THEPOWERGAME
Η μεγάλη ελπίδα της δεκαετίας του 1990 και του 2000 ήταν ότι το διαδίκτυο θα αποτελούσε μια δύναμη εξωστρέφειας και ελευθερίας. Σύμφωνα με τον πρωτοπόρο των διαδικτυακών κοινοτήτων Stewart Brand: «Η πληροφορία θέλει να είναι δωρεάν, επειδή το κόστος διάδοσής της συνεχώς μειώνεται». Αλλά αυτό δεν έμελλε να συμβεί. Οι κακές πληροφορίες συχνά εκτόπιζαν τις καλές. Τα απολυταρχικά κράτη υιοθέτησαν τεχνολογίες που υποτίθεται ότι θα χαλάρωναν τον έλεγχό τους. Οι πληροφορίες χρησιμοποιήθηκαν ως όπλο πολέμου. Μέσα σε όλη αυτή την απογοήτευση μια εξέλιξη αναζωπυρώνει τις ελπίδες: η αναδυόμενη εποχή των πληροφοριών ανοικτής πηγής (OSINT).
Νέοι αισθητήρες, από τις απλές κάμερες στα ταμπλό των αυτοκινήτων έως τους δορυφόρους που μπορούν να δουν όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα, παρακολουθούν τον πλανήτη και τους ανθρώπους του όσο ποτέ άλλοτε. Οι πληροφορίες που συλλέγουν γίνονται όλο και φθηνότερες. Πριν από 20 χρόνια οι δορυφορικές εικόνες κόστιζαν αρκετές χιλιάδες δολάρια ενώ σήμερα παρέχονται συχνά δωρεάν και σε ασύγκριτα ψηλότερη ποιότητα. Μια φωτογραφία οποιουδήποτε σημείου στη Γη, ενός δεξαμενόπλοιου που έχει χτυπηθεί ή των διαδρομών που ακολουθούν οι δρομείς σε μια πόλη είναι διαθέσιμη με μερικά κλικ. Οι κοινότητες στο διαδίκτυο και τα εργαλεία συνεργασίας, όπως το Slack, δίνουν τη δυνατότητα σε ερασιτέχνες και ειδικούς να χρησιμοποιούν αυτή την πληθώρα των πληροφοριών για να λύσουν γρίφους και να αποκαλύψουν κακουργήματα με εκπληκτική ταχύτητα.
Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέλυσε δορυφορικές εικόνες για να τεκμηριώσει την εθνοκάθαρση στη Μιανμάρ. Οι νανοδορυφόροι επισημαίνουν το σύστημα αυτόματης αναγνώρισης των σκαφών που αλιεύουν παράνομα. Ερασιτέχνες ντετέκτιβ βοήθησαν την Europol, τον οργανισμό επιβολής του νόμου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να διερευνήσει τη σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών εντοπίζοντας γεωγραφικά στοιχεία στο φόντο φωτογραφιών. Ακόμη και τα hedge funds ανιχνεύουν συστηματικά τις κινήσεις στελεχών εταιρειών με ιδιωτικά τζετ, τα οποία παρακολουθούνται από ένα δίκτυο ερασιτεχνών σε όλο τον κόσμο, για να προβλέψουν συγχωνεύσεις και εξαγορές.
Οι πληροφορίες ανοικτής πηγής ενισχύουν την κοινωνία των πολιτών και την επιβολή του νόμου, ενώ καθιστούν τις αγορές πιο αποτελεσματικές. Επίσης μπορούν να ταπεινώσουν μερικές από τις ισχυρότερες χώρες του κόσμου.
Απέναντι στις σφοδρές διαψεύσεις του Κρεμλίνου, η ερευνητική ομάδα Bellingcat απέδειξε με σχολαστικότητα τον ρόλο της Ρωσίας στην κατάρριψη της πτήσης ΜΗ17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών πάνω από την Ουκρανία το 2014, χρησιμοποιώντας ελάχιστες φωτογραφίες, δορυφορικές εικόνες και στοιχειώδη γεωμετρία. Συνέχισε με την ταυτοποίηση των Ρώσων πρακτόρων που το 2018 επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον πρώην Ρώσο κατάσκοπο Sergei Skripal στην Αγγλία. Ερασιτέχνες αναλυτές και δημοσιογράφοι χρησιμοποίησαν τις πληροφορίες ανοικτής πηγής για να αποτυπώσουν την πλήρη έκταση των στρατοπέδων εγκλεισμού των Ουιγούρων στη Σιντζιάνγκ. Τις τελευταίες εβδομάδες ερευνητές που μελετούν δορυφορικές εικόνες έχουν εντοπίσει τις τοποθεσίες που η Κίνα κατασκευάζει εκατοντάδες σιλό πυρηνικών πυραύλων στην έρημο.
Μια τέτοια χειραφέτηση των πληροφοριών υπόσχεται να έχει μεγάλο αντίκτυπο. Ο αποκεντρωμένος και ισότιμος χαρακτήρας των πληροφοριών ανοικτής πηγής υπονομεύει τη δύναμη των παραδοσιακών κριτών της αλήθειας και του ψεύδους, ιδίως των κυβερνήσεων και των κατασκόπων και στρατιωτών τους. Για όσους πιστεύουν, όπως εμείς σε αυτή την εφημερίδα, ότι οι άνθρωποι της εξουσίας μπορούν πολύ εύκολα να καταχραστούν τη μυστικότητα, οι πληροφορίες ανοιχτής πηγής είναι ευπρόσδεκτες.
Η πιθανότητα να αποκαλυφθεί η αλήθεια αυξάνει το κόστος των αδικημάτων για τις κυβερνήσεις. Παρόλο που οι πληροφορίες ανοικτής πηγής ενδέχεται να μην εμποδίσουν τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία ή την Κίνα να χτίσει τα γκουλάγκ της, αποκαλύπτουν την αδυναμία των ψεμάτων τους. Ο Eliot Higgins, ιδρυτής της Bellingcat, έχει δίκιο όταν περιγράφει την οργάνωσή του ως «μια υπηρεσία πληροφοριών για τον λαό». Δεν είναι λοιπόν περίεργο που ο επικεφαλής της ρωσικής κατασκοπείας καταφέρθηκε εναντίον της, με πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτόν τον μήνα.
Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες θα αναγκαστούν να γίνουν περισσότερο ειλικρινείς. Οι πολίτες δεν θα χρειάζεται πλέον να εμπιστεύονται τα λεγόμενα των κυβερνήσεων τους. Τα ειδησεογραφικά πρακτορεία θα έχουν νέους τρόπους να τις θέτουν προ των ευθυνών τους. Το 2003, οι σημερινές ανοικτές πηγές και μέθοδοι θα έριχναν περισσότερο φως στις κατηγορίες της κυβέρνησης Μπους ότι το Ιράκ ανέπτυσσε χημικά, βιολογικά και πυρηνικά όπλα, και υπό αυτή την έννοια θα υπήρχε περισσότερη διερεύνηση πριν την εισβολή της Αμερικής στη χώρα, ενώ η εισβολή μπορεί ακόμη και να το είχε αποτραπεί.
Κάποιοι θα πουν ότι οι πληροφορίες ανοικτής πηγής απειλούν την εθνική ασφάλεια -όπως, για παράδειγμα, όταν ερευνητές χρησιμοποιούν δεδομένα από συσκευές παρακολούθησης της φυσικής κατάστασης ενός ατόμου για να αποκαλύψουν απομακρυσμένα φυλάκια της CIA και δορυφόρους ραντάρ για να εντοπίσουν αμερικανικά συστήματα πυραυλικής άμυνας. Αλλά, αν οι πληροφορίες ανοικτής πηγής μπορούν να ενημερώσουν τον κόσμο για τέτοια πράγματα, οι εχθροί μιας χώρας είναι ήδη σε θέση να τα γνωρίζουν. Το να προσποιούμαστε το αντίθετο δεν καθιστά τα κράτη ασφαλέστερα.
Άλλοι θα επισημάνουν ότι οι πληροφορίες ανοικτής πηγής μπορεί να κάνουν λάθος. Μετά τη βομβιστική επίθεση στον Μαραθώνιο της Βοστώνης το 2013, οι χρήστες του διαδικτύου εξέτασαν διεξοδικά τον τόπο του εγκλήματος και αναγνώρισαν αρκετούς υπόπτους. Όλοι ήταν αθώοι παρευρισκόμενοι. Ή ότι οι πληροφορίες ανοικτής πηγής θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους «κακούς» για τη διάδοση ψευδών πληροφοριών και θεωριών συνωμοσίας.
Ωστόσο, όλες οι πηγές πληροφοριών ενέχουν λάθη και η εξονυχιστική έρευνα των εικόνων και των δεδομένων είναι πιο εμπειρική από τις περισσότερες από αυτές. Ως εκ τούτου, όταν οι πληροφορίες ανοικτής πηγής είναι λανθασμένες ή κακόβουλες, οι ανταγωνιστικές πληροφορίες ανοικτής πηγής είναι συχνά ο καλύτερος τρόπος για να αποκατασταθεί η αλήθεια. Με την πάροδο του χρόνου, οι διάφοροι ερευνητές μπορούν να αποκτήσουν τη φήμη της ειλικρίνειας, της ορθής ανάλυσης και της καλής κρίσης, διευκολύνοντας τους ανθρώπους να διακρίνουν τις αξιόπιστες πηγές πληροφοριών από τους τσαρλατάνους.
Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι η έκρηξη των δεδομένων πίσω από τις έρευνες ανοικτής πηγής απειλεί την ιδιωτική ζωή των ατόμων. Τα δεδομένα που παράγονται από τα τηλέφωνα και πωλούνται από μεσίτες επέτρεψαν στην Bellingcat να εντοπίσει τους Ρώσους κατασκόπους που δηλητηρίασαν πέρυσι τον Alexei Navalny. Παρόμοια δεδομένα αξιοποιήθηκαν για την αναγνώριση ενός ανώτερου καθολικού ιερέα στην Αμερική, ο οποίος παραιτήθηκε τον περασμένο μήνα, όταν η τοποθεσία του συνδέθηκε με τη χρήση του Grindr, μιας εφαρμογής για γκέι ραντεβού.
Ένας διαφανής κόσμος
Η προστασία της ιδιωτικής ζωής των ατόμων στην ψηφιακή εποχή είναι γεμάτη συμβιβασμούς. Στο επίπεδο των κρατών και των οργανισμών, ωστόσο, οι πληροφορίες ανοικτής πηγής υπόσχονται να αποτελέσουν τη δύναμη του καλού. Είναι επίσης ασταμάτητες. Πριν από την εισβολή στο Αφγανιστάν το 2001, η αμερικανική κυβέρνηση μπόρεσε να αγοράσει σχεδόν όλες τις σχετικές εμπορικές δορυφορικές εικόνες. Σήμερα κάτι τέτοιο είναι αδύνατο εξαιτίας της πληθώρας των διαθέσιμων δεδομένων.
Ένας κόσμος όπου πολλές αμερικανικές, ευρωπαϊκές, κινεζικές και ρωσικές δορυφορικές εταιρείες ανταγωνίζονται για την πώληση εικόνων είναι ένας κόσμος αμοιβαία εξασφαλισμένης επιτήρησης. Πρόκειται για ένα μέλλον που οι ανοικτές κοινωνίες θα ήταν συνετό να αγκαλιάσουν. Εργαλεία και κοινότητες που μπορούν να ξεθάψουν πυραυλικά σιλό και να αποκαλύψουν κατασκόπους θα κάνουν τον κόσμο λιγότερο μυστηριώδη και επικίνδυνο. Η πληροφορία εξακολουθεί να θέλει να είναι δωρεάν – και οι πληροφορίες ανοικτής πηγής έχουν ως αποστολή τους να την απελευθερώσουν.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
