πιστέψουμε σ’ αυτό τον κοινό στόχο ώστε ν’ αλλάξουμε τον τρόπο που καταναλώνουμε.
Έχει να κάνει λοιπόν με τα οικονομικά κίνητρα από τη μια πλευρά, από την άλλη όμως, χρειάζονται και ποιοτικές μέθοδοι στο επίπεδο της επικοινωνίας που θα μας βοηθήσουν να αλλάξουμε τη φιλοσοφία που έχουμε αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα.
Τα σχολεία, πολύ σημαντικό. Τα παιδιά μας. Αποφασίσαμε ότι από το Δεκέμβριο του ’22 και μετά, στα ελληνικά σχολεία θα υπάρχουν κάδοι διαφορετικών χρωμάτων, προκειμένου τα παιδιά να γνωρίσουν, να καταλάβουν τι ακριβώς είναι η ανακύκλωση και η διαλογή στην πηγή, το σύστημα DRS.
Το DRS είναι πολύ σημαντικό σύστημα, υπάρχουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες ήδη έχουν οργανώσει αυτό το πρόγραμμα με πολύ καλά αποτελέσματα. Πιστεύουμε ότι έχουμε θέσει έναν στόχο που από 1/1/2023 και μετά θα οδηγήσει αυτό το σύστημα να λειτουργεί πλήρως στην Ελλάδα. Όπως σας είπα, δουλεύουμε για τη συλλογή πλαστικού, αλουμινίου και γυαλιού. Δεν έχουμε αυτή τη στιγμή όμως μια βιομηχανική ανακύκλωση στην Ελλάδα.
Δυστυχώς οι πιο πολλές συσκευασίες από πλαστικό βρίσκονται θαμμένες σε χωματερές. Πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας ότι ο πολίτης, ο καταναλωτής, πρέπει ν’ αποκτήσει αυτό που λέμε, την ιδιοκτησία αυτού του στόχου, αυτής της προσπάθειας και τότε θα το πετύχουμε. Θεωρώ λοιπόν ότι έχουμε σχεδιάσει μια πολύ φιλόδοξη και ολοκληρωμένη στρατηγική για να πετύχουμε αυτό το στόχο. Ευχαριστώ πάρα πολύ.
ΟΜΙΛΗΤΗΣ: Να μοιραστώ μ’ εσάς την εμπειρία που είχα, για το DRS. Σ’ ένα παντοπωλείο που είχα στην περιοχή μου, έπαιρνα το αναψυκτικό, έδινα πίσω το μπουκάλι κι έπαιρνα πίσω μία πένα. Κι από πίσω τα έπαιρνε ο αδερφός μου από άλλα σκουπίδια, τα δίναμε και παίρναμε λεφτά. Χρειάζεσαι όμως ένα ολόκληρο σύστημα και πρέπει να καλύψεις και τα χρήματα που θα πρέπει να δώσεις κατά την επιστροφή των απορριμμάτων. Ευχαριστώ.
- ROSS: Ένα μεγάλο ευχαριστώ για όλα τα μέλη του πάνελ.
THE MOMENTUM FOR STRATEGIC INFRASTRUCTURE PROJECTS
Which infrastructure projects can change Northern Greece’s potential?
Τhe importance of the tourism sector
- ROSS: Πάμε στο επόμενο session που συνδέεται με το προηγούμενο βέβαια και μιλά για τη συγκυρία, για στρατηγικά projects υποδομών. Αν δεν έχουμε υποδομές δε μπορούμε να πάμε πολύ μακριά. Ποια projects υποδομών μπορούν να υπάρξουν για τη Βόρεια Ελλάδα; πέραν των φυσικών υποδομών πώς μπορεί η Βόρεια Ελλάδα να γίνει τουριστικός προορισμός;
Έχουμε τον κ. Καραγιάννη, Υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών για την Ελλάδα, την κα Κατερίνα Νοτοπούλου, επικεφαλής του Τομέα Τουρισμού από το ΣΥΡΙΖΑ, τον κ. Γεώργιο Μυλωνογιάννη, Πρόεδρο της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, τον κ. Σουρέτη από την ΙΝΤRAKAT, κατασκευαστικό όμιλο και τον κ. Διονύσιο Γεωργόπουλο, Πρόεδρο και Chief Executive Officer της MESOGEOS.
Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα αν δεν έχεις τις υποδομές; «Ο τύπος των ήλων» θεωρείται αυτό το ερώτημα. Βέβαια χρειάζονται χρήματα. Ξεκινάμε αμέσως με τον κ. Καραγιάννη, Υφυπουργό Υποδομών. Ποιες είναι οι προσκλήσεις για τη Βόρεια Ελλάδα ώστε να γίνει κόμβος υποδομών;
Γ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Ευχαριστώ για την πρόσκληση γι’ αυτό το τόσο ενδιαφέρον φόρουμ με ανθρώπους που πραγματικά γνωρίζουν πάρα πολύ καλά το χώρο των κατασκευών, των υποδομών, ευρύτερα όλα τ’ αναπτυξιακά ζητήματα.
Αφού ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση, θα ήθελα να επισημάνω ότι λίγο πριν ξεκινήσω να σκέφτομαι τι πρέπει να πούμε εδώ πέρα, έκανα μια αναζήτηση στο διαδίκτυο κάνοντας μια μικρή αναδρομή σε δημοσιεύματα του παρελθόντος σχετικά με την πόλη και ειδικά για την περίοδο που γίνεται η ΔΕΘ.
Είναι εντυπωσιακό, επιτρέψτε μου να σας πω, ότι ανεξαρτήτως κυβερνήσεως και συγκυριών, υπάρχει μια σταθερή αναφορά των φορέων και των εκπροσώπων της πόλης στην ύπαρξη ελλείμματος ενδιαφέροντος από την πολιτεία για τη δημιουργία υποδομών. Η σημερινή μου λοιπόν τοποθέτηση στοχεύει στο να δώσουμε μια ειλικρινή και ξεκάθαρη απάντηση σ’ αυτό το διαχρονικό, επιτρέψτε μου να πω τη λέξη, παράπονο που εκφράζεται, εντός ή εκτός εισαγωγικών.
Κι επειδή γεννήθηκα και μεγάλωσα σ’ αυτήν την πόλη και τη γνωρίζω πολύ καλά, τόσο τη νοοτροπία των ανθρώπων και τις δυνατότητες καθώς και τις προοπτικές που μπορεί να έχει και η Θεσσαλονίκη αλλά και η Βόρεια Ελλάδα ευρύτερα, θα ήθελα οι απαντήσεις μας εδώ πέρα να είναι ειλικρινείς αλλά και απολύτως συγκεκριμένες για όλες αυτές τις δυνατότητες.
Η πρώτη βασική προϋπόθεση για την επανατοποθέτηση θα έλεγα, της πόλης στο βασικό πυρήνα της εθνικής αναπτυξιακής πολιτικής, είναι η δημιουργία σύγχρονων υποδομών, οι οποίες θα βοηθήσουν στην προσέλκυση επενδύσεων άρα και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, άρα και στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Αυτό σημαίνει καλύτερη ποιότητα ζωής για τους Θεσσαλονικείς.
Όπως γνωρίζετε κυρίες και κύριοι, τα τελευταία δυο χρόνια της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υπό τον Κώστα Καραμανλή, έχουμε σχεδιάσει, έχουμε δρομολογήσει και σε κάποια περίπτωση έχουμε ξεκινήσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα έργων, αξίας άνω των 13 δισεκατομμυρίων σε όλη την Ελλάδα.
Βασική μας όμως αναπτυξιακή επιλογή είναι ένα μεγάλο κομμάτι του προγράμματος, να αφορά τη Θεσσαλονίκη και ευρύτερα τη Βόρεια Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό παραδώσαμε πριν από λίγους μήνες- και μπορεί να σας το διαβεβαιώσει όλη η πόλη της Θεσσαλονίκης-, το ανακαινισμένο και αναβαθμισμένο αεροδρόμιο «Μακεδονία». Η πόλη πλέον έχει ένα σύγχρονο αεροδρόμιο που συμβάλλει στην πρώτη, στη θετική εικόνα των επισκεπτών της για το τι έρχονται να δουν σ’ αυτή την πόλη.
Επανεκκινήσαμε πριν από λίγο καιρό τις διαδικασίες για την κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης. Μετά την απόφαση του ΣτΕ, η τεχνική λύση για την απόσπαση κι επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου πλέον εγκρίθηκε.
Και σ’ αυτό το σημείο, επιτρέψτε μου να επισημάνω και το εξής: Για πρώτη φορά, όλοι οι φορείς της πόλης, ομονόησαν και παρά τις καθυστερήσεις που προκλήθηκαν από τις δικαστικές προσφυγές, το έργο θα προχωρήσει και η Θεσσαλονίκη το 2023, θα έχει μετρό, ενώ είναι ήδη σ’ εξέλιξη οι τοπογραφικές και γεωλογικές μελέτες για τη νέα επέκταση που προγραμματίζουμε προς το αεροδρόμιο καθώς και τη Δυτική Θεσσαλονίκη.
Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, θα ξεκινήσουμε τις διαγωνιστικές διαδικασίες για πρώτη φορά στην Ελλάδα, για την πρόσληψη ιδιώτη φορέα λειτουργού του μετρό Θεσσαλονίκης.
Θα ήθελα όμως σ’ αυτό το σημείο να πάμε και σ’ έναν άλλο χώρο, το χώρο των σιδηροδρόμων, ο οποίος στη χώρα μας όλα αυτά τα χρόνια έχει μείνει πάρα πολύ πίσω. Πριν από λίγο καιρό αναθέσαμε τα αναγκαία έργα σηματοδότησης που εκκρεμούσαν εδώ και πάρα πολλά χρόνια ώστε η σιδηροδρομική σύνδεση Αθήνα – Θεσσαλονίκη να γίνεται σε λιγότερο από 3,5 ώρες.
Τις επόμενες μέρες, είμαστε έτοιμοι να δημοπρατήσουμε ένα μεγάλο πακέτο σιδηροδρομικών έργων στο πλαίσιο του ανταγωνιστικού διαλόγου, ο οποίος θα ξεπερνά τα 3,5 δις ευρώ. Για τη Θεσσαλονίκη προγραμματίζουμε το «Θεσσαλονίκη – Τοξότες», ένα έργο προϋπολογισμού 1,3 δις ευρώ καθώς και τη δημιουργία του προαστιακού σιδηροδρόμου της Δυτικής Θεσσαλονίκης, όπως υπάρχει σε κάθε σύγχρονη πόλη.
Προχωράμε επίσης και στην αναβάθμιση της γραμμής Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, ώστε να συνδέσουμε το λιμένα της Αλεξανδρούπολης- που όλοι αντιλαμβανόμαστε το γεωστρατηγικό ρόλο που παίζει με όλη την ευρύτερη περιοχή- και με τη γείτονα Τουρκία καθώς και με την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, ώστε να έχουμε ασφαλείς μετακινήσεις και να μπορέσουμε να κατεβάσουμε το κόστος των εμπορευμάτων προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Μ’ αυτό, δίνουμε και μια πρόσθετη αξία στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Ερχόμαστε τώρα στη Θεσσαλονίκη, μιας και αναφέραμε το λιμένα της Αλεξανδρούπολης. Όλοι γνωρίζετε ότι ήδη συμβασιοποιήσαμε την οδική σύνδεση του 6ου προβλήτα με τον ΠΑΘΕ και σε 2,5 χρόνια θα έχουμε μια οδική σύνδεση, που θ’ αυξήσει σημαντικά τις δυνατότητες συνδυασμένων μεταφορών καθώς και την ανταγωνιστικότητα του λιμανιού.
Παρουσιάσαμε πριν από λίγο καιρό τη λύση που προτείνει η κυβέρνηση για τη νέα ανατολική εσωτερική περιφερειακή οδό, το λεγόμενο fly over. Είμαστε στο τελικό στάδιο, σε λιγότερο από ένα μήνα θα προσκαλέσουμε τους συμμετέχοντες να μας καταθέσουν τη δεσμευτική τους προσφορά. Η εκτίμηση που υπάρχει αυτή τη στιγμή είναι ότι μέχρι τα τέλη του χρόνου, θα έχουμε προσωρινό ανάδοχο, ώστε η Θεσσαλονίκη να έχει έναν ασφαλή αυτοκινητόδρομο που της ταιριάζει και που της αξίζει. Ένα δρόμο πάνω στον υπάρχοντα δρόμο.
Μιλάμε για ένα έργο της τάξεως των 380 εκατομμυρίων, γίνεται με ΣΔΙΤ και αυτό ξέρετε, είναι μια μέθοδος που τη χρησιμοποιούμε ευρύτερα, γιατί στη δική μας την κυβέρνηση, την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν έχουμε ιδεολογικές αγκυλώσεις, όπως υπήρχαν στο παρελθόν.
Με τον ίδιο τρόπο θα υλοποιήσουμε και προχωράμε ήδη τη διαγωνιστική διαδικασία, για το Θεσσαλονίκη – Έδεσσα που θα μπει στην πρώτη φάση του διαγωνισμού. Τις προηγούμενες μέρες έγινε η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και για το Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης, και αυτό με ΣΔΙΤ. Γιατί η πόλη, πέρα από τις καθαρά οδικές υποδομές, θα πρέπει να έχει και υποδομές που να υπηρετούν τους πολίτες τους.
Γιατί τη Θεσσαλονίκη δεν την τιμά αυτό το Δικαστικό Μέγαρο που έχουμε και γι’ αυτό προγραμματίσαμε να το ανακατασκευάσουμε και να προχωρήσουμε σε μια πολύ βαριά ενεργειακή αναβάθμισή του.
Παράλληλα, όπως όλοι γνωρίζετε, εδώ στη Θεσσαλονίκη προχωράμε μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα- στην Καλαμαριά, στη λαχαναγορά, προγραμματίζουμε για το Δεκέμβριο το Ωραιόκαστρο-, καθώς και νέα οδικά έργα. Όσοι πηγαίνουν στη Χαλκιδική γνωρίζουν το «ορφανό χιλιόμετρο», εκκρεμούσε περίπου μια δεκαετία. Αυτή τη στιγμή υλοποιείται και την άνοιξη του 2022 πλέον όλοι οι Θεσσαλονικείς και όλοι οι επισκέπτες δε θα βιώνουν αυτή την ταλαιπωρία που βίωναν όλα αυτά τα χρόνια.
Εδώ έχουμε την ευκαιρία σ’ αυτό το πάνελ, να έχουμε εταιρείες οι οποίες κατασκευάζουν έργα στη Θεσσαλονίκη, εξ αριστερών μου είναι ο κ. Μυλωνογιάννης από τον ΕΛΛΑΚΤΩΡ ο οποίος κατασκευάζει την οδική σύνδεση της 6ης προβλήτας με τον ΠΑΘΕ και ο κ. Σουρέτης, που κατασκευάζει το Θέρμη – Γαλάτιστα και είμαι σίγουρος ότι θα σας διαβεβαιώσει κι ο ίδιος, ότι μέχρι το φθινόπωρο, το πρώτο κομμάτι του Θέρμη – Γαλάτιστα, τα πρώτα 3,5 χιλιόμετρα θα παραδοθούν στην κυκλοφορία.
Δε θα ήθελα όμως κλείνοντας να μην αναφερθώ και σε μια πολύ μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη που ουσιαστικά είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης στη Θεσσαλονίκη, στη Βόρεια Ελλάδα και σε όλη τη χώρα: Το τίμημα της παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, το 1,5 δισεκατομμύριο που έδωσαν οι ιδιώτες για να μπορούν να χρησιμοποιούν το μεγάλο αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού καθώς και τα 500 εκατομμύρια που αφορούν την υποχρέωση των νέων έργων, τα οποία θα πραγματοποιηθούν την επόμενη πενταετία. Κι όπως πολύ καλά γνωρίζετε, αυτό σημαίνει νέες θέσεις εργασίας.
Όλα αυτά είναι μια επιβράβευση της δουλειάς και των προσπαθειών μας και μια επιβεβαίωση του έντονου επενδυτικού ενδιαφέροντος για τη χώρα αλλά και για τη Βόρεια Ελλάδα. Είναι σαφές λοιπόν κυρίες και κύριοι, πως η Θεσσαλονίκη και η Βόρεια Ελλάδα αλλάζουν, με έργα και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που βελτιώνουν τη σύνδεσή μας με προορισμούς υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος, όπως είναι η Χαλκιδική.
Προσελκύουμε απευθείας πτήσεις από το εξωτερικό με το νέο αεροδρόμιο, με τη δημιουργία του μετρό και σχεδιαζόμενη επέκτασή του προς το αεροδρόμιο. Δημιουργούμε συνθήκες για τη μετατροπή της Θεσσαλονίκης σ’ ένα πολύ υψηλού επιπέδου προορισμό City Break.
Οι Θεσσαλονικείς, μπορούν να είναι πολύ αισιόδοξοι από δω και πέρα ότι θα έχουμε έναν αναβαθμισμένο γεωστρατηγικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και ν’ αποτελέσουμε έναν κόμβο, ουσιαστικά, ανάπτυξης.
Κυρίες και κύριοι, επιτρέψτε μου να σας πω ότι τα επόμενα χρόνια με τα κεφάλαια που θα εισρεύσουν στη χώρα μας, από το ΕΣΠΑ, από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και τις άμεσες ξένες επενδύσεις, θα έχουμε την ευκαιρία να μεταρρυθμίσουμε την εθνική, περιφερειακή και τοπική μας οικονομία με ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης χωρίς ν’ αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα του παρελθόντος.
Είναι μια μοναδική ευκαιρία. Δε γίνεται να την ξαναχάσουμε. Κι’ αυτό επιτρέψτε μου να πούμε ότι πρέπει να το αντιμετωπίσουμε ανεξαρτήτως πολιτικών διαφορών και να το υποστηρίξουμε. Γιατί είναι όφελος προς τη χώρα μας. Για τις τοπικές κοινωνίες, για τους πολίτες. Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε ότι οι πολιτικές μας διαφορές δε μπορεί να είναι εμπόδιο σε όλα αυτά. Οι προσωπικές φιλοδοξίες δε μπορεί να είναι εμπόδιο.
Η χώρα πέρασε μια πρωτοφανή δεκαετή οικονομική και κοινωνική κρίση. Δεν έχουμε πλέον τα περιθώρια να διχαζόμαστε, να υπονομεύουμε την αναπτυξιακή μας προσπάθεια. Άλλωστε, όσοι ξέρουμε λίγο καλύτερα τη Θεσσαλονίκη, αυτό το έχουμε ζήσει. Όλοι θυμόμαστε πριν από λίγα χρόνια τις αντιδράσεις για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της πόλης από την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή. Τώρα πλέον όλοι ξέρουμε ποιος είχε δίκιο.
Όλοι θυμόμαστε τις αντιδράσεις που έγιναν πριν λίγα χρόνια για τη μεγάλη επένδυση στα περιφερειακά αεροδρόμια από τη Fraport. Πλέον ξέρουμε ποιος είχε δίκιο. Βλέποντας σήμερα το αεροδρόμιο «Μακεδονία», το αντιλαμβάνεται ο κάθε Θεσσαλονικιός, ο κάθε Έλληνας πολίτης.
Λόγω αυτών των ιδεολογικών αγκυλώσεων, η Θεσσαλονίκη δεν είχε ως πρόσφατα ένα σύγχρονο αεροδρόμιο. Πληρώνουμε ακόμη ότι δεν έχουμε μια σύγχρονη και ανταγωνιστική σιδηροδρομική σύνδεση με την Αθήνα και με την υπόλοιπη Βόρεια Ελλάδα. Δεν έχουμε μια σύγχρονη και ασφαλή πάνω απ’ όλα, περιφερειακή λεωφόρο.
Θέλω να πιστεύω ότι αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Εμείς απ’ την πλευρά μας στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, καθώς και το σύνολο της κυβέρνησης, είμαστε αποφασισμένοι να ολοκληρώσουμε όλα τα εκκρεμή έργα, να δημοπρατήσουμε όσα είναι ώριμα και να σχεδιάσουμε τα έργα της επόμενης δεκαετίας για τη Θεσσαλονίκη.
Τα έχει ανάγκη η πόλη μας, τα έχει ανάγκη η Βόρεια Ελλάδα και τα έχει ανάγκη η χώρα μας. Είμαι βέβαιος ότι με σκληρή δουλειά, με συστηματικό και μεθοδικό τρόπο όπως μέχρι τώρα τα πρώτα δυο χρόνια καταφέραμε να τα βάλουμε όλα σε μια σειρά, θα καταφέρουμε και στα επόμενα χρόνια που θα είναι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, να ολοκληρώσουμε ένα μεγάλο κομμάτι αυτών των έργων. Σας ευχαριστώ πολύ.
- ROSS: Ευχαριστούμε πολύ.
Να περάσουμε στην κα Κατερίνα Νοτοπούλου, επικεφαλής του Τομέα Τουρισμού στο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία. Παρακαλώ, απαντήστε σε ό,τι ακούσαμε από τον Αναπληρωτή Υπουργό.
Κ. ΝΟΤΟΠΟΥΛΟΥ: Ευχαριστώ με τη σειρά μου την ομάδα διοργάνωσης της σημερινής σημαντικής ημέρας, ένα σημαντικό γεγονός για την πόλη. Το Economist πάντα ανοίγει την ατζέντα, ευρύτατη ατζέντα. Και να ευχαριστήσω φυσικά για την πρόσκληση.
Θα μπορούσα να μπω στον πειρασμό να απαντήσω σε κάποια από αυτά που ειπώθηκαν, θα μείνω όμως στην κοινή μας συμφωνία και την κοινή μας αγωνία- θεωρώ ότι τη μοιραζόμαστε όλοι-, ν’ αποτελέσει πραγματικά η Θεσσαλονίκη ένα κέντρο ανάπτυξης, έναν χώρο που θ’ ανταποκρίνεται στις δυνατότητες που δίνει στην πόλη μας η γεωστρατηγική, γεωπολιτική της θέση.
Νομίζω πως με τη διττή μου ιδιότητα, τόσο ως Βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, της πόλης αλλά και ως Τομεάρχης Τουρισμού, θα μου επιτρέψετε να μπω σε αυτό που νομίζω ότι πραγματικά μας ενδιαφέρει. Όχι γιατί δεν υπάρχει απάντηση, είναι ανοιχτή η συζήτηση στην πόλη για το πόσο τα έργα έχουν προχωρήσει –ή έχουν σταματήσει αυτή την περίοδο- αλλά κυρίως γιατί θεωρώ πως μπροστά μας έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία.
Η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και άλλων πόρων, μπροστά σε μια συστημική κρίση αν θέλετε για τον ελληνικό τουρισμό και όχι μόνο, μας δίνει τη δυνατότητα να αναθεωρήσουμε, αλλά και να παρέχουμε ουσιαστικά. Είναι στο χέρι μας ν’ αναθεωρήσουμε το μέλλον της τουριστικής ανάπτυξης, της βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής μας.
Μιλώντας για το ρόλο της Θεσσαλονίκης, προφανώς όλοι συμφωνούμε ότι αυτός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος από τη γεωστρατηγική της θέση. Ένα οικονομικό κέντρο με ζώνες επιρροής στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια. Από κει και πέρα όμως αυτό που μένει να δούμε, είναι πώς πάμε ένα βήμα παραπέρα, πώς γίνεται δηλαδή ένα πραγματικό οικοσύστημα, διασυνδεδεμένων υποδομών, καινοτομίας, γνώσης, πολιτισμού και φυσικά και μια ολοκληρωμένη πύλη εισόδου και εξόδου με μια υψηλότερη προστιθέμενη αξία, κάτι που λείπει.
Αυτό το όραμα, εκτιμώ πως σήμερα μπορεί να έρθει και να υπηρετήσει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο υποδομών στην ευρύτερη περιοχή, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης, αλλά της Βόρειας Ελλάδας. Είτε μιλούμε για οδικές συνδέσεις είτε γι’ αεροπορικές διασυνδέσεις είτε για τα λιμάνια, είτε για τη διαχείριση των υδάτων και της καθαριότητας.
Ως προς τα παραπάνω, ενδεικτικά θα μπορούσαμε ν’ αναφερθούμε σε μια σειρά από έργα που ήδη αναφέρθηκε και ο Υπουργός, αν και διαφωνούμε ως προς την υλοποίησή τους, για παράδειγμα για τη σιδηροδρομική Εγνατία που μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταφέρει ως χώρα να περάσει ούτε το καταστατικό από το Ελληνικό Κοινοβούλιο- ακόμα αγνοείται το «ασημένιο βέλος». Θα μπορούσαμε ν’ αναφερθούμε στην ίδια την Εγνατία, φυσικά στα λιμάνια και τ’ αεροδρόμια, κυρίως στο διαμετακομιστικό σταθμό, άλλο ένα σταματημένο έργο και φυσικά στη διασύνδεση του οδικού δικτύου και με το σιδηροδρομικό.
Αλλά εστιάζω, και επιτρέψτε μου να το κάνω αυτό, στο αντικείμενο της πολιτικής μου εποπτείας, στον τουρισμό. Διότι μπορεί να ξοδεύεται πάρα πολύ μελάνι σήμερα για να συζητήσουμε για την προστιθέμενη αξία του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, αυτό που δε συζητούμε όμως και υποκρύπτεται, είναι οι πολιτικές αδράνειες που έρχεται να καλύψει η πανδημία.
Χρησιμοποιείται δηλαδή συχνά στη συζήτηση κυρίως από την κυβερνητική πολιτική, η πανδημία ως άλλοθι για να καλυφθούν μια σειρά από αδυναμίες διαχρονικές, παθογένειες που στέρησαν από τον τουρισμό και στη Βόρεια Ελλάδα, την αναπτυξιακή του δυνατότητα.
Η Βόρεια Ελλάδα μέχρι στιγμής δεν έχει ενταχθεί στην ατμομηχανή της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας και επιτρέψτε μου να γίνω λίγο πιο συγκεκριμένη. Στο παρελθόν ήταν μια σειρά από πολιτικές παρεμβάσεις, από εξυπηρετήσεις συμφερόντων που δεν έδωσαν στη Βόρεια Ελλάδα αναπτυξιακή δυναμική. Με εξαίρεση ίσως τη Χαλκιδική, η Βόρεια Ελλάδα δε μπήκε σ’ αυτό το τουριστικό τσουνάμι.
Αυτό όμως, κι εδώ χρειάζομαι την προσοχή σας, θα μπορούσα σήμερα, με την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και άλλων πόρων, ν’ αποτελέσει πραγματικά έως κι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, δεδομένου του φυσικού πλούτου που έχει, του διαμορφολογικού πλούτου, του πολιτιστικού πλούτου.
Εάν και εφ’ όσον υπάρξει μια σοβαρή, αξιόπιστη, συνεκτική στρατηγική που θα διασυνδέσει όλο αυτόν τον πλούτο με τις υποδομές και θα μετατρέψει την πόλη μας σε μια πύλη εισόδου και εξόδου, θα προσφέρει πια έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό και θ’ ανταποκρίνεται και αυτό είναι κρίσιμο, στις νέες ανάγκες των ταξιδιωτών.
Μπροστά μας έχουμε μια σειρά από προκλήσεις: Τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τις νέες απαιτήσεις ταξιδιωτών που τις άλλαξε με ιδιαίτερη ένταση η πανδημία, την κλιματική αλλαγή, τις νέες γενιές. Πολλά λοιπόν ζητήματα που μένει ν’ αντιμετωπίσουμε.
Τι χρειάζεται: Χρειάζεται μια συνεκτική στρατηγική διασύνδεσης της εξωτερικής ζήτησης και της εσωτερικής προσφοράς. Ένα κρίσιμο ερώτημα βέβαια εδώ είναι εάν αυτό συμβαίνει σήμερα. Πολύ φοβάμαι ότι δεν έχουμε δει στη δημοσιότητα και στον κεντρικό σχεδιασμό να μπαίνουν μπροστά τέτοια έργα. Και στο Ταμείο Ανάκαμψης αγνοείται η πόλη αλλά και τον ίδιο τον τουρισμό είναι απειροελάχιστα τα κονδύλια που διατίθενται από το Ταμείο Ανάκαμψης στη στρατηγική αυτή.
Στην ουσία εξαντλείται η στήριξη στον τουρισμό στη χρηματοδότηση, κρατικοδίαιτη χρηματοδότηση μεγάλων, κολοσσιαίων μονάδων φιλοξενίας. Αρκεί αυτό; Η απάντηση νομίζω είναι εύκολη. Δεν αρκεί. Διότι δε βλέπουμε κάποιο σχεδιασμό σήμερα και για την τουριστική προβολή, αλλά και για τη δημιουργία ενός νέου προϊόντος. Πού είναι οι ειδικές μορφές τουρισμού; Ποιος μιλά σήμερα πέρα από επίπεδο ατάκας, για τον τουρισμό, τον αγροτουρισμό, τον περιπατητικό τουρισμό;
Βλέπουμε ιδιωτικοποίηση του φυσικού και τουριστικού πλούτου της χώρας, δε βλέπουμε στρατηγικό σχέδιο. Στο επίπεδο λοιπόν της προσβασιμότητας, υπάρχουν πολλά ερωτήματα. Πώς θα διασυνδεθούν τα λιμάνια με το σιδηρόδρομο; Πώς θ’ αξιοποιηθεί η πόλη μας αν σήμερα παρ’ όλο που είναι πετράδι των Βαλκανίων, στολίδι, δεν έχει ακόμα μετρό; Με απόλυτη ευθύνη της κυβέρνησης και θα μου επιτρέψετε να επιμείνω σε αυτό, έχουμε βιωματική εμπειρία οι Θεσσαλονικείς.
Πώς θ’ αποτελέσει ένα νέο τοπόσημο η πόλη μας αν στερείται αυτή τη στιγμή του πλούσιου πολιτιστικού πλούτου που έχει από τα αρχαία του περίφημου σταθμού της Βενιζέλου;
Στο ψευτοδίλημμα λοιπόν, ανάπτυξη – οπισθοδρόμηση, εμείς απαντάμε: Ανάπτυξη χωρίς οπισθοδρόμηση. Στην κατεύθυνση της δίκαιης ανάπτυξης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, με σεβασμό και αξιοποίηση του πολιτιστικού πλούτου, φυσικού πλούτου και κυρίως της κοινωνίας. Η ασφαλής επανεκκίνηση του τουρισμού λοιπόν δε συνδέεται μόνο με την υπέρβαση του Covid.
Κι εδώ στην ατζέντα θέλω να βάλω δυο πάρα πολύ κρίσιμες έννοιες, ακαδημαϊκά και πολιτικά, ιδιαίτερα σημαντικές: Βάζω το ζήτημα λοιπόν της αειφορίας του τουρισμού, αλλά όχι όπως γενικόλογα έχουμε συνηθίσει να το λέμε, βιωσιμότητα, συνδεδεμένο πια με την ανθεκτικότητα.
Διότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να δούμε σ’ επίπεδο εφαρμογής, πώς ο επιχειρησιακός σχεδιασμός για την περιοχή μας θα υποστηρίζεται συνολικά και από τεχνικά έργα και από δημόσιες επενδύσεις που θα διασφαλίζουν ανθεκτικότητα- το έδειξαν αυτό οι πυρκαγιές, η κλιματική αλλαγή, μια σειρά από κρίσεις που αντιμετώπισε η χώρα.
Άρα, η νέα γενιά έργων υποδομής, θα πρέπει ν’ απαντά στα ερωτήματα αυτά. Όχι απλά ν’ αγωνιά για να τραβήξει περισσότερους τουρίστες, αλλά κυρίως ν’ ανταποκρίνεται και σε αυτό που λέμε τη φέρουσα ικανότητα των προορισμών, με σχέδιο όμως, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους.
Η συνταγή έχει πάρα πολύ απλούς κανόνες, αυτό που αντιμετωπίζουμε είναι έλλειψη βούλησης, είναι έλλειψη θέλησης, είναι αδράνεια και χρόνιες παλινωδίες. Έργα υποδομών λοιπόν για την περιοχή που συνδυάζονται, που εμπλέκονται, που υποστηρίζουν στρατηγικές όπως αυτές της βιώσιμης τουριστική ανάπτυξης.
Προσωπικά λοιπόν εκτιμώ ότι μια τέτοια οπτική θα προσδώσει στη χώρα μας την αναπτυξιακή δυνατότητα που έχει ανάγκη και ταυτόχρονα θα μας βάλει στην περίοδο της πράσινης μετάβασης, της δίκαιης ανάπτυξης. Το μέλλον όμως μας έχει ήδη προσπεράσει, ο καιρός δεν περιμένει, το βάρος είναι μεγάλο ειδικά για όσους έχουν τις πολιτικές και θεσμικές πρωτοβουλίες. Εμείς είμαστε έτοιμοι να το αναλάβουμε στην κατεύθυνση όσων προείπα.
Νομίζω πως θα έχουμε χρόνο και στη συζήτηση να συνεχίσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες. Ευχαριστώ πολύ.
- ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Ο λόγος στον κ. Μυλωνογιάννη, Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ.
Γ. ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗΣ: Με τη σειρά μου να ευχαριστήσω για την πρόσκληση που μου έγινε, να επισημάνω τη σπουδαιότητα αυτών των εκδηλώσεων με συναντήσεις πολιτικών, επιχειρηματιών. Το να βλέπει κανείς την τάση που επικρατεί στην οικονομία μέσα από το στόμα και τα μάτια των ειδικών είναι πάντα χρήσιμο για όλους μας.
Δε σας κρύβω ότι όταν μου έγινε η ανακοίνωση της πρόσκλησης, αισθάνθηκα κατ’ αρχάς λίγο αμήχανα. Και αισθάνθηκα λίγο αμήχανα, γιατί η απάντηση στο ζήτημα που πραγματεύεται το πάνελ μας, μου φάνηκε κατ’ αρχάς αυτονόητη. Δηλαδή τα έργα υποδομών που θα συμβάλλουν στην προοπτική ανάπτυξης της Βορείου Ελλάδος.
Θα έλεγε κανείς λοιπόν, ότι χρειαζόμαστε περισσότερα λιμάνια, περισσότερους αυτοκινητοδρόμους, περισσότερα δίκτυα μετρό, ό,τι θα ήταν αναμενόμενο απολύτως σε μια τέτοια ερώτηση. Μελετώντας όμως τα θέματα που προηγήθηκαν απ’ αυτό το πάνελ και ακόμα περισσότερο παρακολουθώντας τις εισηγήσεις όσων προλάλησαν, το πράγμα καταλαβαίνω ότι είναι πολύ πιο σύνθετο.
Πιστέψτε με ότι δεν είχα καμία συνεννόηση με την κα Νοτοπούλου που δια ζώσης νομίζω συναντιόμαστε για πρώτη φορά, αλλά στο τέλος της τοποθέτησής της, ουσιαστικά μου περνά τη σκυτάλη γι’ αυτά που θα σας πω παρακάτω ως προβληματισμό και ως αφετηρία για τη συζήτησή μας.
Έχει λοιπόν κατά την άποψή μου ενδιαφέρον να συζητήσουμε για τα παραδοσιακά έργα υποδομών που και οι δύο προηγούμενοι ομιλητές ανέφεραν, αν αυτά πρέπει να τα βλέπουμε με τον ίδιο τρόπο που τα βλέπαμε μέχρι σήμερα. Οι νέοι αυτοκινητόδρομοι, τα νέα αεροδρόμια, τα λιμάνια, ο σιδηρόδρομος, είτε με τη μορφή νέων έργων, θα έχουν άραγε την ίδια μορφή με αυτή που είχαν μέχρι σήμερα;
Δεν αναφέρομαι στην ποιότητα της ασφάλτου ούτε βέβαια στον προσανατολισμό των αεροδιαδρόμων, ούτε ειδικός ούτε, είμαι νομικός, αλλά νομίζω ότι δεν εκεί το ζήτημα. Για να μη μακρηγορώ, η προβληματική που θα ήθελα να εισάγω και να κάνω και τη μετάβαση από την προηγούμενη θεματολογία των προηγούμενων πάνελ στην τωρινή, έχει να κάνει με την επίδραση που έχει το Fit for 55, δηλαδή η υποχρέωση να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2030 σε ποσοστό 55%- ήταν 30% και ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε πιο αισιόδοξη, στο τέλος θα έχω και μια μεταφορική τοποθέτηση.
Μέχρι πότε λοιπόν θα επιτρέπεται σε ρυπογόνα οχήματα να διασχίζουν αυτοκινητόδρομους; Μέχρι πότε θα επιτρέπεται στα πλοία με τη σημερινή τους μορφή και με τα καύσιμα που καίνε, να προσεγγίζουν τα ευρωπαϊκά λιμάνια; Είναι οι υποδομές των αυτοκινητοδρόμων έτοιμες να υποστηρίξουν τα οχήματα νέας τεχνολογίας;
Για να έρθω πιο κοντά στο θέμα μας, θ’ αναρωτηθώ αλλά πρώτα θα σας αναφέρω τι έχει αποφασιστεί πολύ πρόσφατα σ’ ένα άτυπο αλλά πολύ ενδιαφέρον πάνελ- υποθέτω ότι και ο κ. Σκρέκας θα ήταν παρών-, στο πάνελ των Υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 21/7 του 2021, Έχω σταχυολογήσει αυτά που νομίζω για τις ανάγκες της σημερινής μας συζήτησης είναι ιδιαίτερα σημαντικά:
Ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, ανάπτυξη υποδομών σε σχέση με τα EU Aviation: Κάτι που μοιάζει πάρα πολύ μακρινό διότι είναι γνωστό ότι η κηροζίνη προς το παρόν είναι πάρα πολύ δύσκολο ν’ αντικατασταθεί, αλλά βλέπω ότι ξεκινά μια συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση κι εδώ αναρωτιέται κανείς, τα υφιστάμενα αεροδρόμια τι πρέπει να κάνουν για να υποδεχθούν, για να μεταφέρουν τα νέα καύσιμα.
Πρωτοβουλία EU Maritime Fuel: Έναν πράσινο, ευρωπαϊκό θαλάσσιο χώρο. Είναι αυτό που είπα προηγουμένως, ότι δηλαδή στη ναυτιλία υπάρχει μια τεράστια συζήτηση και άρα, φεύγοντας από το κλίμα κι ερχόμενοι στις υποδομές, είναι βέβαιο ότι οι υποδομές πρέπει να προσαρμοστούν.
Για να επιχειρήσω λοιπόν να δώσω μια απάντηση στο ζήτημα που πραγματεύεται το δικό μας πάνελ, θα πω πως η ανάπτυξη των κλασικών υποδομών υπό τους όρους που τίθενται από το Fit for55 που είπα προηγουμένως, είναι κατά τη γνώμη μου το νέο αναπτυξιακό μοντέλο της Βορείου Ελλάδος.
Το μοντέλο αυτό νομίζω θα πρέπει να περιλαμβάνει τη μετεξέλιξη των υποδομών, είτε των υφιστάμενων είτε αυτών που πρόκειται να κατασκευαστούν, με τρόπο ώστε να συμμορφωθούν στις απαιτήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης, όσο και στη δημιουργία υποδομών που να σχετίζονται ευθέως με την ανάπτυξη αυτών. Δεν είναι μόνο οι αυτοκινητόδρομοι, είναι και αυτά που ειπώθηκαν προηγουμένως για την αποθήκευση της ενέργειας και τα συναφή.
Η επιχειρηματική σκοπιμότητα των υποδομών, συναρτάται άμεσα με την προσαρμογή αυτή. Διότι αν έχει φτιάξει κάποιος ένα business plan για την εκμετάλλευση ενός αυτοκινητόδρομου χωρίς να λάβει υπ’ όψιν του αυτές τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης- που ξέρετε, πολύ γρήγορα αποφασίζει και πολύ γρήγορα υλοποιεί-, πολύ φοβάμαι ότι θ’ αποτύχει και επιχειρηματικά.
Δεν έχω μιλήσει καθόλου για τον ΕΛΛΑΚΤΟΡΑ. Θα πω πριν τελειώσω την τοποθέτησή μου, ότι νιώθω κι εγώ περήφανος που από τον Ιανουάριο έχω την τιμή να είμαι Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, ενός Ομίλου ο οποίος έχει έντονη δραστηριότητα σε όλα αυτά που ανέφερα προηγουμένως και νομίζω ότι βοηθά, εκτός από το επιχειρείν και το κέρδος, και συνολικά την ελληνική οικονομία.
Τέλος, θα μου επιτρέψετε να παραφράσω ένα απόσπασμα από ένα κλασικό κείμενο, κλασικό πολιτικό κείμενο του 19ου αιώνα- θα το αναγνωρίσετε οι περισσότεροι, είμαι βέβαιος-, πως ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη. Αυτό είναι κατά λέξη.
Το φάντασμα αυτό λοιπόν, είναι το Fit for 55. Και στο μέτρο που δε γίνει αντιληπτή η παρουσία του τόσο από τις πολιτικές ηγεσίες, τους αποφασίζοντες, όσο και από τις επιχειρήσεις, νομίζω ότι θα αποτύχουμε. Σας ευχαριστώ πολύ.
- A. ROSS: Ευχαριστούμε πάρα πολύ. Το λόγο έχει ο κ. Σουρέτης, από την ΙΝΤRAKAT. Θα θέλαμε ν’ ακούσουμε τα σχόλιά σας.
Π. ΣΟΥΡΕΤΗΣ: Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Κατ’ αρχάς ήθελα να δώσω συγχαρητήρια στο θεσμό του Economist που με τη βοήθεια και του Power Game έφτιαξε ένα πολύ ποιοτικό προϊόν, ένα συνέδριο μοναδικό.
Κύριοι επίσημοι προσκεκλημένοι, για όλους εμάς που έχουμε και καταγωγή από τη Μακεδονία, πραγματικά όπως είπε ο κ. Καραγιάννης, έχουμε κουραστεί να ακούμε ότι είναι η ευκαιρία της Θεσσαλονίκης ν’ αποτελέσει τη μητρόπολη των Βαλκανίων. Έχουμε κουραστεί γιατί πραγματικά υπήρχε όλα αυτά τα χρόνια ένα έλλειμμα προσοχής.
Η Θεσσαλονίκη ως πόλη και η ευρύτερη περιοχή, νομίζω ότι πολύ επιτυχώς, θα μπορούσε ν’ αποτελέσει ένα επιχειρηματικό και τουριστικό hub όλων των Βαλκανίων. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με πολύ συγκεκριμένο τρόπο.
Θα έπρεπε να υπάρχουν κατάλληλες υποδομές, υποδομές ποιοτικές και ουσιαστικές, θα έπρεπε να υπάρχουν υπηρεσίες προς τους ταξιδιώτες της ευρύτερης περιοχής, δηλαδή να υπάρχει μια ψηφιοποίηση, να υπάρχει μια ροπή της πόλης προς το smart, να γίνει ένα smart city το οποίο να δίνει ποιοτικές υπηρεσίες στους ταξιδιώτες και στους ανθρώπους που την κατοικούν, να υπάρχει μια προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος, αλλά είναι εδώ ο κ. Γεωργόπουλος που είναι πιο ειδικός από μένα και θα σας δώσει περισσότερες πληροφορίες.
Δεν επιτρέπεται το κομμάτι σκουπίδια και διαχείριση νερού σε μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη να μην έχει λυθεί, να μην έχει περάσει στον επόμενο αιώνα. Αυτά τα πράγματα είναι κομβικά, είναι σημαντικά και νομίζω ότι απαιτούν τη συναίνεση και την προσπάθεια όλων μας.
Εμείς, που σαν ΙΝΤRAKAT δουλεύουμε στη Θεσσαλονίκη, έχουμε προτεραιότητα τη Θεσσαλονίκη. Ήδη έχουμε κατασκευάσει και ολοκληρώσει το μεγάλο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης και το δεύτερο αεροδρόμιο της Μακεδονίας στην Καβάλα, νιώθουμε πάρα πολύ καλά γι’ αυτό και θεωρούμε ότι είναι οι βασικές πύλες που φέρνουν έναν ποιοτικό τουρισμό στη χώρα μας.
Με βάση την απολιγνιτοποίηση που γίνεται στη Δυτική Ελλάδα, θα προτρέψω τους πολιτικούς- και την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση-, να δώσουν καινούργια κίνητρα, να υπάρξει περισσότερη ανάπτυξη στα ΑΠΕ και στο κομμάτι του storage, που είναι μια καινούργια τεχνολογία η οποία βλέπουμε όλοι ότι γίνεται πολύ μεγάλος λόγος, αλλά πρέπει να δώσουμε πάρα πολύ μεγάλη προσοχή σ’ αυτό το πράγμα.
Όσον αφορά τις υποδομές, βλέπουμε ότι η κυβέρνηση τα δυο τελευταία χρόνια έχει κάνει άλματα. Όσο και να μη θέλουμε να το πούμε, υπάρχει μια πάρα πολύ καλή και επιτυχής ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας, η οποία με την ανάπτυξη των κάθετων αξόνων, θα δώσει άλλη πνοή στον ευρύτερο χώρο. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης φαίνεται ότι προχωρά να εκσυγχρονιστεί. Το μετρό της Θεσσαλονίκης τελειώνει. Ξεκίνησε όταν ήμουν νεαρός φοιτητής, το θυμάμαι, είναι πολλά τα χρόνια. Τελειώνει όμως, φαίνεται ότι στα επόμενα ένα δυο χρόνια θα τελειώσει.
Η βελτιστοποίηση του υφιστάμενου αστικού οδικού δικτύου με τις παρεμβάσεις τύπου fly over ΣΔΙΤ, είναι σε φάση δημοπράτησης. Τα σιδηροδρομικά έργα τα νιώθουμε ότι είναι ώριμα και ετοιμαζόμαστε γι’ αυτά. Άρα υπάρχει μια πολύ καλή πορεία μέχρι στιγμής σε σημαντικά έργα που θα δώσουν άλλη πνοή στη Θεσσαλονίκη.
Όμως δεν αρκούν αυτά, πρέπει και στο κομμάτι της ψηφιοποίησης να γίνουν μερικά βήματα. Νομίζω ότι η κυβέρνηση το κοιτάζει το θέμα και νομίζω ότι στο επόμενο χρονικό διάστημα θα γίνουν παρεμβάσεις, στην εθνική γεωργία, στα smart cities, στα smart parking, στα συστήματα διαχείρισης νερού κτλ. Όλα αυτά θα πάρουν το δρόμο τους.
Όμως, δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι υπάρχει και μια ευτυχής συγκυρία, τρεις πολύ σημαντικές προσωπικότητες: Ο Υπουργός, ο Κώστας Καραμανλής, ο Περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας και ο Υφυπουργός Υποδομών, ο Γιώργος Καραγιάννης. Είναι άνθρωποι οι οποίοι έχουν ισχυρούς δεσμούς με τη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία.
Μπορούν να στηρίξουν το όραμα και με τη βοήθεια φυσικά της αντιπολίτευσης που νομίζω ότι θα ήθελε τα καλύτερα για τη Θεσσαλονίκη και μπορούμε πραγματικά να πετύχουμε αυτό τον τουριστικό και επιχειρηματικό μετασχηματισμό της Θεσσαλονίκης σ’ ένα hub Βαλκανίων. Αλλά θα χρειαστεί κι ένας περαιτέρω στρατηγικός σχεδιασμός, θα χρειαστούν και γενναία κίνητρα που πρέπει να δοθούν. Σας ευχαριστώ πολύ.
- ROSS: Ευχαριστούμε πάρα πολύ.
Το λόγο έχει ο κ. Γεωργόπουλος, Πρόεδρος και Chief Executive Officer της MESOGEOS.
Δ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ: Πολύ συνοπτικά, ορισμένες σκέψεις. Και η ανάπτυξη των υποδομών όπως πολύ σωστά είπε ο κ. Μυλωνογιάννης πρέπει να υποτάσσεται τελικά, ή να εναρμονίζεται με το Fit for 55 και ο τουρισμός. Απαραίτητο συστατικό του είναι το περιβάλλον, η ποιότητα του περιβάλλοντος.
Στα όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για το περιβάλλον, προστίθενται κάποιες δυσκολίες. Οι προπέρσινες καταιγίδες στη Χαλκιδική είναι ένα παράδειγμα και οι συνέπειες που αυτές είχαν. H αναμενόμενη λειψυδρία σε ορισμένες περιοχές, επίσης πρέπει να μας απασχολεί. Για το λόγο αυτό, θ’ αναφερθώ και θα πω ορισμένες σκέψεις για τις περιβαλλοντικές υποδομές.
Οι περιβαλλοντικές υποδομές είναι απαραίτητο συστατικό της ανάπτυξης, είναι επίσης υποδομές που θα στηρίξουν και την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και τις επενδύσεις επομένως. Ένα σοβαρό πρόβλημα, είναι η ορθολογική διαχείριση, η βιώσιμη διαχείριση του νερού.
Θα πάρω το παράδειγμα της Χαλκιδικής επειδή είναι και η πιο τουριστική μάλλον περιοχή της Βόρειας Ελλάδας και αξίζει τον κόπο να δούμε ένα πρόβλημα που υπάρχει εκεί. Επί 30 χρόνια και πλέον που ασχολούμαι, έχουν επενδυθεί δεκάδες εκατομμύρια στη διαχείριση του νερού και των λυμάτων στη Χαλκιδική, απ’ όλες τις κυβερνήσεις και επίσης έχουν γίνει και πάρα πολλά έργα.
Όμως ολοκληρωμένη διαχείριση νερού και λυμάτων στη Χαλκιδική, δεν υπάρχει. Είναι πολύ σημαντικό, ο διαγωνισμός με τη μορφή της σύμπραξης που είναι σ’ εξέλιξη, για το φράγμα του Χαβρία. Πραγματικά είναι πρωτοποριακό, παρ’ ό,τι η δική μου εταιρεία δε συμμετέχει, και μακάρι να ολοκληρωθεί γρήγορα και να γίνει. Όμως δε λύνει το πρόβλημα.
Αφού τόσα λεφτά δαπανήθηκαν, τόσα χρήματα επενδύθηκαν και τόσα έργα έγιναν, γιατί δεν έχει λυθεί το πρόβλημα; Το βασικό πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι ότι οι υπάρχοντες φορείς διαχείρισης, είτε είναι δήμοι είτε είναι μικρές ΔΕΥΑ, είναι πολυδιασπασμένοι και ανεπαρκείς ο καθένας από μόνος του να διαχειριστεί το νερό.
Στην πολυπλοκότητα που είχε μέχρι σήμερα και στην αυξημένη πολυπλοκότητα που αυτό θα έχει- εάν αναλογιστούμε τις απαιτήσεις του Fit for 55 ή της Circular Economy που θέλει η EU, που θέλει Efficiency, πόσο μάλλον και με τις δυσκολίες των αναμενόμενων καταιγίδων και της λειψυδρίας-, πρέπει κατά τη γνώμη μου να είναι συστατικό στοιχείο της ανάπτυξης της Βόρειας Ελλάδας, ειδικότερα της Χαλκιδικής, να λυθεί το θέμα αυτό αποφασιστικά.
Πρέπει δηλαδή να υπάρξουν projects τα οποία θα είναι ολοκληρωμένα, θ’ αντιμετωπίζουν ολοκληρωμένα το θέμα του νερού, όχι αποσπασματικά, όχι δηλαδή να κατασκευαστεί ένας βιολογικός και μετά από δυο χρόνια να είναι εγκαταλελειμμένος, όχι να γίνει μια μικρή αφαλάτωση και μετά, επειδή θα κοστίζει λίγο παραπάνω η λειτουργία της να εγκαταλειφθεί και αυτή, αλλά να υπάρξει ολοκληρωμένη αντιμετώπιση. Δεν είμαι εγώ αυτός που θα προτείνει στη λεπτομέρειά του πώς θα γίνει αυτό, αλλά αυτή είναι η μόνη κατεύθυνση που μπορεί να διασφαλίσει ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού.
Θ’ αναφερθώ και λίγο στα στερεά απόβλητα. Θέλω να σας πω ότι δουλεύοντας σε όλη την Ελλάδα, στα στερεά απόβλητα για αρκετές δεκαετίες, η Βόρεια Ελλάδα είναι με διαφορά στην καλύτερη θέση απ’ όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι τρεις Μακεδονίες μας έχουν τρεις φορείς οι οποίοι είναι οι τρεις καλύτεροι φορείς όλης της Ελλάδας, από άποψη λειτουργικότητας, απόδοσης, αποτελεσμάτων όσον αφορά την επεξεργασία και τη διάθεση των αποβλήτων.
Και είναι εδώ το αντίθετο παράδειγμα απ’ ό,τι το προηγούμενο στη Χαλκιδική, διότι είναι φορείς περιφερειακοί και οι τρεις, άρα φορείς που μπορούν να διασφαλίσουν μια δυναμικότητα, ένα τεχνικό επιστημονικό προσωπικό, μια διαχειριστική ικανότητα τέτοια που ν’ ανταπεξέλθει σε σύνθετα projects.
Παρένθεση θα κάνω, σε σχέση με τη συζήτηση που αφορούσε κυρίως το προηγούμενο πάνελ. Στο θέμα της ανακύκλωσης, πρέπει να εμπλακούν αυτοί οι τρεις ισχυροί φορείς. Αν δε γίνουν αυτοί οι τρεις φορείς coordinators, δεν το λέω για να υποκαταστήσω τους Δήμους, αλλά κάποιος πρέπει να κάνει το συντονισμό για να φτάσουμε από το 6% που είμαστε σήμερα στη δημοτική ανακύκλωση στο 55% που πρέπει να φτάσουμε το 25%. Είναι άλμα αυτό μεγάλο και δε γίνεται με ημίμετρα.
Συνεχίζω όμως: Όπως είπα, στα στερεά απόβλητα, στον τομέα της επεξεργασίας και της διάθεσης, η Βόρεια Ελλάδα είναι στην καλύτερη θέση αυτή τη στιγμή. Και πράγματι έχουν ολοκληρωθεί ή δρομολογηθεί οι απαραίτητες υποδομές και θεωρώ ότι θα προχωρήσουν και θα ολοκληρωθούν κι αυτές που δεν έχουν ολοκληρωθεί. Όμως, λείπουν μερικά πράγματα που πιστεύω ότι αξίζει να τ’ αναφέρω.
Πρώτον: Η Βόρεια Ελλάδα δεν έχει- ούτε η Νότια έχει αλλά μιλάμε για τη Βόρεια-, μια εγκατάσταση υποδοχής επικίνδυνων αποβλήτων, και επεξεργασίας και διάθεσης βιομηχανικών αποβλήτων. Να ξέρετε ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό για έναν ξένο επενδυτή. Εγώ ξέρω το παράδειγμα- δε μπορώ να το αναφέρω ονομαστικά-, εταιρείας πολυεθνικής, που ταλαντεύτηκε να αποεπενδύσει από τη Βόρεια Ελλάδα επειδή δεν είχε πού να πάει τα βιομηχανικά της απόβλητα, που δεν ήταν κι επικίνδυνα.
Δεύτερον: Οι στόχοι της Κυκλικής Οικονομίας, αυτοί που αναφέρονται στις περίφημες οδηγίες, στη νομοθεσία που είπε ο Υπουργός στο νόμο που ψηφίστηκε- αναφέρθηκε ο Υπουργός στο προηγούμενο πάνελ και πραγματικά είναι πολύ σημαντικός και καθοριστικός-, δε μπορεί να ολοκληρωθεί αν δεν κατασκευαστούν, μιλώντας για τη Βόρεια Ελλάδα, μία ή δυο εγκαταστάσεις ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων.
Πάντα θα υπάρχει υπόλειμμα. Κι αυτό το υπόλειμμα, εάν θέλουμε να φτάσουμε να είναι λιγότερο από το 10% όπως η Κυκλική Οικονομία και οι κατευθύνσεις της ορίζουν, πρέπει να υπάρχει ενεργειακή αξιοποίηση του δευτερογενούς καυσίμου.
Και γι’ αυτό χρειαζόμαστε ενεργειακές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις ενεργειακής αξιοποίησης του δευτερογενούς καυσίμου, του απορριματογενούς καυσίμου όπως το λέμε, αυτού του καυσίμου που παράγεται από τα απορρίμματα. Αυτές ήταν οι σκέψεις μου. Σας ευχαριστώ πολύ.
- ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Υποσχέθηκα στον Υφυπουργό ότι θα έχει το ένα λεπτό που θέλει για ν’ απαντήσει.
Γ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Κατ’ αρχάς χαίρομαι πάρα πολύ που η κα Νοτοπούλου δε μπήκε στον πειρασμό που αντιλαμβάνομαι, κάποιος που βρίσκεται στην αντιπολίτευση και σ’ ένα πάνελ βλέπει ένα κυβερνητικό στέλεχος, να ιδεολογικοποιήσει και να μιλήσει και ν’ αντιπαρατεθούμε για τα έργα.
Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό και αυτό θα πρέπει να το κρατήσουμε για την πόλη, γιατί δυστυχώς στην πόλη μας έχουν οικοδομηθεί πολιτικές καριέρες πάνω στα δημόσια έργα. Αυτό είναι μια καλή αρχή και ελπίζουμε και οι συνάδελφοί σας ν συνεχίσουν μ’ αυτό τον τρόπο και αυτό σας τιμά.
Το δεύτερο ζήτημα είναι το εξής: Στη χώρα μας πήραμε τα προηγούμενα χρόνια, περίπου 180 δισεκατομμύρια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία. Δεν τελειώσαμε τα βασικά, τα παλιά κλασικά δημόσια έργα.
Αυτή τη στιγμή αυτό που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση είναι να κλείσει αυτό τον κύκλο και μετά- όπως πολύ σωστά προείπαν οι προλαλήσαντες που προέρχονται από τον κατασκευαστικό χώρο-, να σχεδιάσουμε, που ήδη το κάνουμε αυτό, το γνωρίζετε κ. Γεωργόπουλε ότι στη Χαλκιδική τρέχει το φράγμα Χαβρία και θα βγει και το Πετρένια σε επόμενο διάστημα, για να κλείσει τα προβλήματα.
Κλείνουμε τα ζητήματα των σιδηροδρόμων, προχωράμε έναν συνολικό σχεδιασμό και το αμέσως χρονικό διάστημα θα βγάλουμε ένα μεγάλο πακέτο μελετών, για να μελετήσουμε τα έργα της επόμενης 20ετίας ουσιαστικά για τη χώρα μας. Χρειάζεται ένας προγραμματισμός, δουλεύουμε μ’ ένα σύστημα, προσπαθούμε να κλείσουμε όλες τις αμαρτίες του παρελθόντος και νομίζω, επιτρέψτε μου να το πω, ότι και με τη συναίνεση και με την ευρύτερη αντίληψη και της αντιπολίτευσης, όλα αυτά θα προχωρήσουν πάρα πολύ γρήγορα.
- A. ROSS: Σας ευχαριστούμε πολύ.
CAN THESSALONIKI EMERGE AS A MAJOR TECH AND INNOVATION HUB?
- Women’s empowerment in technology
- EU’s strategy for research and innovation
Α. ROSS: Περνάμε στην επόμενη συνεδρίαση, η οποία έχει να κάνει με το πώς αυτή η υπέροχη, πανέμορφη πόλη, μπορεί να διεκδικήσει το ρόλο της ως το περιφερειακό κέντρο της εφαρμογής και της καινοτομίας.
Να προσκαλέσω τους επόμενους ομιλητές μας οι οποίοι είναι η κα Elisabeth Lee, Γενική Πρόξενος στο Προξενείο των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη και η κα Άννα Παναγοπούλου, Διευθύντρια ERA and Innovation, Έρευνας και Καινοτομίας στη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Κυρία Lee έχετε το λόγο.
- E. LEE: Θα μιλήσω μόνο για ένα μικρό κομμάτι των θεμάτων που μ’ ενδιαφέρουν. Η όλη συζήτηση είναι πολύ πιο ευρεία. Να ξεκινήσω λέγοντας καλησπέρα σε όλους, ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να συμμετάσχω στη σημερινή εκδήλωση.
Όπως οι περισσότεροι γνωρίζετε, πριν από τρία χρόνια ακριβώς, οι ΗΠΑ ήταν η τιμώμενη χώρα στη ΔΕΘ. Τότε η Έκθεση ήταν ένα game change, ήταν κάτι που άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού.
Έκτοτε, μεγάλες εταιρείες, Deloitte, Pfizer, Sisco, όχι μόνο ήρθαν και έφτιαξαν γραφεία στην πόλη, αλλά επέκτειναν και το αποτύπωμά τους. Και ελπίδα μου είναι ότι η παρουσία τους εδώ, όχι απλά θα συνεχίσει να διευρύνεται, αλλά θα δημιουργήσει και έναν ενάρετο κύκλο νέων επενδύσεων, όχι μόνο για τη Θεσσαλονίκη αλλά για όλη τη Βόρεια Ελλάδα.
Όταν έφτασα λοιπόν εδώ πριν από ένα χρόνο, μιλούσα σε event της Θεσσαλονίκης για το τεχνολογικό της μέλλον σε διάφορες εκδηλώσεις. Είχα επίσης την ευκαιρία να μάθω περισσότερα για το σημαντικό ρόλο που μπορούν να παίξουν οι γυναίκες στη μελλοντική οικονομία της γνώσης. Εισήχθην σ’ αυτό το θέμα μέσω ενός προγράμματος της κυβέρνησης, που διδάσκει κορίτσια 16 ως 30 ετών, την τεχνολογία της συγγραφής κώδικα.
Τις βοηθά σε νεαρή ηλικία να μπουν σ’ αυτό το χώρο και να κάνουν καριέρα στον τομέα της τεχνολογίας. Όλα αυτά με οδηγούν στο ευρύτερο συμπέρασμα ότι παρά τη σημασία των τεχνολογικών εξελίξεων και της οικονομίας της αγοράς για τη μελλοντική ανάπτυξη, όχι μόνο παγκοσμίως αλλά συγκεκριμένα εδώ στη Θεσσαλονίκη, ο τομέας της τεχνολογίας δυστυχώς σε ό,τι αφορά τις προσλήψεις και τη συγκράτηση υπαλλήλων, του λείπουν γυναίκες ιδίως σε ηγετικές θέσεις.
Πέρυσι, η Μαρία Συρεγγέλα, Γενική Διευθύντρια Οικονομικών Πολιτικών και Γυναικείας Ισότητας στο Υπουργείο Απασχόλησης, παρατήρησε ότι λιγότερο από 4% των γυναικών στην Ελλάδα δουλεύουν σ’ αυτούς τους τομείς. Αυτό δείχνει ότι αυτή τη στιγμή χάνουμε τα τεράστια ταλέντα, τη δημιουργικότητα που θα έφερναν οι γυναίκες σ’ αυτό το χώρο.
Συχνά διερωτώμαι γιατί δεν είναι τόσες οι γυναίκες στον τομέα της τεχνολογίας. Υπάρχει έρευνα που έχει γίνει. Γιατί λοιπόν δε γίνεται περισσότερη έρευνα κιόλας; Καταλαβαίνουμε όμως ότι ουσιαστικά είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος. Δηλαδή, το ’17 βρέθηκε ότι οι γυναίκες απόφοιτοι των προγραμμάτων STEM στην Ελλάδα ήταν 40%, όλων των αποφοίτων.
Σε σχέση με αυτά τα δεδομένα, υπάρχουν λόγοι που πιστεύουμε ότι το ακαδημαϊκό ενδιαφέρον στον τομέα STEM, δεν αντιστοιχεί στις θέσεις που έχουν οι γυναίκες στην αγορά εργασίας. Για ν’ αντιμετωπισθεί αυτή η πρόκληση, τον προηγούμενο Μάιο, το κέντρο της Cisco DCNS, διοργάνωσε μια συζήτηση για τα ζητήματα αυτά. Συμμετείχαμε κι εμείς, εκπροσωπώντας το Προξενείο.
Όμως ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα πέρυσι, ήταν το Power of Female Enterpreneurship Forum, το οποίο καλωσόρισε τοπικούς ηγέτες αλλά και εμπειρογνώμονες της τεχνολογίας για να συζητήσουν για τις ευκαιρίας που δίνονται σε γυναίκες. Στο φόρουμ συμμετείχαν πολλοί και συζήτησαν τρόπους κάλυψης του χάσματος γενεών, της ενίσχυσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Είχαμε εκπροσώπους από τη Google, τη Microsoft, την Amazon Web Services και άλλους ειδικούς στην ψηφιακή εκπαίδευση.
Καθώς όλο και περισσότερες οικονομίες σε όλο τον κόσμο βασίζονται πλέον στη γνώμη, μεταξύ αυτών και της Θεσσαλονίκης, έχουμε την ευκαιρία να κλείσουμε το χάσμα γενεών και να ξεκινήσουμε αυτή τη σημαντική συζήτηση σήμερα, τώρα. Επιπλέον, η ανάγκη για μεγαλύτερες προσλήψεις και συγκράτηση των γυναικών στον τομέα, η έλλειψη γυναικών σε υψηλές εκτελεστικές θέσεις από τεχνολογικές εταιρείες στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, στη χώρα μου, παραμένει ένα εκκρεμές ζήτημα.
Μέσω προγραμμάτων πρέπει να δημιουργηθούν ευκαιρίες από μικρή ηλικία για να δούμε όλο και περισσότερες γυναίκες να παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους και ν’ αξιοποιούν τα ταλέντα και τις ευκαιρίες που τους δίνονται στον τομέα αυτό. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε ακόμη περισσότερη δουλειά για μας, για να καταγράψουμε αυτή την πρόοδο.
Το να φτάσουμε εκεί που θέλουμε, θα απαιτήσει δέσμευση, επιμονή, δημιουργικότητα, mentorship και συνηγορία. Όχι μόνο από διαφορετικούς τομείς, αλλά και από μεμονωμένους άντρες και γυναίκες που περιμένουν να ενισχυθεί η ζήτηση για γυναίκες στις θέσεις της τεχνολογίας και ιδίως στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και της τεχνητής νοημοσύνης.
Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους για τη δέσμευσή σας να ενδυναμώνετε τις γυναίκες και να υποστηρίζετε την παρουσία γυναικών σε τέτοιες θέσεις. Ανυπομονώ ν’ ανταλλάξω ιδέες και σκέψεις μαζί σας για το πώς μπορούμε να συνεργαστούμε στην κατεύθυνση ενός καλύτερου μέλλοντος με μεγαλύτερη ισότητα μεταξύ των φύλων, και καλύτερης πρόσβασης για όλους. Σας ευχαριστώ.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Ας περάσουμε στην κα Παναγοπούλου. Πείτε μας για τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην έρευνα και την καινοτομία.
Α. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ: Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Χαίρομαι που είμαι μαζί σας και ιδιαίτερα που είμαι στη Θεσσαλονίκη αυτή την περίοδο, γιατί πραγματικά πιστεύουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ότι υπάρχει προοπτική για όλες τις Περιφέρειες σε όλη την Ευρώπη, ν’ αδράξουν τις ευκαιρίες που παρέχονται μετά την πανδημία.
Αυτή τη στιγμή πιστεύουμε ότι η έρευνα και η καινοτομία μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και το όχημα για να καλυφθεί το κενό που χωρίζει την Ευρώπη. Όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα είναι πολύ καινοτόμα σε διάφορα επίπεδα στην Ευρώπη, αλλά μπορεί να πάει πολύ καλύτερα, ιδιαίτερα στις καινοτομίες αλλά μπορεί να έχει και καλύτερες επιδόσεις σε περιφερειακό επίπεδο. Και η Θεσσαλονίκη έχει αυτό το δυναμισμό.
Ποιες είναι οι πολιτικές λοιπόν: Πέρυσι, δημιουργήσαμε μια καινούργια περιοχή πολιτικής για τη διακίνηση, μετακίνηση ερευνητών ανά την Ευρώπη για να υπάρχει επιμερισμός της γνώσης. Υπό αυτή την έννοια, η ευρωπαϊκή πολιτική είναι αυτή η οποία θέλει να φέρει τις δραστηριότητες πιο κοντά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Αναρωτιόμαστε πώς μπορεί η έρευνα και η καινοτομία να επιδράσουν στη βελτίωση της ποιότητας, στην αντοχή, στην ανθεκτικότητα της Ευρώπης. Και έχουμε θέσει 4 στόχους που θεωρούμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο σημαντικούς και σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και μπορούν να γίνουν μόνο μέσω συνεργασίας όλων των φορέων, ευρωπαϊκών και τοπικών φορέων.
Προώθηση των επιχειρήσεων και των μεταρρυθμίσεων στην έρευνα και στην καινοτομία. Επένδυση στην έρευνα και στην καινοτομία- έχουμε τα εργαλεία, έχουμε το Ταμείο Ανάπτυξης, έχουμε τα Διαρθρωτικά Ταμεία και έχουμε και τις ιδιωτικές επενδύσεις. Αν το επιτρέψει το περιβάλλον λοιπόν θα υπάρξουν νέες επενδύσεις στην πόλη.
Ο δεύτερος τομέας που θέλουμε να διευθετήσουμε, είναι πώς όλοι οι καινοτόμοι και οι ερευνητές μπορούν να έχουν πρόσβαση. Δηλαδή πώς να μειώσουμε το κενό της καινοτομίας και να φέρουμε περιοχές οι οποίες βρίσκονται πίσω, να κινηθούν προς τα εμπρός και να φτάσουν την αριστεία.
Ο τρίτος τομέας που αποτελεί πρόκληση για μας, είναι πώς ν’ αποκτήσουμε αξία από την έρευνα. Κάνουμε πολλές έρευνες. Το πρόγραμμα πλαίσιο για την καινοτομία και την έρευνα, μας δίνει πολλές δυνατότητες, συνέργειες μεταξύ βιομηχανίας και ακαδημίας. Γιατί αυτές οι καινοτομίες πρέπει πραγματικά να πιάσουν τόπο. Το εμβόλιο της Pfizer και το Pfizer Biontec- γιατί ήταν ένα εργαστήριο στη Γερμανία που έκανε την έρευνα-πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ. Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν ώστε η έρευνα και η καινοτομία να βοηθήσουν το upscaling στην Ευρώπη και νέες ευκαιρίες;
Τέλος, αυτό που θέλουμε να διευθετήσουμε είναι, πώς να μεταμορφώσουμε το σύστημα έρευνας και καινοτομίας έτσι ώστε ν’ ανταποκριθεί στις ανάγκες του μέλλοντος και φυσικά στις προκλήσεις του Fit for 55, την ψηφιακή μετάβαση, να φέρει ισότητα των φύλων και να καλύψει το τεχνολογικό κενό που υπάρχει μεταξύ των διαφορετικών Περιφερειών και χωρών αλλά και να κεφαλαιοποιήσει όλα όσα έχουμε.
Αυτές είναι οι πολιτικές μας και έχουμε πέραν των πολιτικών, και το νέο πρόγραμμα Horizon για όλη την Ευρώπη, έχουμε τα νέα Διαρθρωτικά Ταμεία και νέο κανονισμό. Μας ενδιαφέρουν οι συνέργειες και η προώθηση όλων των προγραμμάτων έτσι ώστε να έχουμε σε όλη την Ευρώπη, καινοτόμα και ερευνητικά προγράμματα που θα βασίζονται στις συνέργειες.
Χαιρόμαστε που η Ελλάδα αφιέρωσε 350 εκατομμύρια από το RRF για να στηρίξει την έρευνα και την καινοτομία και το Invest EU, η συνέχεια του σχεδίου Γιούνκερ, προβλέπει 70 δισεκατομμύρια ευρώ για επενδύσεις.
Η Θεσσαλονίκη, νομίζω ειπώθηκε ξεκάθαρα το πρωί, έχει πλεονεκτήματα σε ό,τι αφορά στη γεωγραφική της θέση. Δεν είναι μόνο μια πύλη στα Δυτικά Βαλκάνια- πολιτική προτεραιότητα για την Ευρώπη-, αλλά και πύλη προς τη Μεσόγειο. Η Θεσσαλονίκη μπορεί να κεφαλαιοποιήσει τη γεωπολιτική της και γεωγραφική της θέση προς το συμφέρον όχι μόνο της Ελλάδος αλλά και της Ευρώπης. Οι συμφωνίες που έγιναν για την έρευνα και την τεχνολογία στην πόλη, είναι σημαντικές.
Δεύτερον, η επιστημονική της δεινότητα. Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες φοιτητές, υπάρχουν εκπαιδευτικά ιδρύματα από τα πιο καινοτόμα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και τέλος, η Θεσσαλονίκη καινοτομεί και πρέπει να σκεφτούμε ότι οι επιδόσεις της στην καινοτομία αυξήθηκαν κατά 30% πέρυσι, που σημαίνει ότι έχει πολλές δυνατότητες.
Τι πρέπει να κάνει περισσότερο; Το μέλλον της Θεσσαλονίκης είναι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Περισσότερες συνεργασίες με δρώντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περισσότερες προσπάθειες πρόσβασης στη χρηματοδότηση και προώθηση των συνεργειών στο πλαίσιο του Horizon Europe, των Διαρθρωτικών Ταμείων, βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου που είναι απαραίτητο για την καινοτομία στην Ευρώπη.
Αυτά ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, ευχαριστώ πάρα πολύ.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε πολύ, νομίζω απαντήσατε και στην ερώτηση που θα ήθελα να σας θέσω. Δεν έχουμε περισσότερο χρόνο, σας ευχαριστώ πολύ, ήταν μια εκπληκτική συνεισφορά από πλευράς σας, που μας δώσατε την ευκαιρία ν’ αναλογιστούμε για όλα αυτά τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρώπη γενικότερα για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας καθώς επίσης λαμβάνουμε υπ’ όψιν και όσα ειπώθηκαν από την Πρόξενο προηγουμένως.
Θα ήθελα όλοι να ευχαριστήσουμε την κα Παναγοπούλου μ’ ένα χειροκρότημα, για το ότι είναι εδώ μαζί μας.
TECH DISRUPTION AND SUSTAINABLE RECOVERY IN THE POST-COVID ERA
Α. ROSS: Θα επικεντρωθούμε σε ζητήματα που ακούσαμε πιο πριν, με έμφαση στην τεχνολογία, την τεχνολογική ανατροπή, το disruption όπως λέμε, καθώς και στη βιώσιμη ανάκαμψη την περίοδο μετά τη λήξη της πανδημίας.
Σημαντικός ήταν ο ρόλος που έχει παίξει η τεχνολογία για να διατηρηθούμε όλοι συνδεδεμένοι σε μια περίοδο κρίσης και πανδημίας. Νομίζω όλοι εσείς, είτε είστε σε αγροτικές περιοχές της Αγγλίας είτε σε συνέδρια υψηλού επιπέδου, όλοι το έχετε καταλάβει αυτό και αν υπήρχε κάποιος που αμφέβαλλε για το σημαντικό ρόλο που έπαιζε η τεχνολογία πριν την πανδημία, πλέον υπάρχουν απειροελάχιστοι που συνεχίζουν να το πιστεύουν.
Ποιος είναι ο ρόλος που θα παίξει η τεχνολογία καθώς προσπαθούμε ν’ ανοικοδομήσουμε τις κοινωνίες μας με τρόπο που δε θα πληγώνουμε τον κόσμο μας τόσο όσο οι πρακτικές μας στο παρελθόν;
Έχουμε ένα εξαιρετικό πάνελ που θα μας βοηθήσει να πάμε λίγο εις βάθος το θέμα. Θα ήθελα να καλωσορίσω στη σκηνή τον κ. Κυριάκο Πιερρακάκη, Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης της Ελλάδος, τον κ. Νίκο Σταθόπουλο, Διευθύνοντα της BC Partners, και τον κ. Μπρουμίδη, Πρόεδρο και CEO της Vodafone Ελλάδος.
Προσκαλώ τον κ. Πιερρακάκη, τον Υπουργό στο βήμα. Θα θέλατε να μας κάνετε μια εισαγωγή τοποθέτηση;
Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Κατά πρώτον ένα μεγάλο ευχαριστώ για την πρόσκληση, μεγάλη μου χαρά να είμαι σήμερα εδώ μαζί σας και ειδικά σ’ αυτό το πάνελ, με διακεκριμένες προσωπικότητες από έναν τομέα ο οποίος αυτή τη στιγμή διάγει μια περίοδο μετασχηματισμού στην Ελλάδα. Συνολικά θα έλεγα ο τομέας, όχι μόνο οι τηλεπικοινωνίες.
Η Ελλάδα διάγει τη δική της ψηφιακή άνοιξη τους τελευταίους μήνες. Οι περισσότεροι σ’ αυτή την αίθουσα γνωρίζουν τις εκατοντάδες Υπηρεσίες που πλέον έχουμε καταφέρει να παράσχουμε σε μια πολύ δύσκολη περίοδο. Τι έκανε ο Covid 19: Κατέστησε αυτό το οποίο ήταν εκκρεμές στο παρελθόν, που ήταν καταλύτης, το μετέτρεψε σ’ ένα δεδομένο για το παρόν.
Βασικά στοιχεία του μετασχηματισμού αυτού ήταν το portal μας, γύρω στις 500 υπηρεσίες περιελάμβανε πριν από ένα χρόνο και τώρα έχουμε πάνω από 1.250 περίπου που παρέχονται. Αλλάζει ο αριθμός, κάθε μέρα προσθέτουμε και νέες υπηρεσίες κάθε τόσο. Όμως για να έχετε μια εικόνα αυτής της ψηφιακής άνοιξης, θα δώσω έναν αριθμό που άλλαξε τα τελευταία χρόνια. Είναι ο αριθμός των ψηφιακών αλληλεπιδράσεων, συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα από το ’19 μέχρι σήμερα.
Και αυτό μπορούμε να το εκτιμήσουμε και να έχουμε αυτό τον αριθμό, αν προσθέσουμε άλλους αριθμούς. Δηλαδή πόσες φορές έχεις κάνει login στο site, πόσες φορές μπήκες δηλαδή στο taxisnet μέσα από τα διαπιστευτήρια που έχουν δοθεί ή πόσες φορές το κέντρο διαλειτουργικότητας έδωσε πρόσβαση σε κάποιον πολίτη.
Αυτά τα δύο αν τα προσθέσεις, έχουμε μια τάξη μεγέθους, πόσες φορές δηλαδή υπήρχαν ψηφιακές αλληλεπιδράσεις. Το ’19 ήταν 8,8 εκατομμύρια αλληλεπιδράσεις πριν από την ανάληψη της ευθύνης της κυβέρνησης από μας. Από τα 8,8 πήγε στα 34 εκατομμύρια το ’19, έφτασε τα 94 εκατομμύρια το ’20 και τώρα, το α’ εξάμηνο είμαστε στα 150 εκατομμύρια αλληλεπιδράσεις, συναλλαγές δηλαδή μόνο για το α’ εξάμηνο.
Άρα, ουσιαστικά οι προσδοκίες για φέτος είναι ότι θα ξεπεράσουμε τα 300 εκατομμύρια επαφές, δηλαδή αλληλεπιδράσεις με το σύστημα αυτό. Αυτή η καμπύλη είναι θετική και αντικατοπτρίζει τη ζήτηση υπηρεσιών λόγω ψηφιακών δεξιοτήτων λόγω Covid κτλ. αλλά κατά πρώτον, είναι συνάρτηση της παροχής, της δυνατότητας προμήθειας αυτών των υπηρεσιών.
Ταυτόχρονα, ενόσω αναβαθμίζαμε τις ψηφιακές υπηρεσίες σκεφτόμασταν 4 πράγματα. Πρώτον, ψηφιοποίηση του κράτους. Ουσιαστικά πρέπει να έχουμε ένα πλήρες φάσμα επενδύσεων για να προσθέσουμε και νέες ψηφιακές υπηρεσίες, νέες επενδύσεις σε επίπεδο υποδομών. Για παράδειγμα, ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς και άλλα πράγματα.
Το ελληνικό κράτος πριν από μερικούς μήνες έκανε διαγωνισμό για ένα ERP. Δεν είχαμε κάτι τέτοιο. Το προκηρύξαμε τώρα το σύστημα ERΡ. Άρα, ένα είναι οι ψηφιακές υπηρεσίες του κράτους. Δεύτερον, οι ψηφιακές υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα. Και εδώ ο ιδιωτικός τομέας παραδοσιακά, ήταν πιο προηγμένος απ’ ό,τι το κράτος. Θα έλεγα ότι το κράτος κατάφερε να συμβαδίσει πλέον αλλά πρέπει να κάνουμε κάποιες επενδύσεις και στον ιδιωτικό τομέα.
Στην πράξη, έχουμε σκοπό να φτιάξουμε νέο ψηφιακό νόμο, όπου θα δώσουμε κίνητρα γιατί χρήζουν συγκεκριμένων ψηφιακών υπηρεσιών εταιρείες μεγάλες αλλά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και κάποιες από αυτές θα τις χρηματοδοτήσουμε. Κάποιες που είναι απαραίτητες, όπως π.χ. η ενίσχυση για τον τομέα της ασφάλειας ή η μετάβαση στο cloud.
Ψηφιακές δεξιότητες, ο τρίτος πυλώνας. Σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, θα έλεγα ότι είναι συνολικά μια πρόκληση για την Ευρώπη για τη μετάβαση από το κλασικό μοντέλο των τριών φάσεων- εκπαίδευση, δουλειά, σύνταξη-, σε ένα μοντέλο συνεχούς εκπαίδευσης, όπου θα έχεις μετάβαση από ένα συγκεκριμένο βιογραφικό σταθερό σε ψηφιακές δεξιότητες και θα πρέπει συνέχεια ν’ αναβαθμίζεις τις δεξιότητές σου κυρίως στον ψηφιακό τομέα και μετά να μπαίνεις σε θέσεις εργασίας.
Και τέλος, τηλεπικοινωνίες. Στις τηλεπικοινωνίες υπήρχαν συγκεκριμένες προκλήσεις για την Ελλάδα. δεν καταφέραμε να κινηθούμε τόσο γρήγορα όσο κάναμε στις ψηφιακές υπηρεσίες του κράτους, διότι εκεί μπορούσαμε να επενδύσουμε σε πλατφόρμες κτλ.
Στις τηλεπικοινωνίες πρέπει να κάνεις και μια σειρά άλλων πραγμάτων. Στο 5G υποστηρίζω ότι καταφέραμε να παράξουμε ένα από τα πλέον καινοτόμα θεσμικά πλαίσια στην Ευρώπη σίγουρα ίσως και στον κόσμο. Έχουμε εργαλειοποιήσει τις δημοπρασίες δικτύου για να δημιουργήσουμε μια αγορά εφαρμογών 5G μέσω της χρήσης του Ταμείου «Φαιστός».
Κάναμε σημαντικές επενδύσεις, όχι μόνο στο ασύρματο δίκτυο αλλά και στις σταθερές γραμμές. Επίσης έχουμε το πρόγραμμα Ultrafast με τις οπτικές ίνες, το Superfast πρόγραμμα με επιδότηση της ζήτησης.
Νομίζω ότι το RRF και γενικά τα κονδύλια που έχουμε αυτή τη στιγμή, μας δίνουν τη δυνατότητα να επενδύσουμε και να υλοποιήσουμε 100% τη στρατηγική μας τόσο στις τηλεπικοινωνίες αλλά και στις ψηφιακές δεξιότητες. Είναι ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την εποχή μας.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το ψηφιακό κομμάτι, το 25% του πλάνου αυτού αφορά τις τηλεπικοινωνίες, ονομάζεται «Ψηφιακή Βίβλος». Το πλάνο αυτό, το σχέδιο, κωδικοποιεί πάνω από 440 projects, στους τομείς αυτούς τα περισσότερα χρήματα θα δοθούν από το RRF, κάποια εξ αυτών είναι πολύ μικρά, αλλά έχουμε κάνει μια gap analysis ανά τομέα πολιτικής για projects που έχουν να κάνουν από μικροδορυφόρους- το όραμα του Τιερί Μπρετόν για την Ευρώπη με τους μικροδορυφόρους-, μέχρι τους διαδρόμους 5G όπως λέμε στην Ελλάδα ή την ετοιμότητα για το 5G το οποίο θα βοηθήσει στην υιοθέτηση του Fiber Telecom προγράμματος.
Πιστεύουμε ότι αυτά τα σχέδια θ’ αλλάξουν τους όρους υλοποίησης του πλάνου και θα μας δώσει τη δυνατότητα, όχι μόνο να συμβαδίσουμε με τ’ άλλα κράτη, αλλά ίσως να κάνουμε κι ένα άλμα και να τους ξεπεράσουμε. Αυτό πάει παράλληλα με τις δυνατότητες των Ελλήνων Μηχανικών Υπολογιστών, έχουμε ικανότητες τις οποίες αποδείξαμε.
Η πλατφόρμα εμβολιασμού είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα, μια από τις πιο επιτυχημένες σε όλο τον κόσμο, σίγουρα σε όλη την Ευρώπη σύμφωνα με αυτά που είπε η Πρόεδρος της Επιτροπής την τελευταία φορά που ήρθε στην Ελλάδα. Ένα άλλο θέμα είναι το 5G, η υιοθέτηση του πιστοποιητικού Covid, ήταν πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Άρα, η πρόοδος που έγινε τους τελευταίους μήνες, είναι μια πλατφόρμα ζωντανή, που δείχνει τι μπορούμε να καταφέρουμε τα επόμενα 10 χρόνια. Κι έχουμε αναλάβει μια στέρεη δέσμευση, να το κάνουμε αυτό.
Α. ROSS: Το λόγο έχει ο κ. Σταθόπουλος από την BC Partners.
Ν. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Αρχικά θυμάμαι ότι ποτέ δεν είχαμε σ’ αυτή τη χώρα Υπουργό που να γνωρίζει τόσα πολλά για την ψηφιοποίηση όσο ο Υπουργός, κ. Πιερρακάκης. Και αυτό είναι ένα σημάδι των καιρών γι’ αυτή τη χώρα.
Ο ρόλος μου εδώ είναι περισσότερο ως ρόλος της οπτικής των επενδυτών και μπορώ να σας πω ότι από αυτή την οπτική των επενδυτών, η χώρα βρίσκεται σε ένα σημείο ανάκαμψης.
Τα πράγματα που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή- τα κονδύλια που εισρέουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις αλλαγές που έχουμε δει τα τελευταία δυο χρόνια-, δηλώνουν ότι τα πράγματα δουλεύουν πολύ γρήγορα σε αυτή τη χώρα όχι επειδή βέβαια οι Υπουργοί έρχονται και μιλάνε σε αυτά τα συνέδρια για διάφορα πράγματα, αλλά επειδή κι οι ίδιοι επενδυτές έχουν κατανοήσει την αλλαγή και ψάχνουν για επενδύσεις σ’ αυτή τη χώρα, οπότε η χώρα είναι πολύ ελκυστική για τους επενδυτές, είναι μοναδική και ο τομέας των τηλεπικοινωνιών κυρίως ελπίζω ότι βρίσκεται σε σημείο καμπής.
Υπάρχουν ακόμα τομείς στις τηλεπικοινωνίες που η χώρα υστερεί, δηλαδή οι υποδομές είναι ένας από αυτούς, μιλώντας για τις οπτικές ίνες, projects που σχετίζονται μ’ αυτές. Βλέπουμε να εκτοξεύονται επίσης η χρήση των δεδομένων, παγκόσμιων δεδομένων. Η χώρα υστερεί από το μέσο όρο της Ευρώπης και αν θα ήθελα να μιλήσω και από την οπτική των μέσων, η διείσδυση του Pay TV, της συνδρομητικής τηλεόρασης είναι επίσης πολύ χαμηλή στη χώρα, πιστεύω όμως ότι η χώρα με επενδύσεις και διαχείριση μπορεί να εκτοξευθεί.
Όταν δούμε αυτό το στάδιο που οποιαδήποτε χώρα επενδύει τα τελευταία χρόνια, γνωρίζουμε μάλλον ότι οι κυβερνήσεις σε αυτούς τους τομείς μπορεί να μην είναι οι καλύτεροι διαχειριστές. Αλλά πρέπει να γίνουν οι καλύτεροι διευκολυντές για τους επενδυτές που θα έρθουν και να πρέπει να βοηθούν την επιχειρηματικότητα. Γιατί η επιχειρηματικότητα είναι η ατμομηχανή της ανάπτυξης.
Οι επενδυτές που έρχονται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες- στη Βόρεια Ελλάδα πιο συγκεκριμένα-, θέλουν ανάπτυξη. Όλες οι πρωτοβουλίες λοιπόν που συμβαίνουν για μένα, που λαμβάνονται σ’ αυτή τη χώρα, αυτή η ευφορία που κυριαρχεί σ’ αυτή τη χώρα αυτή τη στιγμή, δικαιολογείται από το γεγονός ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο, έχουν γίνει οι σωστές κινήσεις από τη χώρα για να διευκολύνει τις επενδύσεις. Οι τηλεπικοινωνίες και η ψηφιοποίηση ως τομείς παίζουν σημαντικό ρόλο.
Δε θα ήθελα να πω περισσότερα πράγματα, πέραν του γεγονότος ότι η χώρα βρίσκεται σ’ ένα σημείο καμπής και πιστεύω ότι αποτελεί πόλο έλξης για τους επενδυτές, τους ξένους επενδυτές, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να επενδύσουν, υπάρχουν περίπου 2 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως που κατευθύνονται ακόμα προς επενδύσεις.
Μιλήσατε για το κράτος που θα πρέπει να γίνει διευκολυντής, αν όχι διαχειριστής. Το RRF σε σχέση με όλα τα τρισεκατομμύρια που υπάρχουν εκεί έξω, μπορεί να φαίνεται πολύ λίγο, αλλά σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο, παίζει σημαντικό ρόλο. Φυσικά, ο βασικός ρόλος του κράτους στο πλαίσιο διαχείρισης των κονδυλίων υποβοήθησης της επιχειρηματικότητας, είναι να δημιουργήσει το πλαίσιο και το περιβάλλον έτσι ώστε να βοηθηθεί η επιχειρηματικότητα.
Άρα, το κράτος πρέπει να διευκολύνει τις επενδύσεις. Σας ευχαριστώ πολύ.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Και τώρα ο τρίτος μας ομιλητής, ο κ. Μπρουμίδης. Κύριε Μπρουμίδη, τις σκέψεις σας παρακαλώ, ως εκπρόσωπος της Vodafone εδώ στην Ελλάδα .
Χ. ΜΠΡΟΥΜΙΔΗΣ: Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω τους οργανωτές για την πρόσκληση. Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι στο πάνελ εδώ σήμερα.
Νομίζω ότι πια έχει εμπεδωθεί αρκετά η ιδέα ότι ο μόνος δρόμος μπροστά είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η πράσινη ανάπτυξη, η καινοτομία, η χρήση εκθετικών τεχνολογιών. Νομίζω αυτό πια είναι απ’ όλους κατανοητό. Νομίζω έχουμε ακόμα ένα επίπεδο να κάνουμε και το επίπεδο είναι ότι όλα αυτά που συζητάμε δεν είναι απλά μια παράλληλη δράση, κάτι που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, αλλά πρέπει να είναι αφετηρία σε οτιδήποτε κάνουμε οργανικά από δω κι εμπρός.
Αν μπορούμε να έχουμε κάποια συμπεράσματα μέχρι τώρα σίγουρα η Ευρώπη- μπορούμε πια να μιλάμε, και η Ελλάδα βέβαια λόγω της μακροοικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων μα και η Ευρώπη συνολικά-, είχε μια χαμένη δεκαετία σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση, τη χρήση των εκθετικών τεχνολογιών. Άλλες οικονομίες στον πλανήτη έχουν προχωρήσει πολύ πιο γρήγορα.
Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο η κατεύθυνση είναι γνωστή και αποδεκτή απ’ όλους, αλλά και οι ρυθμοί που θα οδηγηθούμε εκεί, πρέπει να είναι τέτοιοι ούτως ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε εκεί που άλλες χώρες έχουν φτάσει ήδη.
Νομίζω πρέπει να πάρουμε μαθήματα από την πανδημία και μαθήματα από το Digital Shift που έγινε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πρέπει να πάρουμε μαθήματα εδώ στην Ελλάδα από τις 4 μεγάλες κρίσεις που ήταν κρίσεις ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής και, βγαίνοντας σιγά-σιγά από την εποχή της πανδημίας, να σχεδιάσουμε ξανά ένα μέλλον χωρίς να γυρίσουμε πια στις παλιές μας συνήθειες.
Πρέπει να το κάνουμε από την αρχή και να το κάνουμε με την προοπτική που θα δώσει ευημερία και ανάπτυξη για όλους. Ακούμε τα 672 δισεκατομμύρια του Ταμείου Ανάκαμψης, ακούμε τα 60 δισεκατομμύρια του ελληνικού προγράμματος και πολλοί μπορεί να πιστεύουν ότι χρήματα υπάρχουν, τα χρήματα είναι πολλά, αλλά τα χρήματα δε θα κάνουν τη δουλειά.
Πιστεύω ότι αυτό που πρέπει να μας οδηγήσει την επόμενη μέρα αξιοποιώντας τους πόρους, είναι οι συνεργασίες, είναι τα εργαλεία συνεργασίας και βέβαια μαζί μ’ αυτό, η πολιτική ηγεσία, η πολιτική βούληση, οι πολιτικές παρεμβάσεις ούτως ώστε να οδηγηθούμε εκεί. Και πρέπει νομίζω στα πλαίσια των συνεργασιών, θα πρέπει να μαθαίνουμε μέσα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το τι γίνεται στις άλλες χώρες της Ένωσης, όπως και η Ένωση μαθαίνει από μας.
Θέλω να χρησιμοποιήσω μερικά παραδείγματα για να γίνω πιο κατανοητός. Σχετικά με τη διάθεση του 5G φάσματος στην Ευρώπη, νομίζω είναι παράδειγμα αυτό που έγινε στην Ελλάδα. Τι έγινε; Η πολιτική ηγεσία δεν θεώρησε ότι πρέπει να έχει μια εισπρακτική καθαρά πολιτική στην αρχή, όσο θα έπρεπε να δημιουργήσει τις συνθήκες για γρηγορότερη ανάπτυξη των δικτύων 5G όπως επίσης και για δημιουργία καινοτομίας μέσω του Ταμείου «Φαιστός».
Ένα πράγμα βέβαια που πρέπει εδώ να δούμε, είναι πώς το Πρόγραμμα Επενδύσεων στο 5G πρέπει να γίνει απ’ όλους και γρήγορα, επεκτείνεται και σε περιοχές που σε πρώτο χρόνο, δε δημιουργούν απαραίτητα οικονομικό ενδιαφέρον- και υπάρχουν παραδείγματα τέτοια, όπως το παράδειγμα της Γερμανίας.
Σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τρανό παράδειγμα η Ισπανία. Η Ισπανία δεν απορροφά μόνο στα κονδύλια του προγράμματος που αφορούν αμέσως την ψηφιοποίηση αλλά και μέσα από τα μεγάλα κονδύλια των δανείων, επιλέγει συγκεκριμένες περιοχές, που οδηγούν οργανικά αλλά και με μια πίεση, τις επιχειρήσεις της χώρας να προχωρήσουν γρηγορότερα προς την ψηφιακή εποχή.
Φορολογία: Πρέπει κάποια στιγμή να μιλήσουν τα κράτη μέλη γι’ αυτό που μπορούμε να πούμε European Tax, στα Telecoms. Διαφορετικά, με διαφορετικούς φορολογικούς συντελεστές, δημιουργούνται ανισότητες στο επίπεδο της πρόσβασης των οικονομιών, των κοινωνιών, των πολιτών, των επιχειρήσεων, τις ψηφιακές υπηρεσίες.
Αδειοδότηση. Ως παράδειγμα θα ξαναφέρω τη Γερμανία. Η αδειοδότηση είναι ένα κρίσιμο ζήτημα, θέλουμε ν’ αναπτύξουμε δίκτυα 5G αλλά πρέπει να τ’ αναπτύξουμε γρήγορα, άρα ο χρόνος αδειοδότησης δικτύων πρέπει να είναι πολύ γρηγορότερος απ’ αυτούς που είναι τώρα. Στη Γερμανία για παράδειγμα, μείωσαν το χρόνο αδειοδότησης για τα δίκτυα 5G κατά 6 μήνες.
Και τέλος, καινοτομία, η χρήση εκθετικών τεχνολογιών και καινοτομία: Πολλά παραδείγματα εδώ και από τη Vodafone στην Ευρώπη αλλά και από τη Vodafone στην Ελλάδα που μπορώ ίσως ν’ αναφερθώ λίγο πιο εκτεταμένα εφ’ όσον και αν ερωτηθώ.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε πολύ. Ένα ερώτημα για τον Υπουργό αρχικά. Η συζήτηση επικεντρώνεται στην ανατροπή της τεχνολογίας. Υπάρχουν λοιπόν ευκαιρίες για ανατροπή της σχέσης μεταξύ του κράτους και των ανθρώπων που φέρνει η τεχνολογία. Οι άνθρωποι μπορούν να έρθουν σε επαφή άμεσα με τους θεσμούς, με τους πολιτικούς με τις Δημόσιες Υπηρεσίες μ’ έναν τρόπο που δε μπορούσαν να το κάνουν στο παρελθόν.
Το αναγνωρίζετε αυτό; Το βλέπετε αυτό ως ευκαιρία για να αναδιαμορφώσει τις σχέσεις μεταξύ κράτους και πολιτών;
Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Θ’ απαντήσω σ’ αυτό που ρωτάτε με την εξής έννοια: Υπάρχει κατ’ αρχάς ένα καταπληκτικό βιβλίο το οποίο προτείνω σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για την ερώτηση που θίξατε, είναι σχετικά καινούργιο, λέγεται “Power to the public”. Γράφτηκε από δυο ερευνήτριες του New American Foundation πριν από δυο μήνες και περιλαμβάνει μια σειρά από παραδείγματα για το πώς αυτή η αδιαμεσολάβητη σχέση ανάμεσα στο κράτος και στον πολίτη, δομείται μέσω της τεχνολογίας.
Το concept και η σύλληψη αυτού του Υπουργείου όταν δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού, ήταν ακριβώς αυτό. Η τεχνολογία δεν είναι ο σκοπός. Η τεχνολογία είναι ένα μέσο. Το μέσο το χρησιμοποιείς κατά το δοκούν. Και ποιος είναι ο στόχος; Ο στόχος δεν είναι να κάνεις ψηφιακή πολιτική, ίσως είναι και αδόκιμος ο όρος. Ο στόχος είναι να κάνεις που οι Αγγλοσάξονες στ’ Αγγλικά περιγράφει κανείς ως Service Design (σχεδιασμός μιας υπηρεσίας).
Για παράδειγμα, όταν γεννιόταν ένα παιδί στην Ελλάδα μέχρι το Φεβρουάριο του 2020, τα βήματα ήταν πέντε: Έπρεπε ο μπαμπάς ή η μαμά να πάνε και στο μαιευτήριο και στο ΚΕΠ και στο Ταμείο και στο Δημοτολόγιο και στο Ληξιαρχείο, βάλαμε και το επίδομα του ΟΠΕΚΑ που είναι ένας Οργανισμός στην Ελλάδα εμείς. Αυτό δε δουλεύει. Αυτό τι κάνει: Διαβρώνει και την εμπιστοσύνη του πολίτη απέναντι στο κράτος.
Γιατί ξαφνικά όταν του λέει το κράτος «πάρτε το χαρτί από τον όροφο 5 και πηγαίνετέ το στον όροφο 2», το κράτος λέει στον πολίτη ότι δεν είναι ένα. Άρα αλλάζει και η έννοια της κρατικής κυριαρχίας και της εμπιστοσύνης. Τι έχουμε παρατηρήσει μ’ αυτό που έχουμε κάνει εμείς, με το gov.gr, με τις 1.200 υπηρεσίες που ανέφερα πριν, 1.300 κοντά πλέον; Ότι αλλάζει αυτή η εξίσωση, γυρνά ανάποδα: Ξαναέρχεται η εμπιστοσύνη απέναντι στην κρατική μηχανή.
Αναγκαίο αυτό ειδικά σε μια κρίση όπως η πανδημία. Αυτό λοιπόν που περιγράφετε, θα έλεγα ότι είναι χοντρικά αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε. Έχουμε βάλει κάτω τα βασικά γεγονότα της ζωής ενός πολίτη, ή τα γεγονότα ζωής- αν θέλετε μεταφορικά, μιας επιχείρησης-, από τη γέννηση μέχρι την απώλεια κάποιου που αγαπάς. Πόσα είναι αυτά τα γεγονότα αν τα δει κανείς σε αλληλεπίδραση με το κράτος; Να μπεις σ’ ένα νοσοκομείο, να γραφτείς σ’ έναν Παιδικό Σταθμό, να πάρεις ένα δίπλωμα οδήγησης, ν’ ανανεώσεις ένα διαβατήριο;
Έχουμε βάλει κάτω τα βήματα που το καθένα από αυτά συνεπάγεται και προσπαθούμε, αλλάζοντας τους νόμους, αλλάζοντας τις Υπουργικές Αποφάσεις και χρησιμοποιώντας απλές τεχνολογίες να τα κάνουμε λίγα, να τα κάνουμε ενδεχομένως ένα, αν είναι δυνατόν. Ένα κλικ. Αυτό από μόνο του, αλλάζει αυτή τη συνθήκη που περιγράφεται και ξαναδίνει ισχύ στον πολίτη.
Το τελευταίο κομμάτι αυτής της εξίσωσης, αν θέλετε ο πυρήνας, έχει να κάνει με το ίδιο το πολίτευμα. Δηλαδή όσο απλοποιείς τις διαδικασίες και όσο ψηφιοποιείς διαδικασίες, εν τέλει μπορεί σ’ ένα μεγάλο κομμάτι, ένα νευραλγικό κομμάτι, το ν’ ακούγεται η φωνή του πολίτη εν τέλει μέσα από αυτά τα μέσα, να το περάσεις εκεί.
Ο ισχυρισμός μου είναι ότι αυτό είναι αν θέλετε το τελευταίο κομμάτι της εξίσωσης. Το πρώτο κομμάτι που πρέπει κανείς να κάνει, είναι ν’ ανακτήσει σιγά-σιγά αυτό το οικοδόμημα. Και στη δική μας περίπτωση, τολμώ να πω ότι δεν είναι σιγά-σιγά. Είναι γρήγορα, γρήγορα, γρήγορα.
Α. ROSS: Ευχαριστούμε πάρα πολύ. Ένα τελευταίο ερώτημα προς τους δυο εκπροσώπους της επιχειρηματικής κοινότητας.
Είμαστε στη Θεσσαλονίκη, έχουμε ένα συνέδριο για τη Θεσσαλονίκη ως περιφερειακό κόμβο. Ένα από τα στοιχεία που έχει αυτή η πόλη, πέρα από το υπέροχο φαγητό, τον καταπληκτικό καιρό, τις παραλίες, όλα αυτά, έχει και κάτι άλλο: Είναι κέντρο εκπαίδευσης. Έχει μεγάλο φοιτητικό πληθυσμό, ακαδημαϊκό πληθυσμό.
Πολλές από αυτές τις αλλαγές, της τεχνολογικές αλλαγές, δημιουργούν ένα χάσμα γενεών. Έχουμε τη νέα γενιά που έχει μεγαλώσει με αυτά τα χαρακτηριστικά, τα θεωρεί δεδομένα, είναι η πρώτη ψηφιακή γενιά σε σχέση με τις δικές μας γενιές, εμάς, εκτός του Υπουργού που ακόμα πολεμάμε με το smartphone μας. Απ’ ό,τι φαίνεται λοιπόν, υπάρχει μια τεράστια δεξαμενή δυνατοτήτων στη Θεσσαλονίκη και κυρίως στο φοιτητικό πληθυσμό.
Το αναγνωρίζετε αυτό, είναι κάτι το οποίο βλέπετε να τυγχάνει αξιοποίησης στο μέλλον ως μια ευκαιρία; Είναι κάτι το οποίο θα θέλατε ν’ αξιοποιήσετε;
Ν. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Νομίζω ότι αν κοιτούσα τι πλεονεκτήματα έχει η Ελλάδα σα χώρα- και θα έρθω και στη Θεσσαλονίκη-, έχει δυο-τρία τα οποία είναι πολύ σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Κατ’ αρχάς- και ελπίζω να μην το χάσει ποτέ-, είναι μια ευρωπαϊκή χώρα, με μια σπάνια γεωπολιτική θέση. κα αυτό βοηθά και τη Θεσσαλονίκη όσον αφορά αυτό.
Το δεύτερο είναι, κι έρχομαι στην ερώτησή σας, ότι έχει ένα εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό. Τα τελευταία 15 χρόνια έχω επενδύσει πάνω από 4 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ελλάδα σε πέντε διαφορετικές εταιρείας. Άρα έχω ζήσει την ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού, όχι στη θεωρία αλλά στην πράξη. Και μπορώ να πω ότι δε μπορώ να σκεφτώ χώρες οι οποίες έχουν καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό από την Ελλάδα.
Η Ελλάδα δεν είναι μόνο φυσικά η Αθήνα, είναι και η Θεσσαλονίκη. Η Θεσσαλονίκη λοιπόν είναι μια περιοχή η οποία νομίζω έχει πάρα πολύ μεγάλη δυναμική, έχει όντως έναν πολύ νέο πληθυσμό. Θα είναι τεράστιο λάθος και για εμάς ως επενδυτές και για τους επιχειρηματίες και για τις εταιρείες να μη μπορούν ν’ αξιοποιήσουν αυτό το ανθρώπινο δυναμικό που έχει η Θεσσαλονίκη.
Νομίζω ότι είναι σαφέστατο πως το δυναμικό αυτό θ’ αξιοποιηθεί, νομίζω ότι θα πρέπει να βοηθηθούν τα Πανεπιστήμια. Ένα, δυστυχώς αρνητικό όσον αφορά τα δημόσια Πανεπιστήμια είναι ακριβώς ότι η εκπαίδευση εξακολουθεί να είναι κάτι το οποίο πρέπει ο φοιτητής να το κάνει με πολύ μεγάλη θέληση αντί να το επιβάλλει η παιδεία.
Νομίζω ότι οι φοιτητές που τελειώνουν το Ελληνικό Πανεπιστήμιο- κι εγώ είμαι ένας απ’ αυτούς, γιατί έχω τελειώσει το Ελληνικό Πανεπιστήμιο-, μπορούν αν διαπρέψουν και πιστεύω ότι η Θεσσαλονίκη δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από οποιαδήποτε άλλη πόλη όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού.
- A. ROSS: Ευχαριστώ πάρα πολύ. Ζω στην Οξφόρδη, οπότε δε θα το κρίνω αυτό που είπατε. Εύλογο το σχόλιό σας.
Κύριε Μπρουμίδη έχετε το λόγο.
Χ. ΜΠΡΟΥΜΙΔΗΣ: Ο κ. Σταθόπουλος κάλυψε αυτά που ήθελα να πω. Η Θεσσαλονίκη είναι πολλά πράγματα περισσότερα από το νεανικό πληθυσμό της και τα Πανεπιστήμια. Η Θεσσαλονίκη και η Βόρεια Ελλάδα νομίζω, έχουν σε όλους τους τομείς- από γεωγραφική θέση, από φυσική ομορφιά, από πολιτιστική κληρονομιά, από καλή κουλτούρα-, όλες τις δυνατότητες γι’ ανάπτυξη μιας περιοχής.
Είναι πάντα θέμα στόχευσης, προτεραιοποίησης και όλων εκείνων των μεγάλων αλλαγών που ακούγαμε και λίγο προηγούμενα μέσα στην ημέρα, που πρέπει να γίνουν και στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρεια Ελλάδα ώστε να κάνει exhaust το full potential, το οποίο κατά μία έννοια δεν το έχει κάνει μέχρι σήμερα.
Α. ROSS: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. κύριε υπουργέ, ένα τελευταίο σχόλιο επ’ αυτού.
Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Συμφωνώ απολύτως με τους προλαλήσαντες.Ευρύτερα- αν πρέπει να δει κανείς την εξίσωση που πρέπει να λύσουμε τα επόμενα χρόνια και όχι μόνο για τη Θεσσαλονίκη αλλά και ευρύτερα για την Ελλάδα-, είναι ν’ αφαιρέσουμε εμπόδια.
Νομίζω το είπε πολύ ωραία ο κ. Σταθόπουλος πριν, ότι ο ρόλος του κράτους δεν είναι να είναι επενδυτής, ο ρόλος του κράτους είναι να δημιουργεί συνθήκες επώασης, να δημιουργεί την καλύτερη δυνατή συνθήκη για να μπορέσουν οι επενδυτές να κάνουν καλά τη δουλειά τους. Και όσοι έχουν εφευρέσεις, και όσοι έχουν ιδέες.
Όπως είπε και ο κ. Μπρουμίδης, αυτό που κάναμε με το 5G στην Ελλάδα είναι ένα τέτοιο κλασικό παράδειγμα. Πήραμε μια δημοπρασία, έναν πόρο και προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε αξία μέσα από αυτή- κι όχι μόνο έσοδα. Να έχει γρήγορο roll out, να έχουμε γρήγορα ένα δίκτυο, ένα ποσοστό αυτής της δημοπρασίας του φάσματος, να το δίνουμε δωρεάν σε start ups, σ’ ερευνητικά κέντρα και σε επιχειρήσεις, και δημιουργήσαμε κι ένα fund το οποίο θα επενδύσει στις εφαρμογές, αν θέλετε μια τριπλή πολιτική που δεν έκανε καμία άλλη χώρα στην Ευρώπη μέχρι σήμερα και που θεωρείται ένα πολύ καλό παράδειγμα όπως αναφέρθηκε, διεθνώς.
Αυτό το λέω ως παράδειγμα για έμπνευση, του τι μπορούμε να κάνουμε αν απελευθερώσουμε το μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό που έχουμε και τις μεγάλες δυνατότητες που απορρέουν όχι μόνο από τη γεωγραφία, αλλά κυρίως από τους ανθρώπους. Είναι απολύτως εφικτό και εδώ που βρισκόμαστε και ευρύτερα στη χώρα.
Α. ROSS: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Πολύ ωραίος τρόπος για να κλείσουμε αυτό το πάνελ. Πραγματικά είμαι ευγνώμων και στους τρεις σας.
THE ROLE OF THE HELLENIC LEGISLATORS ABROAD IN INVESTMENTS AND DEVELOPMENT IN NORTHERN GREECE
Α. ROSS: Όλες οι πρωτοβουλίες χρειάζονται κάποιους πρωταθλητές οι οποίοι θα κουβαλήσουν τη σημαία πέραν των ορίων. Η Βόρεια Ελλάδα έχει τέτοιους ανθρώπους. Ένας εξ αυτών, είναι ένα άτομο το οποίο έχουμε την τύχη να έχουμε μαζί μας.
Ο κ. Λεωνίδας Ραπτάκης είναι ο Γερουσιαστής από την πολιτεία του Rhode Island και παράλληλα, ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης.
Κύριε Ραπτάκη έχετε το λόγο.
Λ. ΡΑΠΤΑΚΗΣ: Κάνατε καταπληκτική δουλειά σήμερα το πρωί μέχρι τώρα. Θέλω να ευχαριστήσω τον Economist για την πρόσκληση, αφού είμαι εδώ στη Θεσσαλονίκη. Είναι σημαντικό για μένα, έχω ταξιδέψει πολλές φορές εδώ, στην Αλεξανδρούπολη και στα Γιάννενα.
Το μεγάλο ερώτημα είναι λοιπόν: ποιοι είμαστε. Σημαντικό είναι ότι ουσιαστικά είμαστε νομοθέτες, εκλεγμένοι, 93 από εμάς, από τη Αυστραλία, τον Καναδά, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Ρουμανία, την Αλβανία, το Ισραήλ, την Ιορδανία, την Κένυα, τη Ζιμπάμπουε και τη Νότια Αφρική. Όντας όμως και Γερουσιαστής όπως είπε και ο Πρέσβης Pyatt, έχουμε 43 μέλη που έχουν εκλεγεί στις ΗΠΑ και στην Καλιφόρνια, στο Κονέκτικατ.
Έχουμε Γερουσιαστές σε 14 πολιτείες και 21 εκπροσώπους σε 20 πολιτείες. Αυτή είναι μια μεγάλη δύναμη που έχει η χώρα μας στις ΗΠΑ. Και έχουμε άμεση επικοινωνία με πολλούς Γερουσιαστές.
Μιλήσαμε για τη νομοθεσία σήμερα, πώς μπορεί να επηρεάσει τις διαφορετικές χώρες. Θα σας δώσω μερικά παραδείγματα. Κατά τη διάρκεια του Covid, δυστυχώς δε μπορούσαμε να κάνουμε πολλές συναντήσεις εδώ και επισκέψεις. Παρ’ όλα αυτά όμως, υπήρχε μια εταιρεία από την Αμερική που επένδυε στο Rhode Island, στη μαρίνα. Ο κ. Λεμονής επισκέφθηκε τη Rhodes και συναντήθηκε με τους επιχειρηματίες για το πώς θα εκπονηθεί αυτό το project.
Και όταν αρχίσαμε τις συζητήσεις εδώ στην Ελλάδα, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, ο κ. Τσίπρας, εκπρόσωποι από την Κύπρο, από την Καλιφόρνια, μίλησαν πολύ για το πώς οι νομοθέτες, καταγωγής από την Ελλάδα έχουν ένα σημαντικό ρόλο να παίξουν στις σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών και στο πώς μπορούν να δημιουργήσουν γέφυρες, όπου εταιρείες στη νέα τους χώρα μπορούν να έρθουν σ’ επαφή με εταιρείες της χώρας καταγωγής τους.
Όπως σας είπα, έχουμε αμερικανικές εταιρείες που μπορούν να συνεργαστούν και εν δυνάμει ευκαιρίες από την Κένυα, μέσω της Αμερικής στην Ελλάδα. Οπότε όλα αυτά φέρνουν καινούργιες ευκαιρίες.
Μιλήσαμε επίσης στα πλαίσια της συνάντησης για την INVEPCO. Έχουμε τρεις Γερουσιαστές που ήρθαν εδώ και στήριξαν αυτή την επένδυση. Έχουμε λοιπόν χώρες, οι εταιρείες των οποίων μπορούν να επενδύσουν στην Ελλάδα. και μιλώντας για τη δική μου χώρα και για τους άλλους Γερουσιαστές, μπορούμε πραγματικά ν’ αποτελέσουμε πραγματικά τον κρίκο που θα συνδέσει τις εταιρείες της Αμερικής με τις εταιρείες της Ελλάδος.
Καμιά φορά χανόμαστε λίγο μέσα σ’ όλα αυτά, αλλά αυτό είναι το βασικό μήνυμα. Μιλώντας για την Πράσινη Ενέργεια, για τη νέα συμφωνία, τι θα λέγαμε ας πούμε ίσως για την ελληνική Ναυτιλία. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα για την Ελλάδα. τι θα γίνει η Ναυτιλία όταν έχουμε αυτές τις νέες συμφωνίες, τις Πράσινες Συμφωνίες.
Πιστεύω λοιπόν ότι όλοι αυτοί οι Γερουσιαστές ελληνικής καταγωγής, μπορούν να διαδράσουν και να στείλουν μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις για τους νέους κανόνες, για τη νέα Πράσινη Συμφωνία. Αλλά ταυτόχρονα να προωθήσουν και τις συνεργασίες μεταξύ της Ελλάδος και της χώρας που ζούμε αυτή τη στιγμή.
Ο Κυβερνήτης μου, ο Τζιμ Ρομάντο, ανέλαβε τη νέα θέση στη νέα κυβέρνηση, οπότε νομίζω ότι όλοι μας, οι νομοθέτες ελληνικής καταγωγής, μπορούμε να παίξουμε σημαντικό ρόλο για να γεφυρώσουμε το κενό και να φέρουμε σ’ επαφή εταιρείες της Αμερικής με της Ελλάδος για τη χώρα και για τους Έλληνες.
Γιορτάζουμε τα 200 χρόνια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για το λαό, την Ελλάδα, τους Ελληνοαμερικανούς, Ελληνοαυστραλούς, Ελληνοκαναδούς, παντού, πώς να προχωράμε και να βοηθάμε τον ελληνικό λαό. Σας ευχαριστώ.
Α. ROSS: Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ.
Κυρίες και κύριοι, εδώ ολοκληρώνεται η βασική συνεδρία.
