THEPOWERGAME
Από όλα τα επιτεύγματα της Κίνας τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ένα από τα πιο εντυπωσιακά είναι η άνοδος της τεχνολογικής βιομηχανίας της.
Στο ηλεκτρονικό εμπόριο η δραστηριότητα της Alibaba είναι διπλάσια από της Amazon. Η Tencent διαχειρίζεται την δημοφιλέστερη super-app στον κόσμο, με 1,2 δισ. χρήστες.
Παράλληλα, η τεχνολογική επανάσταση της Κίνας έχει συμβάλει στη μεταμόρφωση των μακροπρόθεσμων οικονομικών προοπτικών της στο εσωτερικό της, επιτρέποντάς της να κάνει άλματα πέρα από τη μεταποίηση σε νέους τομείς όπως η ψηφιακή υγειονομική περίθαλψη και η τεχνητή νοημοσύνη.
Η εκθαμβωτική τεχνολογική βιομηχανία της Κίνας θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει το θεμέλιο για την αμφισβήτηση της αμερικανικής υπεροχής.
Αυτός είναι ο λόγος που η επίθεση του Προέδρου Xi Jinping στην τεχνολογική βιομηχανία της χώρας του, αξίας 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, προκαλεί μεγάλη εντύπωση.
Υπήρξαν πάνω από 50 ρυθμιστικές ενέργειες κατά δεκάδων επιχειρήσεων για ένα ιλιγγιώδες φάσμα φερόμενων παραβάσεων, από καταχρήσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας έως παραβιάσεις δεδομένων.
Η απειλή κυβερνητικών απαγορεύσεων και προστίμων επιβάρυνε τις τιμές των μετοχών, κοστίζοντας στους επενδυτές 1 τρισ. δολάρια περίπου.
Ο άμεσος στόχος του κ. Xi μπορεί να είναι να ταπεινώσει τους μεγιστάνες και να δώσει στις ρυθμιστικές αρχές μεγαλύτερη επιρροή στις ατίθασες ψηφιακές αγορές.
Αλλά όπως εξηγούμε, η βαθύτερη φιλοδοξία του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι να επανασχεδιάσει τη βιομηχανία σύμφωνα με το σχέδιό του.
Οι αυτοκράτορες της Κίνας ελπίζουν ότι αυτή η προσέγγιση θα αυξήσει το τεχνολογικό πλεονέκτημα της χώρας τους, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό και θα ωφελήσει τους καταναλωτές.
Η γεωπολιτική ενδέχεται να παίζει κι αυτή το ρόλο της.
Η περιορισμένη πρόσβαση σε εξαρτήματα που κατασκευάζονται με αμερικανική τεχνολογία έχει πείσει την Κίνα ότι πρέπει να γίνει περισσότερο ανεξάρτητη σε κρίσιμους τομείς όπως οι ημιαγωγοί.
Αυτή η «σκληρή τεχνολογία» μπορεί να επωφεληθεί εάν η θέσπιση αυστηρών κανόνων για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις εταιρείες τυχερών παιχνιδιών και τις παρόμοιες εταιρείες κατευθύνει ταλαντούχους μηχανικούς και προγραμματιστές προς αυτή.
Ωστόσο, η επίθεση είναι επίσης ένα τεράστιο στοίχημα που μπορεί να καταλήξει να προκαλέσει μακροπρόθεσμη ζημιά στις επιχειρήσεις και την οικονομική ανάπτυξη.
Πριν από είκοσι χρόνια η Κίνα δεν φαινόταν καν να προσεγγίζει το κατώφλι του τεχνολογικού θαύματος.
Η Silicon Valley απέρριψε πρωτοπόρους όπως η Alibaba ως αντιγραφείς, μέχρι που πραγματοποίησαν άλματα στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τις ψηφιακές πληρωμές.
Σήμερα 73 κινεζικές ψηφιακές επιχειρήσεις αξίζουν πάνω από 10 δισ. δολάρια. Οι περισσότερες έχουν δυτικούς επενδυτές και στελέχη με εκπαίδευση στο εξωτερικό.
Ένα δυναμικό οικοσύστημα επιχειρηματικών κεφαλαίων συνεχίζει να φέρνει στο προσκήνιο νέα αστέρια.
Από τους 160 «μονόκερους» της Κίνας (νεοφυείς επιχειρήσεις αξίας άνω του 1 δισ. δολαρίων), οι μισές δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα μεγάλα δεδομένα και η ρομποτική.
Σε αντίθεση με τον πόλεμο του Vladimir Putin κατά των ολιγαρχών της Ρωσίας τη δεκαετία του 2000, η θέσπιση αυστηρών κανόνων από πλευράς Κίνας δεν έχει να κάνει με εσωτερικούς παράγοντες που μάχονται για τα λάφυρα, αλλά συμμερίζεται τις ανησυχίες που κινητοποιούν τις ρυθμιστικές αρχές και τους πολιτικούς στη Δύση:
ότι οι ψηφιακές αγορές τείνουν προς τα μονοπώλια και ότι οι εταιρείες τεχνολογίας συσσωρεύουν δεδομένα, καταχρώνται τους προμηθευτές, εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους και υπονομεύουν τη δημόσια ηθική.
Η ενίσχυση της αστυνόμευσης καθυστέρησε. Όταν η Κίνα άνοιξε την οικονομία της, το κόμμα διατήρησε τον ασφυκτικό έλεγχο στα χρηματοοικονομικά, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια, αλλά επέτρεψε στην τεχνολογία να καλπάσει ανεξέλεγκτα.
Οι ψηφιακοί πρωτοπόροι της χρησιμοποίησαν αυτή τη σχεδόν απουσία οποιασδήποτε ρύθμισης για να αναπτυχθούν εκπληκτικά γρήγορα.
Η DiDi, η οποία παρέχει υπηρεσίες μεταφοράς, έχει περισσότερους χρήστες από ότι η Αμερική κατοίκους.
Ωστόσο, οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες εκμεταλλεύτηκαν την ελευθερία που είχαν για να καταπατήσουν τις μικρότερες επιχειρήσεις.
Εμποδίζουν τους εμπόρους να πωλούν σε περισσότερες από μία πλατφόρμες.
Αρνούνται στους οδηγούς διανομής τροφίμων και σε άλλους εξωτερικούς συνεργάτες τα βασικά επιδόματα.
Το κόμμα θέλει να βάλει τέλος σε τέτοιου είδους παραπτώματα, μια φιλοδοξία που υποστηρίζουν πολλοί επενδυτές.
Το ερώτημα είναι πώς; Η Κίνα πρόκειται να μετατραπεί σε εργαστήριο πολιτικών στο οποίο ένα ασύδοτο κράτος παλεύει με τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου για τον έλεγχο των βασικών υποδομών του 21ου αιώνα.
Ορισμένα δεδομένα, τα οποία η κυβέρνηση αποκαλεί «συντελεστές παραγωγής», όπως η γη ή η εργασία, μπορούν να περάσουν στη δημόσια ιδιοκτησία.
Το κράτος μπορεί να επιβάλει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των πλατφορμών (έτσι ώστε, ας πούμε, το WeChat να μην μπορεί να συνεχίσει να αποκλείει τους ανταγωνιστές του).
Οι εθιστικοί αλγόριθμοι μπορεί να ελέγχονται πιο αυστηρά. Όλα αυτά θα έπλητταν τα κέρδη, αλλά θα μπορούσαν να κάνουν τις αγορές να λειτουργούν καλύτερα.
Αλλά μην αυταπατάστε. Η θέσπιση αυστηρών κανόνων για την ατίθαση τεχνολογία της Κίνας αποτελεί παράλληλα και μια επίδειξη της απεριόριστης δύναμης του κόμματος.
Στο παρελθόν οι προτεραιότητές του έπεφταν συχνά θύμα προσωπικών συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων των διεφθαρμένων εσωτερικών παραγόντων του κόμματος, και περιορίζονταν από την ανάγκη του να προσελκύσει ξένο κεφάλαιο και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.
Τώρα το κόμμα αισθάνεται δυνατό. Υιοθετεί νέους κανόνες με καταιγιστικό ρυθμό και τους επιβάλλει με ανανεωμένο ζήλο.
Η ρυθμιστική ανωριμότητα της Κίνας αποκαλύπτεται πλήρως.
Μόλις 50 περίπου άτομα στελεχώνουν την κύρια αντιμονοπωλιακή υπηρεσία της, αλλά μπορούν να καταστρέψουν επιχειρηματικά μοντέλα με μια απλή υπογραφή.
Ελλείψει θεσμοθετημένης διαδικασίας, οι εταιρείες πρέπει να το υποστούν στωικά.
Οι ηγέτες της Κίνας έχουν περάσει δεκαετίες αψηφώντας με επιτυχία τις δυτικές διαλέξεις για τη φιλελεύθερη οικονομία.
Μπορεί να βλέπουν τη θέσπιση αυστηρών κανόνων για την τεχνολογικής βιομηχανίας ως μια βελτίωση της δικής τους πολιτικής του κρατικού καπιταλισμού – ένα σχέδιο που συνδυάζει την ευημερία με τον έλεγχο προκειμένου η Κίνα να διατηρηθεί σταθερή και το κόμμα στην εξουσία.
Πράγματι, καθώς ο πληθυσμός της Κίνας αρχίζει να μειώνεται, το κόμμα επιθυμεί να αυξήσει την παραγωγικότητα μέσω της κρατικής καθοδήγησης, μεταξύ άλλων με την αυτοματοποίηση των εργοστασίων και τη δημιουργία τεράστιων αστικών συνεργατικών σχηματισμών.
Ωστόσο, η προσπάθεια αναδιαμόρφωσης της κινεζικής τεχνολογίας θα μπορούσε εύκολα να εκτραπεί.
Είναι πιθανό να εγείρει υποψίες στο εξωτερικό, παρεμποδίζοντας τις φιλοδοξίες της χώρας να πωλεί υπηρεσίες και να θέτει παγκόσμια τεχνολογικά πρότυπα παγκοσμίως τον 21ο αιώνα, όπως έκανε η Αμερική τον 20ό.
Οποιαδήποτε τροχοπέδη στην ανάπτυξη θα γίνει αισθητή πολύ πέρα από τα σύνορα της Κίνας.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η θέσπιση αυστηρών κανόνων να αμβλύνει το επιχειρηματικό πνεύμα της Κίνας.
Καθώς η οικονομία μετατοπίζεται από την παραγωγή προϊόντων προς τις υπηρεσίες, η αυθόρμητη ανάληψη κινδύνων, υποστηριζόμενη από εξελιγμένες κεφαλαιαγορές, θα αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία.
Αρκετοί από τους κορυφαίους μεγιστάνες της τεχνολογίας στην Κίνα έχουν αποσυρθεί από τις εταιρείες τους και τη δημόσια ζωή.
Οι επίδοξοι επιχειρηματίες θα το σκεφτούν διπλά πριν προσπαθήσουν να τους μιμηθούν, όχι μόνο επειδή η λήψη μέτρων έχει αυξήσει το κόστος του κεφαλαίου.
Επιβράδυνση των νεοφυών επιχειρήσεων
Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας της Κίνας διαπραγματεύονται σήμερα με μέση έκπτωση 26% ανά δολάριο πωλήσεων σε σχέση με τις αμερικανικές εταιρείες.
Οι νεοφυείς επιχειρήσεις, όπως οι μικροσκοπικές επιχειρήσεις που παίρνουν τις υπηρεσίες μεταφοράς από τη DiDi με εφαρμογές χαρτογράφησης, έχουν αρχίσει να ροκανίζουν τους κύριους στόχους της κυβέρνησης.
Αντί να ενθαρρύνονται από τη θέσπιση των αυστηρών κανόνων, είναι πιθανό να αισθάνονται εκτεθειμένες.
Η οικονομική ανάπτυξη αφορά σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργική καταστροφή.
Οι αυταρχικοί ηγέτες της Κίνας έχουν αποδείξει ότι μπορούν να διαχειριστούν την καταστροφή.
Το κατά πόσον αυτή η τεχνολογική αναστάτωση θα προωθήσει τη δημιουργικότητα μένει να το δούμε.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
