THEPOWERGAME
Οι φίλοι της θα την σκότωναν αν ήξεραν ότι είχε σκεφτεί να ψηφίσει τους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP), λέει η Marijana, μια 39χρονη καλλιτεχνική σύμβουλος.
Υποστηρίζοντας μια ζωή τους αριστερούς Σοσιαλδημοκράτες (SPD), δεν είχε ποτέ περάσει από το μυαλό της να ψηφίσει το μικρό φιλελεύθερο κόμμα FDP, καθώς το θεωρούσε το κόμμα των λίγων πλουσίων.
Όμως οι γερμανικές εκλογές στις 26 Σεπτεμβρίου, όπου όλα τα ενδεχόμενα φαίνονται ανοιχτά, αναγκάζουν τους ψηφοφόρους να σκεφτούν περίεργες επιλογές.
Η Marijana φοβάται ότι το SPD μπορεί να συμμετάσχει σε έναν αριστερό συνασπισμό με το «σκληρό» αριστερό Die Linke, το οποίο η ίδια εκτιμά ότι είναι δεν είναι έτοιμο να κυβερνήσει, αλλά και με τους Πράσινους.
Εξ ου και η ιδέα να δανείσει μία από τις ψήφους της στο FDP για να ενισχύσει τις πιθανότητες ενός συνασπισμού «φωτεινού σηματοδότη» μεταξύ SPD-Πράσινων και FDP. (Οι Γερμανοί έχουν δύο ψήφους: μία για έναν τοπικό βουλευτή και μία για ένα κόμμα, που κατανέμονται αναλογικά με βάση τις λίστες.)
Αν και η προεκλογική εκστρατεία της Γερμανίας ήταν φιάσκο από άποψη ιδεών, η αστάθεια των δημοσκοπήσεων προσέφερε τρομερές συγκινήσεις. Τους τελευταίους τέσσερις μήνες ηγήθηκαν τρία διαφορετικά κόμματα.
Το SPD, το οποίο για μεγάλο χρονικό διάστημα είχε πατώσει στις δημοσκοπήσεις, πρόσφατα ανέκαμψε. Το εκλογικό μοντέλο του Economist τοποθετεί τώρα τις πιθανότητες να έρθει πρώτο κόμμα περίπου στα δύο τρίτα.
Ένας μεγάλος όγκος αναποφάσιστων ψηφοφόρων και τα μεγαλύτερα ίσως ποσοστά επιστολικής ψήφου όλων των εποχών εντείνουν την αβεβαιότητα.
Ωστόσο, στο αναλογικό εκλογικό σύστημα της Γερμανίας η εκλογική κούρσα είναι μόνο η μια πλευρά του νομίσματος. Η πολιτική αντιπαράθεση για τη δημιουργία συνασπισμού, που έπεται της ημέρας των εκλογών, θα είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντική, και διπλά πολύπλοκη, όπως και η ψηφοφορία που διεξάγεται.
Στις τελευταίες εκλογές του 2017, το 27% των Γερμανών –ποσοστό ρεκόρ – μοίρασε τις ψήφους του σε δύο κόμματα. Τέτοιες «στρατηγικές» ψηφοφορίες γίνονται συχνά για να ανεβάσουν ένα μικρότερο κόμμα, όπως το FDP, να περάσει το όριο του 5% για να εισέλθει στην Bundestag, ή για να ενισχύσουν τις πιθανότητές του να παίξει το ρόλο του «βασιλοποιού» στις συνομιλίες για τη δημιουργία συνασπισμού.
Φέτος, το ασύλληπτα πολύπλοκο εκλογικό τοπίο καθιστά τον υπολογισμό του συνασπισμού δύσκολο ακόμη και για τον πλέον ενημερωμένο ψηφοφόρο.
Αυτό εν μέρει εξηγείται από την παρακμή του Lagerkampf, ή αλλιώς του «αγώνα των στρατοπέδων».
Υπήρξε μια εποχή που οι κεντροδεξιοί Χριστιανοδημοκράτες (CDU), η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), η σύμμαχός τους από την Βαυαρία, και το FDP αποτελούσαν ένα ευρύ «συντηρητικό στρατόπεδο», ενώ το SPD και οι Πράσινοι ένα αντίστοιχο «προοδευτικό».
Πολλοί Γερμανοί ψήφιζαν ανάλογα, έστω και αν το αποτέλεσμα ήταν ένας θολός «μεγάλος συνασπισμός» μεταξύ του CDU/CSU και του SPD.
Αλλά τα μεγάλα κόμματα έχασαν έδαφος, ενώ εμφανίστηκαν νέα. Ορισμένα από αυτά, όπως το ακροδεξιό «Εναλλακτική για τη Γερμανία», είναι ανεπιθύμητα σε οποιονδήποτε συνασπισμό.
Με τα παλιά στρατόπεδα να μην μπορούν να κερδίσουν την πλειοψηφία, τα κόμματα αναγκάζονται να προβούν σε πολιτικές «παρενδεσίες». (Τα 16 κρατίδια έχουν δείξει το δρόμο: σε αυτά υπάρχουν 14 διαφορετικές «γεύσεις» συνασπισμού.)
Αν στο πρώτο από τα τρία τηλεοπτικά ντιμπέιτ μεταξύ των υποψηφίων του CDU/ CSU, του SPD και των Πρασίνων στις 29 Αυγούστου έλλειπε η σπίθα, αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι τουλάχιστον δύο από τα τρία κόμματα που εκπροσωπούνταν είναι πιθανό να βρεθούν μαζί στην κυβέρνηση.
Το μοντέλο του Economist διαπιστώνει ότι υπάρχει 60% πιθανότητα να μην δημιουργηθεί κυβέρνηση δυο κομμάτων μετά την ημέρα των εκλογών.
Και επειδή η συνέχιση του σημερινού «μεγάλου συνασπισμού» μεταξύ CDU/ CSU – SPD είναι μάλλον απίθανη, η Γερμανία φαίνεται πολύ πιθανό να αποκτήσει τον πρώτο τρικομματικό συνασπισμό της μετά τη δεκαετία του 1950.
Το εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει σε τέσσερις τέτοιες δυνητικές συνθέσεις.
Οι ίδιες οι προ-συνασπιστικές ζυμώσεις επηρεάζουν την τακτική της εκστρατείας. Η πιο ζωντανή στιγμή του ντιμπέιτ ήταν όταν ο Armin Laschet, ο υποψήφιος του CDU/CSU που αγωνίζεται να επιβιώσει, κατακεραύνωσε τον Olaf Scholz, τον αντίπαλό του από το SPD, επειδή δεν απέκλεισε έναν αριστερό συνασπισμό.
Η Angela Merkel, η απερχόμενη καγκελάριος του CDU/CSU, επανέλαβε την κατηγορία δύο ημέρες αργότερα. Είναι δύσκολο, βέβαια, να φανταστεί κανείς ότι ο μετριοπαθής κ. Scholz, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, θα προσκαλούσε το Die Linke, το οποίο επιδιώκει την προσέγγιση με τη Ρωσία και τη διάλυση του ΝΑΤΟ, στην κυβέρνηση.
Αλλά τα κόμματα δεν επιθυμούν να απορρίψουν εκ των προτέρων πιθανούς συνασπισμούς, φοβούμενα μήπως μειώσουν τη μετεκλογική τους επιρροή και προκαλέσουν ντόμινο αποκλεισμών.
Τελικά, η επιλογή μπορεί να καταλήξει σε δύο εύλογους συνασπισμούς: τον αριστερόστροφο «φωτεινό σηματοδότη» υπό την ηγεσία του SPD, ή μια πιο συντηρητική κυβέρνηση «Τζαμάικα» από το CDU/CSU, τους Πράσινους και το FDP (τα ονόματα προκύπτουν από τα αντίστοιχα χρώματα των κομμάτων).
Αν συμβεί αυτό, λέει κάποιος γνώστης των πραγμάτων εκ των έσω, θα πυροδοτηθεί ένα «παζάρι» διαπραγματεύσεων στο οποίο το CDU/CSU και το FDP θα προσπαθήσουν να παρασύρουν τους Πράσινους, οι οποίοι εν τω μεταξύ θα απεργάζονται με το SPD τρόπους παραγκωνισμού του FDP.
Οι υπουργικές θέσεις, η κυβερνητική πολιτική, ακόμη και η ταυτότητα του επόμενου προέδρου της Γερμανίας, ο οποίος πρέπει να επιλεγεί έως τον ερχόμενο Φεβρουάριο, όλα θα μπορούσαν να τεθούν εκ νέου προς συζήτηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ορισμένα στελέχη του κόμματος εκτιμούν ότι θα χρειαστούν έξι μήνες για να σχηματιστεί κυβέρνηση. «Είναι σαν το «Game of Thrones», λέει ο Constantin Wurthmann του Πανεπιστημίου του Ντίσελντορφ. «Κανείς δεν ξέρει τίποτα».
Όλη αυτή η σύγχυση μπορεί να έχει το παράδοξο αποτέλεσμα του να οδηγήσει τους ψηφοφόρους σε απλούστερες επιλογές. Με το τελικό αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να προβλεφθεί, η σοφότερη επιλογή μπορεί να είναι απλώς κάποιος να ενισχύσει το κόμμα που προτιμά και να ελπίζει για το καλύτερο.
Η Marijana κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Τώρα που το SPD έχει πραγματικές πιθανότητες να κατακτήσει την καγκελαρία, πιθανότατα θα δώσει στο κόμμα και τις δύο ψήφους της. Μπορεί να μην σκέφτεται τόσο έξυπνα ώστε να μοιράσει τις ψήφους της, αλλά τουλάχιστον, εξαιτίας των επιλογών της, δεν θα βάλει σε δοκιμασία τις φιλίες της.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
