THEPOWERGAME
«Δεν είναι δυνατόν να αναζητείται επί 40 μήνες λιμάνι ώστε να προχωρήσει η γεώτρηση στον Πατραϊκό Κόλπο ή να εκκρεμεί επί σχεδόν δύο χρόνια η απόφαση με τους περιβαλλοντικούς όρους για την ώριμη προς παραγωγή παραχώρηση στο Κατάκολο» επισημαίνουν στελέχη της ενεργειακής αγοράς με αφορμή όσα συμβαίνουν στον τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη χώρα μας.
Η πρόσφατη επιστολή της διοίκησης των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) προς την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) με την οποία επισημοποιεί την αποχώρηση από τις χερσαίες παραχωρήσεις «Άρτα – Πρέβεζα» και «Βορειοδυτική Πελοπόννησος» είχε προεξοφληθεί από όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις.
Είχε προηγηθεί η αποχώρηση της ισπανικής Repsol από την κοινοπραξία με την Energean που είχε αναλάβει το χερσαίο «οικόπεδο» των Ιωαννίνων.
Η Energean έχει καταθέσει από τον Μάρτιο αίτημα ώστε να αναλάβει το σύνολο της συγκεκριμένης παραχώρησης στην οποία έχουν ήδη επενδυθεί περί τα 40 εκατ. ευρώ, αλλά εκκρεμεί η απάντηση της ΕΔΕΥ.
Η αποχώρηση από το «οικόπεδο» της Αιτωλοακαρνανίας
Στις αρχές του έτους οι Energean και Repsol είχαν αποχωρήσει από το «οικόπεδο» της Αιτωλοακαρνανίας. Οι Ισπανοί είναι προς αποχώρηση και από την παραχώρηση του «Ιονίου» την οποία είχαν αναλάβει μαζί με τα ΕΛΠΕ.
Τα βλέμματα είναι πλέον στραμμένα στις δύο μεγάλες παραχωρήσεις στα Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης που έχει μισθώσει η κοινοπραξία Total – ExxonMobil – ΕΛΠΕ.
Πρόκειται για μέτωπο στο οποίο δεν υπάρχουν εξελίξεις αλλά εκτιμάται πως θα παραμείνει ενεργό.
Στη θεωρία είναι ενεργές, αλλά σε βαθιά κατάψυξη μέχρι σήμερα, και άλλες τέσσερις παραχωρήσεις: Δύο στις οποίες συμμετέχουν τα ΕΛΠΕ (Ιόνιο και Πατραϊκός) και δύο της Energean (Ιωάννινα και Κατάκολο) με την τελευταία να διαχειρίζεται και το κοίτασμα του Πρίνου.
Η νέα πραγματικότητα της στροφής προς την πράσινη ενέργεια
Όσοι ζητούν να δούμε τη μεγάλη εικόνα, επισημαίνουν πως το ελληνικό πρόγραμμα ερευνών για τυχόν κοιτάσματα φυσικού αερίου ή πετρελαίου βρίσκεται πλέον αντιμέτωπο με τη νέα πραγματικότητα της στροφής προς την «πράσινη ενέργεια».
Όσοι θεωρούν πως ανεξάρτητα από τη διεθνή στροφή προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και τις άλλες τεχνολογίες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, η Ελλάδα χρειάζεται μια στρατηγική για τους υδρογονάνθρακες έχουν διαφορετική προσέγγιση.
Επισημαίνουν πως στη γειτονιά μας, στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, τα προγράμματα ερευνών ή εξορύξεων προχωρούν κανονικά.
«Η Αίγυπτος προχωρά σε νέες παραχωρήσεις «οικοπέδων», η Κύπρος πιέζει τους παραχωρησιούχους να επιταχύνουν τις έρευνες και στο Ισραήλ περιμένουν τη νέα κυβέρνηση, χωρίς να φαίνεται στον ορίζοντα κάποια αλλαγή στρατηγικής» τονίζουν.
Οι τρείς στρατηγικές για τους υδρογονάνθρακες
Οι ίδιοι προσθέτουν πως στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο υπάρχουν ήδη τρεις στρατηγικές όσον αφορά τις έρευνες για υδρογονάνθρακες.
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν χώρες οι οποίες έχουν ήδη ψηφίσει ή συζητούν νομοθεσία που επιβάλλει διακοπή των εξορύξεων πετρελαίου ή φυσικού αερίου στο μέλλον.
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, ψηφίστηκε τον περασμένο Μάιο κλιματικός νόμος που προβλέπει πως η χώρα θα σταματήσει τις εξορύξεις το 2042, ενώ στην Ιρλανδία πρόσφατη νομοθεσία απαγορεύει τις νέες παραχωρήσεις «οικοπέδων» για έρευνα και εκμετάλλευση.
Αντίστοιχη νομοθεσία, για μελλοντικό στοπ στις εξορύξεις, έχει εγκριθεί και σε άλλα κράτη – μέλη της Ε.Ε. όπως η Δανία.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν χώρες όπως η Ιταλία η κυβέρνηση της οποίας βρίσκεται σε συζητήσεις με τις εταιρείες που διαθέτουν άδειες παραχώρησης προκειμένου να συμφωνηθεί ποιες θα υλοποιηθούν και ποιες όχι.
Η χώρα βρίσκεται, πάντως, αντιμέτωπη και με δικαστικές προσφυγές σε διεθνή διαιτητικά δικαστήρια από εταιρείες που είχαν συμβάσεις παραχώρησης που δεν προχώρησαν. Μια τέτοια περίπτωση είναι η βρετανική Rockhopper Exploration η οποία διεκδικεί περί τα 250 εκατ. ευρώ από το ιταλικό δημόσιο.
Στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται χώρες όπως το Ισραήλ, η Κύπρος, η Αίγυπτος, κ.α. που συνεχίζουν να προωθούν κανονικά τις έρευνες και την εκμετάλλευση μεγάλων ή μικρότερων κοιτασμάτων κυρίως φυσικού αερίου.
«Το ελληνικό πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης τυχόν κοιτασμάτων πάγωσε πριν καν ξεκινήσει» λένε στην αγορά.
Προσθέτουν, όμως, πως χρειάζεται να αντιμετωπιστεί κάθε παραχώρηση ξεχωριστά προκειμένου να αποφευχθούν και μελλοντικές προσφυγές για αποζημιώσεις όπως στην περίπτωση της Ιταλίας και αλλού. «Υπάρχουν συμβάσεις» υπενθυμίζουν.