THEPOWERGAME
«Η έκθεσις αύτη θ’ αποβή το κυριώτερον κέντρον της οικονομικής επικοινωνίας μετά των ομόρων Κρατών και θα παράσχη εις την Ελλάδα το προσφορώτερον μέσον διαφημίσεως και διαδόσεως των προϊόντων της».
O Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Νικόλαος Βελέντζας εγκαινιάζοντας την 2η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο του 1927, έμελλε να αποδειχθεί προφητικός. Η ΔΕΘ εξελίχθηκε όντως στο σημαντικότερο εκθεσιακό θεσμό της χώρας, κατέστη το σημαντικότερο οικονομικό φόρουμ υπό την έννοια ότι κάθε χρόνο αποτελεί το βήμα ανακοίνωσης της οικονομικής πολιτικής, έγινε σημείο παραγωγής πολιτικών γεγονότων μέσα από τις ομιλίες και τις συνεντεύξεις τύπου του Πρωθυπουργού και των πολιτικών αρχηγών αλλά και πύλη εισαγωγής καινοτομιών στην ελληνική οικονομία αλλά και την καθημερινότητα όλων μας.
Ξεπέρασε δηλαδή ακόμη και τις προσδοκίες του εμπνευστή της, του δημοτικού συμβούλου και αργότερα βουλευτή, Νικολάου Γερμανού, ο οποίος έχοντας σπουδάσει στη Γερμανία και δει «τας εν Εσπερία» διεθνείς εμποραπανηγύρεις πίστευε ότι μια τέτοια έκθεση «θα ήτο μεγάλης ωφελείας πρόξενος και διά την Μακεδονίαν και δι’ ολόκληρον την Ελλάδα».
Από τις αντιδράσεις στην «εθνική νίκη»
Ήταν το 1925 όταν ο Ν. Γερμανός μαζί με άλλους οξυδερκείς Θεσσαλονικείς αναλαμβάνουν πρωτοβουλία και καταθέτουν αίτημα στην Κυβέρνηση για την διοργάνωση της πρώτης έκθεσης. Το αίτημα εγκρίνεται υπό την προϋπόθεση να αναλάβουν οι ίδιοι το κόστος (στις18 Οκτωβρίου 1925 είχαν οριστεί τα εγκαίνια) καθώς τα κρατικά ταμεία είναι άδεια. Υπάρχουν, όμως, και οι αντιδράσεις κάποιων βιομηχάνων Αθηνών – Πειραιώς που θεωρούν ότι η διοργάνωση μιας έκθεσης στη Θεσσαλονίκη δεν θα λειτουργήσει θετικά για την ελληνική βιομηχανία. Τρεις φορές ορίζονται τα εγκαίνια της έκθεσης και άλλες τόσες – λόγω και των πυκνών πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων της εποχής – αναβάλλονται.
Τελικά, στις 3 Οκτωβρίου 1926 η έκθεση εγκαινιάζεται στο πεδίο του Άρεως (θέση «Στρατηγείο» -απέναντι από εκεί που είναι σήμερα η ΕΡΤ-3) και ο γενικός διευθυντής Μακεδονίας, Αχιλλέας Καλεύρας γράφει: «Ο σεμνός στίβος της Ελληνικής παραγωγής και της Ελληνικής ειρηνικότητας επαρουσίασεν εις τα όμματα των ξένων έναν μέγιστον βαθμόν αποδόσεως εργασίας (…) Η επιτυχία της εκθέσεως ήτο τοιαύτη, ώστε να ημπορεί τις, χωρίς υπερβολήν, να χαρακτηρίσει αυτήν εθνική νίκη».
Αυλαία με τον πρώτο ραδιοφωνικό σταθμό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης
Η πρώτη έκθεση απέχει βεβαίως παρασάγγας από τη μορφή που έχει λάβει τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του κοινού προσελκύει το περίπτερο της Nestlé, καθώς σε αυτό προσφέρονταν δωρεάν γάλα, ενώ στο περίπτερο του ΦΙΞ η ομώνυμη μπίρα γίνεται ανάρπαστη λόγω της προσφοράς της σε μία δραχμή.
Παρά, όμως, τις οικονομικές δυσχέρειες της εποχής, περισσότεροι από 100.000 επισκέπτονται την έκθεση, η οποία αποδεικνύει με το «καλημέρα» ότι θα καταστεί συνώνυμη με την καινοτομία: ο Έλληνας της διασποράς Χρήστος Τσιγγιρίδης στήνει στον χώρο της έκθεσης τον πρώτο ραδιοφωνικό σταθμό της Ελλάδας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, την ώρα που η Nutricia παρουσιάζει για πρώτη φορά στη χώρα μας το γάλα σε σκόνη.
Από τις βόμβες που – ευτυχώς – δεν εκρήγνυνται στις δωρεάν καραμέλες
Το 1927, οι εκθέτες αυξάνονται, οι επισκέπτες διπλασιάζονται, η διοργάνωση είναι πολύ καλύτερη αλλά πα’ ολίγον όλα να τιναχτούν στον αέρα. Κυριολεκτικά. Δύο Βούλγαροι κομιτατζήδες συλλαμβάνονται από την Ειδική Ασφάλεια με βόμβες και εκρηκτικό μηχανισμό. Είχαν σκοπό να ανατινάξουν περίπτερα της έκθεσης τρομοκρατώντας εκθέτες και επισκέπτες.
Το 1928 είναι η πρώτη χρονιά που επισκέπτεται την έκθεση ο Πρωθυπουργός της χώρας, εν προκειμένω ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ενώ την επόμενη χρονιά σχηματίζονται ουρές στο περίπτερο της εταιρείας «Λάιφ Σέιβερς» που μοιράζει δωρεάν καραμέλες, οι οποίες γίνονται ανάρπαστες…
Ο «γύρος του θανάτου», οι Βαλκάνιοι επισκέπτες και ο τζίρος εκατομμυρίων δραχμών
Το 1931 στο Λούνα Παρκ που διοργανώνεται μαζί με την ΔΕΘ κάνει πρεμιέρα ένα παιχνίδι που έχει σημαδέψει γενιές Ελλήνων, ο «γύρος του θανάτου». Το 1933 αρχίζουν να συρρέουν στη Θεσσαλονίκη επισκέπτες από τις Βαλκανικές χώρες με ειδικές αμαξοστοιχίες και μία χρονιά αργότερα ο τζίρος που γίνεται στην πόλη υπολογίζεται στα 200 εκατομμύρια δραχμές. Πριν συμπληρωθεί δεκαετία, ο Νικόλαος Γερμανός έχει δικαιωθεί…
Το 1935, έτος που ο εμπνευστής της ΔΕΘ αποβιώνει, οι επισκέπτες ξεπερνούν τις 300 χιλιάδες. Η ανοδική πορεία του θεσμού συνεχίζεται ενώ τα σύννεφα του πολέμου συρρέουν στην Ευρώπη έως το 1940. Ακολουθούν τα δύσκολα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου, χωρίς φυσικά η έκθεση να πραγματοποιείται.
Από το σπίτι με ηλιακή ενέργεια στον πρώτο φραπέ!
Το 1951 ο Πρωθυπουργός, Νικόλαος Πλαστήρας ανακοινώνει την επαναλειτουργία της έκθεσης, που καθίσταται εφικτή χάρις στην αμερικανική βοήθεια (Σχέδιο Μάρσαλ). Την πρώτη ημέρα οι περισσότεροι επισκέπτες δεν μπορούν καν να διαβούν την πύλη τους γιατί ουδείς ανέμενε τόσο μεγάλο ενδιαφέρον και δεν είχε προβλεφθεί ο ανάλογος αριθμός ταμείων. Οι επισκέπτες ξεπερνούν τις 543 χιλιάδες και την επόμενη χρονιά αυξάνονται στις 773 χιλιάδες, τον μεγαλύτερο αριθμό μεταξύ των εμπορικών εκθέσεων στην Ευρώπη.
Τα επόμενα χρόνια η έκθεση μεγαλώνει, οι επισκέπτες ξεπερνούν το εκατομμύριο, τα νέα προϊόντα προκαλούν ολοένα και περισσότερο τον θαυμασμό κάθε χρόνο. Το 1957, οι Αμερικανοί παρουσιάζουν ένα σπίτι που ηλεκτροδοτείται με ενέργεια που παράγεται από τον ήλιο, ενώ ο Δημήτριος Βακόνδιος, υπάλληλος στη Nestlé, επειδή δεν βρίσκει ζεστό νερό για να φτιάξει τον καφέ του, βάζει κρύο στο σέικερ κι έτσι, χωρίς να το αντιληφθεί, κάνει μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις των επόμενων δεκαετιών: τον καφέ-φραπέ!
Η έκθεση… βλέπει τηλεόραση και τον κόσμο από ψηλά
Το 1960 γίνεται η πρώτη πειραματική τηλεοπτική εκπομπή με πρωτοβουλία της… ΔΕΗ και από την ίδια δεκαετία η ΔΕΘ εμπλουτίζεται με το φεστιβάλ τραγουδιού, το ράλι ΔΕΘ, το φεστιβάλ κινηματογράφου – ακόμη και καλλιστεία, συνδεδεμένα μ’ αυτό (Μις Φεστιβάλ). Από το 1970 και με την έκθεση βιβλίου. Το 1969 εγκαινιάζεται ο πρώτος όροφος του Πύργου του ΟΤΕ, ο οποίος ολοκληρώνεται ένα χρόνο αργότερα και η έκθεση αρχίζει να… βλέπει την πόλη από ψηλά.
Δεκαετία του ’90: Η ΔΕΘ αποκτά και… διαδηλώσεις
Το 1974, λίγες μόλις εβδομάδες μετά την μεταπολίτευση, ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής μιλά σ’ ένα ενθουσιώδες κοινό 300 χιλιάδων συγκεντρωμένων και τονίζει: «Εγκαινιάζω την πρώτη μεταπελευθερωτική περίοδο της ΔΕΘ». Το 1975, η ΔΕΘ συμπληρώνει 50 χρόνια και αποφασίζεται η μείωσητης διάρκειάς της από τις τρεις στις δύο εβδομάδες. Σταδιακά, ιδίως μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, η έκθεση απομακρύνεται από τον πανηγυρικό/καλλιτεχνικό χαρακτήρα της κι εστιάζει στον εμπορικό -επιχειρηματικό. Το 1988 μάλιστα η διάρκειά της μειώνεται εκ νέου στις 10 ημέρες – στα πρότυπα των εμπορικών εκθέσεων διεθνώς -, ενώ καθιερώνεται ο θεσμός της τιμώμενης χώρας.
Το 1992 επιχειρείται να διοργανωθεί η πρώτη διαδήλωση αλλά τα 57 λεωφορεία με εργαζόμενους από την Αθήνα σταματούν στο μπλόκο της αστυνομίας. Το 1995 διοργανώνεται τελικά συλλαλητήριο από εργατικά σωματεία κι έκτοτε η ΔΕΘ σηματοδοτεί την έναρξη εκτός από της πολιτικής και οικονομικής και της… διαδηλωτικής σεζόν.
Τα επόμενα χρόνια τα συλλαλητήρια συχνά αμαυρώνονται από επεισόδια κι έτσι ο αριθμός των αστυνομικών που μεταφέρονται στη Θεσσαλονίκη αποκτά ίσο, αν όχι μεγαλύτερο, δημοσιογραφικό ενδιαφέρον με τον αριθμό των εκθετών. Στην περίοδο των Μνημονίων επικρατεί μεγάλη ένταση, τα μέτρα ασφαλείας είναι δρακόντεια και στην πόλη κορυφώνεται ο προβληματισμός για το αν έχει νόημα η διοργάνωση μιας έκθεσης που το πρώτο Σαββατοκύριακο οι Θεσσαλονικείς δεν μπορούν καν να βγουν από το σπίτι τους…
Covid-free, αλλά business friendly
Το 2020 είναι η πρώτη χρονιά μετά το 1950 που λόγω του κορονοϊού αποφασίζεται – με πολύ μεγάλη δυσκολία, είναι η αλήθεια – να μην διοργανωθεί η ΔΕΘ στην κλασική της μορφή αλλά ένα υβριδικού τύπου φόρουμ. Φέτος η 85η ΔΕΘ επιστρέφει ως η πρώτη covid-free, αλλά ταυτόχρονα – κι ίσως τώρα είναι ακόμη περισσότερο αναγκαίο –business friendly.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
