THEPOWERGAME
Ευαγγελία Λουροπούλου
Διδάκτωρ Φυσικών Επιστημών (Biogeochemistry), Christian-Albrechts University of Kiel (Γερμανία), Επικεφαλής Υπηρεσιών Βιωσιμότητας E - ON INTEGRATION A.E
Δεν χωράει πλέον καμία αμφιβολία ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον τρόπο που σκέπτονται και λειτουργούν οι επιχειρήσεις, οι οργανισμοί, οι κυβερνήσεις και τα άτομα παγκοσμίως. Ένας στους τρείς Αμερικανούς (όπου έχουμε καλά στατιστικά στοιχεία) αντιμετώπισε φέτος ακραία καιρικά φαινόμενα που έθεταν σε κίνδυνο την περιουσία και την ζωή τους. Αυτό δείχνει ότι «κάτι πρέπει να κάνουμε, κάτι πρέπει να γνωρίζουμε παραπάνω».
Το πρώτο πράγμα που είναι σκόπιμο να επιδιώξουν οι επιχειρήσεις, είναι να γίνει ένα Risk Assessment σε μεγαλύτερο βάθος από ό,τι συνήθως γίνεται στα πλαίσια του Sustainability / ESG. Σε αυτό υπάρχουν ήδη μηχανογραφημένες βάσεις δεδομένων με τεχνολογικές εξελίξεις (disruptive technologies) ως επίσης και βάσεις κλιματικών κινδύνων και ποσοτικοποιημένων επιπτώσεων. Εκτιμάται ότι σε τελικό στάδιο υπάρχουν τουλάχιστον 100 τεχνολογικές προτάσεις που περιμένουν την σειρά τους και τον κατάλληλο χρόνο να βγουν στην αγορά ως εφαρμοσμένες νέες τεχνολογικές προτάσεις για τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής σχεδόν σε κάθε τομέα του επιχειρείν ή της ιδιωτικής ζωής[1].
Επίσης, κριτήριο αποφάσεων σχετικά με την κλιματική αλλαγή, και ιδιαίτερα των αποφάσεων για επενδύσεις στο θέμα αυτό, είναι οι Πράσινες διαφορές Κόστους – Green cost differentials, δηλαδή η αναλυτική διαφορά στο κόστος μιάς “βρώμικης” σε σχέση με μια “καθαρή” λύση/τεχνολογία ή υλικό όπως για παράδειγμα τσιμέντο, χάλυβας, μαζούτ, καύσιμα, κ.ο.κ. απαλλαγμένων από αέρια θερμοκηπίου. Ως “βρώμικη” θεωρείται μία λύση η οποία είτε δημιουργεί αέρια θερμοκηπίου κατά την παραγωγή της, είτε εκλύει αέρια κατά τον κύκλο ζωής της (life cycle) ή συνδυασμός και των δύο.
Τρίτον φαίνεται ότι παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο το να γίνει ένα σοβαρό έργο επισκόπησης του θεσμικού πλαισίου, παρόντος και εικαζόμενου στο μέλλον. Αυτό τυποποιείται ως Legal & Regulatory scanning για να εντοπισθεί τι προβλέπουν οι διατάξεις περί κλίματος προερχόμενες από παγκόσμιους οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση ή οι εθνικές – Ελληνικές εν προκειμένω – κρατικές αρχές ώστε να γίνει ποσοτικοποίηση στους επιβαλλόμενους από τις Αρχές αυτές, στόχους.
Όλα τα παραπάνω, πρακτικά πρέπει να είναι “φορτωμένα» σε κάποιο πληροφοριακό σύστημα. Mε απλά υπολογιστικά φύλλα και με δεκάδες αρχεία κειμένου δεν πηγαίνουμε μακριά!
Όσον αφορά την οργάνωση των καθηκόντων για την κλιματική αλλαγή, φαίνεται ότι δεν επαρκούν οι επιτροπές ESG. Μάλλον απαιτούνται πρόσθετες ειδικότητες συνεργατών, συνήθως εξωτερικών με την μορφή outsourcing, ειδικότητες Επιστημόνων Υλικών, Επιστημόνων Περιβάλλοντος, Μηχανικών και Νομικών με γνώσεις πάνω στα μετρικά στοιχεία και στα υλικά αλλά και σε όλο το πλαίσιο των ρυθμίσεων για την απανθρακοποίηση αυτών και για τη μετάβαση σε Πράσινες λύσεις.
Επίσης ο ρόλος των εξωτερικών συμβούλων, και δη των ορκωτών ελεγκτών, είναι να ελέγξουν τα σχετικά στοιχεία και να προσθέσουν τις απαραίτητες υπογραφές στις εκθέσεις, πιστοποιώντας έτσι την εγκυρότητα και την αξιοπιστία των στοιχείων που δημοσιεύονται “προς τα έξω” καθώς και των μεθόδων συλλογής τους. Ο ρόλος τους ΔΕΝ είναι να κάνουν την αναλυτική και λεπτομερή δουλειά διαπίστωσης, συγκέντρωσης και επεξεργασίας των στοιχείων που αφορούν την ελεγχόμενη επιχείρηση. Με άλλα λόγια, χωρίς εσωτερικές προεργασίες, οι εξωτερικοί ελεγκτές από μόνοι τους δεν μπορούν να υποκαταστήσουν (με λογικό κόστος) τις εσωτερικές δυνάμεις μιάς επιχείρησης ή οργανισμού που γνωρίζει τα θέματά της καλύτερα από κάθε άλλον.
Πρακτικά, ένα έργο εκτίμησης των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή, μπορεί να ενσωματωθεί στο σύστημα ERM – Enterprise Risk Management. Ουσιαστικά είναι επέκταση και εμβάθυνση αυτού του συστήματος με φυσικές και ποσοτικές διαστάσεις και λεπτομέρειες σαν απόρροια της κλιματικής αλλαγής. Και αυτό μπορεί να αποτελέσει χρήσιμη πρώτη ύλη των εσωτερικών διαδικασιών αποτύπωσης των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή.
Γενικά σημειώνουμε ότι όσον αφορά στη μετάβαση σε καθαρότερες τεχνολογίες, τα σημεία ενδιαφέροντος είναι δύο:
(1) τι συμβαίνει με τα υπάρχοντα σήμερα “Υλικά” και
(2) τι διαφαίνεται στον ορίζοντα στα επόμενα 10 – 15 χρόνια με τις παρατηρούμενες εξελίξεις R&D (disruptive technologies) σε κάθε υλικό. Και αυτό για τις περιοχές που ευθύνονται για την παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου (άνθρακας, μεθάνιο κ.α.) και αφορά στον τρόπο που κτίζουμε κτίρια, μετακινούμαστε, παράγουμε και μεταφέρουμε αγαθά, τρεφόμαστε, παράγουμε ενέργεια, ψύχουμε και θερμαίνουμε ακίνητα.
Μία πρώτη ανάλυση για μία εταιρία ή οργανισμό, μπορεί να περιλαμβάνει τόσο τους κινδύνους από τις διαφαινόμενες μεταβολές του επιχειρηματικού περιβάλλοντος λόγω κλιματικής αλλαγής, όσο και “ευκαιρίες” προσφοράς νέων προϊόντων και υπηρεσιών προς πελάτες που θα αποζητούν προσαρμογές στις επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή ή αντιμετώπιση του φαινομένου. Παράδειγμα, μία σειρά νέων “προϊόντων” μπορεί να είναι η εκτεταμένη διάθεση και χρήση νέας γενιάς κλιματιστικών σαν αποτέλεσμα της παράτασης των θερμών ημερών, η χρήση αντλιών θερμότητας, η παραγωγή και εκμετάλλευση νέων καυσίμων (ηλεκτροκαύσιμα, βιοκαύσιμα, κ.α.) η παραγωγή νέας γενιάς πυρηνικής ενέργειας όχι από σχάση αλλά από σύντηξη. Εκτιμάται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, χιλιάδες έργα έρευνας και ανάπτυξης βρίσκονται σε στάδιο εφαρμογής, με τους επενδυτές να “ρίχνουν” αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια στις ιδέες και τις εξελίξεις αυτές που θα αλλάξουν σημαντικά την τύχη του πλανήτη στα επόμενα 30-50 χρόνια.
Σημειώνουμε λοιπόν ότι η κλιματική αλλαγή δεν συνεπάγεται μόνο “Κινδύνους” (για κάποιους – εταιρίες, οργανισμούς και άτομα) αλλά και “Ευκαιρίες” (για άλλους)! Είναι οι ευκαιρίες για μετάβαση σε μια Οικονομία με χαμηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και για αύξηση της αποδοτικότητας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας με στόχο τις καθαρότερες τεχνολογίες σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και την προστασία του ανθρώπου και των οικοσυστημάτων.
Παράδειγμα ο κλάδος του Βάμβακος, ο οποίος αύξησε στην Ελλάδα την παραγωγή του κατά μεγάλο ποσοστό λόγω της επιμήκυνσης της διάρκειας των θερμών ημερών! Στην ΕΕ, το 80% του βαμβακιού παράγεται στην Ελλάδα. Το βαμβάκι είναι ένα σημαντικό εμπορικό αγαθό για την Ελλάδα. Από το έτος 2000, οι τιμές για το Ελληνικό βαμβάκι αυξήθηκαν κατά 82%. Το 90% του ελληνικού βαμβακιού εξάγεται και μόνο το 10% καταναλώνεται από ελληνικά κλωστήρια. Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί είναι η Τουρκία και η Αίγυπτος. Οι αποδόσεις του βαμβακιού επηρεάζονται πολύ από τις κλιματολογικές συνθήκες. Οι θερμές τροπικές θερμοκρασίες (τουλάχιστον 21 βαθμοί Κελσίου) είναι ιδανικές για την ανάπτυξη του βαμβακιού και οι βαθιές ρίζες του το καθιστούν ανθεκτικό στις ξηρασίες και τη λειψυδρία[2].
Τόσο κίνδυνοι όσο και ευκαιρίες θα παρατηρηθούν σε πολλούς κλάδους της Οικονομίας. Σημασία λοιπόν έχει – μεταξύ άλλων – και η προετοιμασία για τις εξελίξεις με κατάλληλη επιχειρησιακή τοποθέτηση μακροπρόθεσμα. Το γεγονός ότι οι διαφαινόμενες εξελίξεις έχουν ορίζοντα 15 – 50 χρόνια, δεν απομειώνει την αξία της “προετοιμασίας” σε χρόνο «ΤΩΡΑ». Αντίθετα, αυτοί που θα επιβιώσουν δεν θα είναι οι τυχεροί (που θα ελπίζουν να τους ξεχάσει και να τους προσπεράσει η κλιματική κρίση χωρίς να τους αγγίξει), αλλά αυτοί που έχουν προετοιμαστεί καλύτερα. Δυστυχώς (ή ευτυχώς!), μόλις πρόσφατα οι διοικήσεις των επιχειρήσεων, των οργανισμών και των κρατικών φορέων έχουν αντιληφθεί ότι δεν μπορούν να αναβάλλουν την αντιμετώπιση των κλιματικών ζητημάτων με την λογική ότι δεν επηρεάζουν το προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς ή το πενταετές business plan, άρα «δεν χρειάζεται να τρέχουμε».
Ακόμη και σε ατομικό / οικογενειακό επίπεδο σύντομα, αν δεν το έχουμε ήδη κάνει, θα αναγκαζόμαστε να σκεφτούμε λύσεις έκτακτης ανάγκης και προσαρμογής όπως η αυτόνομη γεννήτρια ηλεκτρικού ρεύματος, η τοποθέτηση δεξαμενής ύδατος, η δημιουργία ατομικών καταφυγίων σε υπόγεια σπιτιών και πολυκατοικιών και εν γένει οι ενδιάμεσες λύσεις (μέχρι να μειωθεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δηλαδή για 1-2 δεκαετίες ακόμη) που θα επιτρέψουν σε ένα νοικοκυριό να «αντέξει» χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και νερό για πολλές μέρες. Η πείρα είναι πλέον πικρή και ο χρόνος στενεύει.
[1] Breakthoughenergy.org
[2] E. Georgopoulou, S. Mirasgedis, Y. Sarafidis, M. Vitaliotou, D.P. Lalas, I. Theloudis, K.-D. Giannoulaki, D. Dimopoulos, V. Zavras, “Climate change impacts and adaptation options for the Greek agriculture in 2021–2050: A monetary assessment”, Climate Risk Management, Volume 16, 2017, Pages 164-182, https://doi.org/10.1016/j.crm.2017.02.002.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
